Türkiye Gazetesi
‘Biri Beni İzliyor’un modern hâli: Belki de hepimiz biraz Truman’ız
‘Biri Beni İzliyor’un modern hâli: Belki de hepimiz biraz Truman’ız
Akıllı telefonlar, sosyal medya algoritmaları, sokak kameraları… 2025 dünyası hiç olmadığı kadar görünür ve takip edilebilir nitelikte. Bu durumun gölgesinde, adını kült film The Truman Show’dan alan yeni bir psikolojik hastalık, hızla gündeme oturuyor: Truman sendromu...
ZİYNETİ KOCABIYIK - Uzmanlara göre bu sendrom, modern zamanın “sürekli izleniyorum” ya da “ben bu anı daha önce yaşamıştım” hissinin teknolojiyle birleşmiş hâli. İnsanlar, hayatlarının görünmez kameralar tarafından takip edildiğine, yakın çevrelerinin kendi etraflarında kurgulanmış bir oyun oynadığına ya da yaşadıkları olayların sürekli tekrar eden daha büyük bir planın parçası olduğuna inanabiliyor.
The Truman Show
“DÜNYA BENİM ETRAFIMDA DÖNÜYOR” DİYENLER
Çevremizdeki kişilerde belirtilerini daha sık görmeye başladığımız bu durumun iki ayrı şekilde ortaya çıktığını söyleyen Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Koordinatör Psikoloğu Neslihan Turan, “İlki, ‘benmerkezci Truman sanrıları’. Bu grupta kişi, bütün dünyayı kendine odaklı bir sahne gibi algılıyor. Her davranışın, her olayın ve hatta insanların varlığının bile kendisi için olduğunu düşünüyor. Bu kişiler kendilerini hayatın başrolü olarak görüyor; kuralların bile onlar için esneyebileceğine inanabiliyor. Çoğu zaman dışarıdan güçlü görünen bu yapı, aslında kırılgan bir öz güveni koruma çabasının yansıması olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
Neslihan Turan ikinci türün ise “dış merkezci Truman sanrıları” olduğunu söyledi. Turan’a göre bu kişiler kendilerini merkeze değil, devasa bir gücün, teknolojinin veya gizli bir otoritenin kontrolüne konumlandırıyor. Kapitalin her yeri sardığını, medyanın görünmez eller tarafından yönetildiğini, telefonlarının, bilgisayarlarının hatta uygulamaların onları izlediğini düşünebiliyorlar. Bu kişilerde yoğun bir güvensizlik, belirsizliğe tahammülsüzlük ve sürekli bir takip ediliyormuş hissi hâkim.
Neslihan Turan
NEDEN ARTIK DAHA SIK GÖRÜYORUZ?
Truman sendromunun, mahremiyet endişelerinin, sosyal medya baskısının ve sürekli görünür olmanın sonucu olarak karşımıza çıkan çağımızın hastalığı olduğunu söyleyen Neslihan Turan, “Günlük hayatta ‘izleniyor muyum?’ sorusunun giderek yaygınlaştığını” ifade etti. Neslihan Turan’a göre 2025’in dijital dünyası bu algıyı hiç olmadığı kadar besliyor.
>> Sürekli görünürlük: Sosyal medya, kameralar, dijital izler.
>> Kontrol yanılsaması: Algoritmaların kararlarımızı “biz fark etmeden” etkilemesi.
>> Mahremiyetin belirsizleşmesi: Gençlerde izleniyor olma düşüncesi normalleşmiş durumda.
>> Gerçekliğin bulanıklaşması: Reality şovlar, deepfake videolar, yapay zekâ içerikler…
>> Gerçek ile kurgu arasındaki çizgi inceldikçe, zihin bu karmaşaya bazen “Truman” tepki verebiliyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
SAGLİK
Kan kanserlerinde yeni dönem! İmmünoterapiler standart tedavi oluyor
HASTALIK DEĞİL, BİR MODERN ÇAĞ UYARISI
Truman sendromu tek başına bir hastalık teşhisi değil; daha çok gerçeklik algısının stres, endişe ve dijital baskılar yüzünden sarsılmasıyla ortaya çıkan bir fenomen olarak değerlendiriliyor. Yan dijital dünyada görünürlüğün bedeli ağır. Çoğu zaman psikoz spektrumuna yakın olsa da erken fark edilmesi ve uzman desteği alınması, kişinin hayat kalitesini önemli ölçüde iyileştiriyor.
Yayın Tarihi
|
Bizi Takip Edin
YORUMLAR
