Sigara, alkol uyuşturucu ve kumar; Kişiye de ülkeye de zarar! 4 bağımlılığın yıllık faturası: 78 milyar dolar

ÖNDER ÇELİK - Türkiye Yeşilay Cemiyeti, bağımlılıkların Türkiye ekonomisine verdiği zararı ortaya koyan kapsamlı bir araştırma raporunu kamuoyuyla paylaştı.

‘Bağımlılık Ekonomisi: Türkiye’de Sigara, Alkol, Kumar ve Uyuşturucu Bağımlılığının Ekonomik Maliyeti’ başlıklı rapora göre, bağımlılıkların ülke ekonomisine yıllık maliyeti 78 milyar dolara ulaştı. Bu da 3,1 trilyon TL’ye tekabül ediyor.

Rapora ilişkin düzenlenen toplantıda konuşan Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, bağımlılıkların yalnızca kişilerin hayatlarını karartmakla kalmayıp, aynı zamanda Türkiye ekonomisine de büyük zararlar verdiğini söyledi.

Dinç “Dünya çapında aile içi çatışmalardan iş gücü kayıplarına, sağlık harcamalarından toplumsal huzursuzluklara, kazalardan suç ve şiddet vakalarına kadar geniş bir yelpazede etkisini gösteren bu toplumsal problem, ekonomimizi de derinden sarsıyor. Bağımlılıkların ekonomik maliyetini göz önüne seren raporumuzda yer alan veriler, Türkiye’nin her yıl 78 milyar dolarlık bir kayba uğradığını ortaya koyuyor” dedi.

EN BÜYÜK MALİYET KUMARDA

Türkiye Yeşilay Cemiyeti Denetim Kurulu Başkanı ve Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş başkanlığındaki heyet tarafından hazırlanan raporda yer alan veriler, bireysel harcamalardan sağlık giderlerine, kamu bütçesine binen yükten iş gücü kayıplarına kadar pek çok kalemdeki gideri gözler önüne seriyor. Sigaranın yıