Sıfır zayiatlı sebze fabrikası

Antalya’da yüzde 100 yerli sermaye ile kurulan Farminova Bitki Fabrikası, topraksız ve güneşsiz sistemle yılın 365 günü seri sebze üretimi yapıyor. İşletmenin sahibi Can Hakan Karaca, “Yüzde 95 daha az su kullanıyoruz. En yüksek verime ulaşıyoruz. Planlı arz ile ürünlerin fiyatı da stabil kalacak” dedi.

Önder Çelik ANTALYA - Gıda saklama ve işleme sektöründe 30 yıldır faaliyet gösteren Cantek Group, Türkiye’nin ilk, Avrupa’nın aktif en büyük bitki fabrikasını Antalya’da kurdu. Topraksız ve güneş görmeyen kapalı alanda yüzde 95 daha az su kullanılan Farminova Bitki Fabrikası’nda hiçbir zirai mücadele ilacına gerek duyulmadan tabiata ve canlılara zarar vermeden yılın her günü üretim yapılabiliyor. Yüzde 100 Türk sermayesiyle inşa edilen bitki fabrikası, gıda stokçuluğunu bitirip; sabit fiyatlı, sürekli ve sağlıklı gıda teminini sağlayacak.

365 GÜN AYNI ÜRÜN, AYNI FİYAT
Cantek Group Yönetim Kurulu Başkanı Can Hakan Karaca, bugüne kadar 60 ülkede 15 bin projeye imza attıklarını belirterek, bitki fabrikasında senenin her günü düzgün ve sabit fiyatlı gıda temini yapılabildiğini, artık spekülatif fiyatlara son verilebileceğini ifade etti. Karaca “Bir gıda bundan sonra bir keresinde 1 lira, bir keresinde 10 lira olmayacak. Fiyatı her zaman 2 lira olacak. Tüketici de bütçesini ona göre ayarlayarak pahalılıktan şikayet etmeyecek. O ürün 365 gün 24 saat aynı kalitede, aynı fiyattan piyasada bulunabilir olacak” dedi.

2,5 MİLYON AVROYA KURULDU
Günlük 3 bin 500 marul üretim kapasiteleri olduğunu ifade eden Karaca; marul, roka, tere, ıspanak, fesleğen gibi yeşil yapraklı bitkilerden sonra; çilek, mantar, domates, biber, patlıcan gibi ürünlerin de üretileceğini söyledi. 60 mühendisin çalıştığı tesisi bir yılda bitirdiklerini kaydeden Karaca “2,5 milyon avroluk yatırım yaptık. AR-GE çalışmalarına son 15 yılda 5 milyon avroluk yatırım yaptık. Fabrika yatırımından fazla AR-GE’ye harcadık” diye konuştu.

YAZILIM VE DONANIM YERLİ
Fabrikadaki tüm yazılım ve donanımın kendi üretimleri olduğunu kaydeden Can Hakan Karaca “2 kilovatsaat enerjiyle bir marul üretilebiliyor. Marul Türkiye’de 1,2 liraya, Avrupa’da 50 sente mal oluyor. Avrupa’daki maliyetin yarısı işçilik, yarısı enerji. Bizim yüzde 25’i işçilik, yüzde 75’i elektrik. Klasik seralardaki marul maliyetinin yüzde 60-70’ini işçilik oluşturuyor. Bu fabrikalarla işçilik 20’de bire düşecek. Ama verim artacak” ifadelerini kullandı.

Devlet desteği gerekiyor
Dikey bitki fabrikalarını ‘tarımda devrim’ olarak tanımlayan Karaca, şöyle konuştu: Türkiye’de maliyetimizin yüzde 75’i elektriktir. Hükûmetin ufacık bir desteği olsun, sürekli ve sabit fiyatlı gıdaya, sağlıklı gıdaya ulaşmak çok daha kolay olur. Sabit ve düşük fiyatlı gıda üretimi kesinlikle politik bir iştir ve destek gerekir. 365 gün sabit fiyat garantisi veriyorum. Devlet teşviği almadan burayı yaptım. Ama bir teşvik verilecekse ‘bitki fabrikası’ kavramı devletin jargonu arasına girmeli. Bu konuyla ilgili yardım bekliyoruz. Çünkü bunu tek başımıza yapamayız. Herkesin yediği ürünün fiyatının stabil kalması için bu fabrika gibi binlercesinin kurulması lazım. Bu tesiste günde 3 bin 500 marul üretiyoruz. Antalya’nın günlük ihtiyacı 100 bin marul. Yatırım miktarı, maliyet belli. İlaçsız, sürekli gıda yapıyorsun. Buna politika muhakkak müdahil olmalı, desteklemeli.

Beş yılda 100 fabrika kuracak
Hedeflerinin bütün dünyada bitki fabrikaları kurmak olduğunu, bunu da Farminova markasıyla satmak istediklerini anlatan Karaca, bu yıl iki ila beş tane bitki fabrikası kurmayı hedeflediklerini, beş yıl içinde ise toplamda 100 bitki fabrikasına ulaşmayı istediklerini kaydetti. Karaca “Yatırımcıya, yatırım bedelini ne zaman geriye çevireceğini net olarak söylüyor, yüzde 100 garanti veriyoruz. O yüzden de bu işe büyük yatırımcılar girecek” diye konuştu. Afrika’da Fas, Cezayir, Kamerun ve Fildişi gibi 10 ülkede şantiyeleri olduğunu anlatan Karaca, elektriğin ucuz olduğu her yerde bu işin yaygınlaşacağını ifade etti.

Sabit fiyat garantisi
Alman Dikey Tarım Birliği Başkanı Christine Zimmerman, dikey tarımın insanlık hayatında bir devrim olduğunu anlatarak “Güneşten bağımsız şekilde yapılan üretim sabit fiyat garantisi sağlıyor. Dikey tarım, üretime bakış açımızı değiştirecek. Endüstrinin gelişimi için başarılı girişimler çok önemli. Hükûmetlerin de destek vermesi gerekiyor. Çin dikey fabrikalarda pirinç üretiyor” dedi.

25 dönümlük üretim bir dönümden geliyor
Bitki fabrikalarının katlı ve otomasyonlu yapısıyla çok az yer kapladığını, ölçeği 25’te bire kadar düşürdüğünü ifade eden Can Hakan Karaca, şöyle devam etti: Günde 20 bin adet marul üretebilmek için 150 bin metrekare alana ihtiyacımız var. Oysa 6 bin metrekarelik bir Farminova bitki fabrikasında fide ve ambalajlama dâhil aynı üretimi daha avantajlı koşullarda elde edebiliyorsunuz. Bitki fabrikalarını terkedilmiş hangar, depo, ardiye gibi yerlerde, şehir içinde de kurabileceğiniz için tarımı şehir içine taşımak karbon ayak izimizi de azaltacak. Projenin en övünülecek kısmı hiçbir canlıyı öldürmeden gıda temini yapabilmek.