Haberler > Ekonomi > Kamuda Tasarruf Paketi açıklandı... 8 öncelikli alan belirlendi: İşte alınacak önlemler

Kamuda Tasarruf Paketi açıklandı... 8 öncelikli alan belirlendi: İşte alınacak önlemler

Düzenleyen: Türkiye Gazetesi

13 Mayıs 2024 10:10 - Güncelleme: 13 Mayıs 2024 15:38

Ekonomi Haberleri

Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in katılımlarıyla Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde düzenlenen toplantıyla kamuoyuyla paylaşıldı. Bakan Şimşek, kamuda tasarrufta 8 öncelikli alanı duyurdu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz da "Az kaynakla daha çok proje yapacağız." ifadelerini kullandı.

Yaklaşık 65 yıldır tasarruf genelgeleriyle kamu harcamalarında kontrol sağlamaya dönük çalışmalar yapıldığını belirten Yılmaz, mali disiplini esas alan bir siyasi yaklaşım içinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başkanlığını yaptığı hükümetler döneminde ise değişik zamanlarda 10 genelgenin yürürlüğe konduğunu söyledi.

Tek başına bu paketi değil gelecek aylarda Hazine ve Maliye Bakanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı ile birlikte yürütülen çeşitli hazırlıkların devreye girmesiyle toplam oluşturacağı etkinin kamuoyuyla paylaşılacağını aktaran Yılmaz, şöyle konuştu:

"Kamuda tasarruf programımızla sadece zorunlu olmayan harcamaları azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda kamu tüketimi ve yatırım harcamalarında verimliliği esas alıyoruz. Kamu hizmetlerini aksatmadan güncel ihtiyaçlara odaklanıp önceliklendirme yaparak yeni yöntemleri ve teknolojileri kullanmak suretiyle birim kaynakla daha fazla sonuç üretmeyi hedefliyoruz.

Geçen yıl yaşadığımız depremlerin ilk aşamada hesap edilen maliyeti 104 milyar doları bulmuştur. Sadece merkezi idare bütçesinden deprem için tahsis edilen ödenek 2023 yılında 960 milyar Türk lirasıdır. 2024 yılı başlangıç ödeneği ise 1 trilyon 28 milyar Türk lirası olmuştur. Bu ödenekler azalmakla birlikte önümüzdeki yıllarda da devam edecektir. Bu büyük ilave yükün bütçe açıkları üzerinde oluşturduğu etki ortadadır. Geçen yıl bütçe açığımızın milli gelire oranı yüzde 5,2 olurken, deprem harcamaları hariç tutulduğunda bu açık yüzde 1,6 seviyesine kadar gerilemektedir. Bu yılın bütçesi hazırlanırken belirlenen yüzde 6,4 oranındaki açığın da önemli bir kısmı deprem bağlantılı harcamalardan kaynaklanmaktadır."

Yılmaz, kamuda tasarruf ve verimlilik paketinin, toplum olarak depremin yaralarını sarma konusunda milli dayanışma sergilenen bir dönemde, deprem harcamalarından en küçük bir fedakarlık yapmadan kamu dengelerini sağlıklı bir zeminde sürdürme politikasını yansıttığını söyledi.

Bugün açıklanan Tasarruf ve Verimlilik Paketi'nin geçmişten bazı farklılıklar arz ettiğini, geçmişten çıkarılan derslerle bu dönem aldıkların tedbirleri daha sıkı bir izleme sistemiyle hayata geçireceklerini bildiren Yılmaz, ayrıca hesap verebilirlik mekanizmalarını güçlendirerek haklı bir gerekçeye dayanmayan sapmaları engellemeyi amaçladıklarını kaydetti.

Yılmaz, bugün ilan edilen programın hayata geçirilmesinde idari ve kanuni olmak üzere iki ayaklı bir çalışma yürütüldüğünü aktararak, şöyle devam etti:

"Kanun gerektirmeyen hususlar konusunda, hazırlıkları son aşamaya gelmiş olan genelge taslağının, kısa bir süre içinde, bu hafta içinde tamamlanacağını tahmin ediyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın onayına sunulacaktır. Kanun gerektiren hususlarda ise grubumuzla yürütmekte olduğumuz hazırlıklar Meclisimizin takdirine arz edilecektir. Yapılacak idari düzenlemeler, tüm kamu kurum ve kuruluşlarını kapsayacak bir anlayış içinde hazırlanmıştır. Hiçbir kurumumuz bundan istisna değildir. Genelgemizde düşünülen tek istisna konumu gereği Türkiye Büyük Millet Meclisimizdir. Bu konuda Meclis Başkanı'mız kendi uhdesinde benzer bir çalışma yürüttüğünü kamuoyuyla paylaşmıştı, bunu ifade etmişti. Yaptığımız görüşmelerde Meclisimiz tarafından alınan önlemlerin sonuçlarının da yine kamuoyuyla paylaşılacağını öğrenmiş bulunuyoruz. Bu vesileyle Sayın Başkanımıza ve çalışma arkadaşlarına da şükranlarımızı sunuyoruz. Kanuni düzenleme gerektiren hususlarda, parti farkı gözetmeksizin tüm grupların desteğini beklediğimizi özellikle ifade etmek istiyorum."

"BU PAKET İLK DEĞİL SON DA OLMAYACAKTIR"

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, burada yaptığı konuşmada, en önemli önceliklerinin hayat pahalılığını bir sorun olmaktan çıkartmak olduğunu belirterek, "Enflasyonu düşük tek hanelere indirmek. Refah için, sürdürülebilir yüksek büyüme için de düşük tek haneli enflasyon olmazsa olmazdır. Fiyat istikrarı bunun en önemli bileşenidir." diye konuştu.

Şimşek, bugün açıkladıkları paketle ve yakında maliye politikasında atacakları ilave adımlarla dezenflasyon sürecine katkıda bulunacaklarının kaydetti.

Şimşek, bugüne kadar da tasarruf yapıldığını ve geçen yıl yüzde 9-10'lara çıkabilecek bütçe açığını, aldıkları tedbirlerle yüzde 5 gibi makul ve yönetilebilir bir düzeye çekebildiklerini ifade etti.

AK Parti hükümetlerinin en önemli özelliklerinden birinin mali disiplin olduğunu vurgulayan Şimşek, "Son 20 yılda bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 2,4'tür. Bu rakam Maastricht kriteri olan yüzde 3'ün oldukça altındadır. Dolayısıyla 20 yıllık performansa baktığınızda mali disiplinin kamuda verimliliğin, tasarrufun AK Parti hükümetlerinin önemli bir özelliği olduğu ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla bu bizim ilk tasarruf çabamız değil, son da olmayacak. Bu açıkladığımız ilk paket değil, son paket de olmayacak. Önümüzdeki dönemde birçok adım atacağız." dedi.

Şimşek, bugünkü tedbir setini geçmiş uygulamalardan farklı kılan 3 husus olduğuna dikkati çekerek, "Birincisi, Orta Vadeli Program'ın özüne uygun olarak kamuda verimliliği artırarak tasarrufu artırmayı amaçlıyoruz. İkinci olarak, bu paketle çok güçlü bir izleme, denetleme, raporlama ve yaptırım modelini hayata geçiriyoruz. Son olarak, tedbirler bütün kamuyu kapsayacak şekilde uygulanacaktır. Yani, merkezi idareler, mahalli idareler, kamu iktisadi teşebbüsleri, döner sermayeler ve fonlar, bütün kamu bu tedbir paketinin kapsamındadır." diye konuştu.

Kalıcı fiyat istikrarı için mali disiplini önemli bir destek mekanizması ve politika alanı olarak gördüklerini dile getiren Şimşek, sadece "asrın felaketi"nin yaralarını sarmak için değil, gelecekte olabilecek doğal felaketler için sürekli mali alan oluşturmaları, yeşil ve dijital dönüşüme kaynak aktarmaları gerektiğini söyledi.

Şimşek, düşük risk primi üzerinden Türkiye'nin uluslararası finans piyasalarından uzun vadeli makul maliyetlerle borçlanmasının önünü açmak için de mali disiplinin önemli olduğunu vurguladı.

🔴KAMUDA TASARRUFTA 8 ÖNCELİKLİ ALAN

Kamu tasarruflarında 8 öncelikli alana yoğunlaşıyoruz. Taşıtlar, binalar, kamu istihdamı, idari yapılanmada etkinlik, yurtdışı geçici görevler, enerji ve atık yönetimi, harcama giderleri ve diğer cari harcamalar.

Ambulans, savunma ve güvenlik gibi alanlardaki zorunlu ihtiyaçlar hariç, kamuda yeni araç satın almayı ve kiralamayı 3 yıl durduruyoruz.

Kanunla izin verilenler hariç yabancı menşeili araç kullanımının yasaklanacak.

Şimşek, harcama tedbirlerinin, "kamuda tasarruf, bütçede harcama disiplini ve kamu yatırımlarında verimlilik" olmak üzere 3 temel ekseni olduğuna dikkati çekerek, "Kamu tasarrufu diye baktığımızda 8 öncelikli alana yoğunlaşıyoruz. Bu alanlar, taşıtlar, binalar, kamu istihdamı, idari yapılanmada etkinlik, yurt dışı geçici görevlendirme giderleri, enerji ve atık yönetimi, haberleşme giderleri ile diğer cari harcamalardır." dedi.

Taşıt alanında ilk olarak "Kamu Filo Yönetim Sistemi" ile kamuda taşıt sayısı ve kullanım standartlarını belirlediklerini ve bu alanda etkinliği artırdıklarını bildiren Şimşek, şu bilgileri paylaştı:

"Bu sistem, taşıt edinim, kullanım ve tasfiye süreçlerini bütüncül bir anlayışla yönetmeyi sağlayacak. Plaka bazlı olarak, taşıt envanterini ve taşıtlarla ilgili harcamaları takip edeceğiz. Taşıtların yaşı, kilometresi ve yıllık kullanımını izleyeceğiz ve verimli kullanımını sağlayacağız. Kurumlarımız sisteme veri girişine başladı. Bu sistem şu anda hayata geçti, veri girişi başladı. Bu sistemle hedefimiz, ilerleyen aşamada taşıtların ortak bir havuzda toplanarak kurumlar arası kullanımına zemin hazırlanmasıdır. Biraz zaman alabilir ama buna ilişkin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile çalışmamız devam ediyor. Ambulans, savunma ve güvenlik gibi alanlardaki zorunlu ihtiyaçlar hariç, yeni araç satın almayı ve kiralamayı 3 yıl süreyle durduruyoruz. Mevcut kiralık taşıt sözleşmeleri de izin alınmadan yenilenmeyecek. Bütçe dışı kaynaklardan taşıt kullanımını çok sıkı kurallara ve izne tabi tutacağız. Ayrıca, kanunla izin verilenler hariç yabancı menşeli araç kullanımını sonlandırıyoruz. Bu bir süreç gerektirecek, mevcutların sözleşmelerinin sona ermesi gerekecek ama kanunda belirtilen makam, idare veya kişiler hariç yabancı menşeli araç kullanımını da kamuda kaldırıyoruz. İhtiyaç fazlası olan veya ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtları tasfiye edeceğiz. Bunun için Özelleştirme İdaresini görevlendireceğiz. Savunma ve güvenlik hariç, toplu taşıma olan yerlerde, kamuda personel servisi hizmetini sözleşme bitiminde sonlandırmayı hedefliyoruz."

"YENİ BİNA KİRALANMASINA İZİN VERMEYECEĞİZ"

Şimşek, kamuda tasarruf konusunda ikinci ana başlıklarının kamu binaları olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Deprem riski olanlar hariç yeni bina alımı ve yapımını 3 yıl süreyle durduruyoruz. Kamu binalarına kişi başı metrekare standardı getirildi daha önce ve bunun etkin şekilde uygulanmasını sağlayacağız. Mevcut binaların da kurumlar arasında etkin kullanımını sağlayacağız. Yeni bina kiralanmasına izin vermeyeceğiz, mevcut kiralamaları da peyderpey sonlandıracağız. Doğal afet ve güvenlikle ilgili olanlar hariç, yeni lojman ve sosyal tesis alımını, yapımını ve kiralanmasını süresiz kaldırıyoruz. Savunma ve güvenlik hariç, mevcut sosyal tesisleri ekonomiye kazandıracağız. Lojman kiralarını ve sosyal tesis ücretlerini rayiç bedelleri dikkate alarak gözden geçireceğiz."

"YÖNETİM KURULU ÜCRETLERİNE ÜST SINIR GETİRECEĞİZ"

Kamu istihdamı konusunda ise Şimşek şu tedbirleri aldıklarını açıkladı:

"3 yıl boyunca emekli olan kadar yeni personel istihdam edeceğiz. Açıktan atama izinleri Bütçe Kanunu'nda net olarak belirlenecek. Destek personeli sayısını, zaman içinde belirli bir program dahilinde azaltmayı hedefliyoruz. Kamuda esnek ve uzaktan çalışma modellerini daha da geliştireceğiz. Kamu çalışanlarının aldığı yönetim kurulu ücretlerine sınırlama getiriyoruz. Mevcut mevzuata göre kamuda çalışanlar sadece bir yerden yönetim kurulu ücreti alabiliyor, burada bir değişikliğe gitmiyoruz. Yapılacak düzenlemeyle yönetim kurulu ücretlerine üst sınır getireceğiz. Münferit olarak, devletin bazı özel kuruluşlardaki payına binaen alınan ücretlerin, sınırı aşan kısımlarını bütçeye gelir olarak kaydedeceğiz. Bu hususlar yasal düzenleme gerektiriyor, bunlar Yüce Meclis'imizin takdirinde olan hususlardır, biz bu çerçevede adımlar atmayı planlıyoruz."

Şimşek, kamuda tasarrufa yönelik, idari yapılanmada etkinliği esas alacak kapsamlı bir çalışmayı başlattıklarını söyledi.

Kamuda yeni kurumlar kurulmasının önüne geçeceklerini, idareler arasındaki görev dağılımını gözden geçirerek mükerrer yapılanmaları önleyeceklerini belirten Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanlığının da birçok ilde hem defterdarlıkları hem de vergi dairesi başkanlıkları olduğunu, etkinlik ve verimlilik için bu ikisini birleştireceklerini, böylece Türk milletine daha iyi hizmet sunacaklarını dile getirdi.

EKONOMİK DEĞERİ OLAN ATIKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ZORUNLU OLACAK

Hizmet içi eğitimlerin kamu tesislerinde yapılacağının altını çizen Şimşek, "Yurt dışı geçici görevlendirmeleri sınırlandırıyoruz. Buna yönelik harcamalar başlangıç ödeneğini hiçbir şekilde aşmayacak ve bu kaleme başka ödeneklerden aktarım yapılamayacak." diye konuştu.

Şimşek, enerjide dışa bağımlılığın yüksekliğine işaret ederek, bu alanda kamuda verimliliği daha da artıracaklarını söyledi.

Yenilenebilir enerji kaynaklarından daha fazla faydalanacaklarını ve enerji verimliliği noktasında atacakları ilave adımlarla tasarrufa gitmeyi ümit ettiklerini kaydeden Şimşek, "Örneğin, 2024 yılında sokak ve cadde aydınlatılması için öngördüğümüz ödenek 35 milyar lira. LED dönüşümünü hızlandırarak, bu alanda kayda değer bir tasarruf yapabileceğimizi düşünüyoruz. Ekonomik değeri olan atıkların, bedeli karşılığında değerlendirilmesini de kamu için zorunlu hale getiriyoruz." ifadelerini kullandı.

Kamuda haberleşme ve iletişim giderleri
Kamuda haberleşme ve iletişim giderlerinde de dijitalleşme yoluyla tasarrufa gittiklerini aktaran Şimşek, elektronik yazışmaya geçişi tamamlayıp elektronik tebligat sisteminin kullanımını yaygınlaştırdıklarını bildirdi.

Şimşek, yayın ve rapor gibi tanıtım amaçlı dokümanları basmak yerine, bunların elektronik ortamda paylaşılmasını sağlayacaklarını söyledi.

Bakan Şimşek, 2024 yılı temsil ve tanıtma ödeneklerinde yüzde 25 kesinti yaptıklarına, devam eden yıllarda bu kesintili ödeneği baz alacaklarına dikkati çekti.

"ZORUNLU HALLER HARİÇ DEMİRBAŞ ALIMLARINI 3 YIL SÜREYLE DURDURACAĞIZ"

Şimşek, uluslararası toplantılar ve milli bayramlar hariç gezi, kokteyl, yemek ve benzeri faaliyetlerin düzenlenemeyeceğini bildirdi.

Kamu kurumlarının ajanda, takvim, plaket, eşantiyon türü hediyeler vermesini yasakladıklarını ifade eden Şimşek, "Zorunlu haller hariç mobilya, tefrişat ve ofis donanımı gibi demirbaş alımlarını 3 yıl süreyle durduracağız. Ayrıca makine ve teçhizatlar ekonomik ömrünü tamamlanmadan elden çıkarılamayacak. Kamu alımlarının, Devlet Malzeme Ofisi (DMO) aracılığıyla yapılmasını esas hale getireceğiz. Tabii ki istisnalar her zaman olacak ama esas bu kanaldan alımlar yapılacak." diye konuştu.

MAL VE HİZMET ALIM İLE YATIRIM ÖDENEKLERİNDE KESİNTİ

Şimşek, mal ve hizmet alım ile yatırım ödeneklerine de değinerek, "Deprem ve zorunlu harcamalar hariç, mal ve hizmet alım ödeneklerinde yüzde 10, yatırım ödeneklerinde ise yüzde 15 oranında kesinti yapacağız." dedi.

Bütçede harcama disiplini konusuna da dikkati çeken Şimşek, tek seferlik gelirlere dayalı kalıcı harcama programı yapılamayacağını vurguladı.

Şimşek, yatırım projelerinin bütçe ödeneğine göre yürütüleceğinin altını çizerek, "Bu sene hiçbir Bakanlık, ödeneklerini bu çerçevede aşamayacak. Çünkü biz kendilerine ilave ödenek vermeyeceğiz." ifadesini kullandı.

İl özel idarelerine merkezi yönetim kapsamında aktarılacak yatırım ödemelerinin "hak ediş karşılığında" yapılacağına işaret eden Şimşek, 2024 yılında bütçedeki bütün harcama alanlarını, belirli bir öncelik dahilinde gözden geçireceklerini, verimsiz olanları da gelecek yıldan itibaren sonlandıracaklarını belirtti.

Kamu yatırımlarında da önceliklendirmeye gittiklerini bildiren Şimşek, şöyle devam etti:

"Yatırım ödeneklerinde yapacağımız yüzde 15'lik kesintiyi öncelikli alanlara kanalize etmeyi hedefliyoruz. Bu kapsamda fiziki ilerlemesi yüzde 75'in üzerinde olan yatırım projelerini, deprem riski nedeniyle gerekli olan yatırım projelerini, Kahramanmaraş ve Hatay depremleri sonrasında planlanan projeleri, tarımsal sulama başta olmak üzere gıda arzını artıracak projeleri, yeşil ve dijital dönüşüm ile OSB, liman, demir yolu bağlantı projelerini önceliklendireceğiz. Bu alanlar enflasyonla mücadeleye katkı sağlayacak, ülkemizin rekabet gücünü artıracak. Dolayısıyla tasarruf sadece kesinti demek değildir, kullandığımız kaynakların, etkin ve verimli şekilde ülkemizin uzun vadeli menfaatine uygun olarak kanalize edilmesidir."

Şimşek, zorunlu haller dışında da kamu yatırım programına yeni proje almayacaklarını vurguladı.

"TASARRUF TEDBİRLERİNE TÜM KAMU İDARELERİ VE PERSONEL UYMAK ZORUNDA"

Tedbirleri uygulamada etkinlik için sistem geliştirdiklerini dile getiren Şimşek, bu sistemin, kamu idarelerinin tasarruf tedbirlerine uyum noktasında veri girişi ve raporlama yapmasını gerektirdiğini söyledi.

Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanlığının "Tasarruf Tedbirleri Bilgi Sistemi ve Kamu Filo Yönetim Sistemleri" ile süreci takip edeceğini bildirdi.

Tasarruf tedbirlerine istisnasız tüm kamu idareleri ve personelin uymak zorunda olduğunun altını çizen Şimşek, şunları kaydetti:

"Tedbirlerin uygulanması ve harcamaların mevzuata uygunluğu Bakanlığımızca izlenecek, denetlenecek, Cumhurbaşkanlığımıza ve ilgili idarelere raporlanacaktır. Burada bir hesap sorma ve yaptırım süreci de var. Tasarruf Genelgesi ve mali mevzuata aykırılık tespit edilirse Cumhurbaşkanlığımız ve ilgili idareler idari yaptırım ve para cezası uygulayabilecektir."

Şimşek, "Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi"nin, kamu maliyesi alanında kamuoyu ile paylaştıkları ilk paket olduğuna dikkati çekerek, "Önümüzdeki dönemde kamu ihale reformu, KİT'lerde yönetişim reformu, vergide adalet ve etkinlik, kayıt dışılıkla mücadele gibi alanlarda çalışmalarımızı tamamlayacağız ve hayata geçireceğiz." dedi.

Söz konusu paketteki tedbirlerin bir kısmının idari veya kanuni düzenleme gerektirdiğini söyleyen Şimşek, "Kanun gerektiren hususlar yüce Meclis'imizin takdirinde. İdari düzenlemeler ise Cumhurbaşkanlığımız tarafından hayata geçirilecektir." ifadelerini kullandı.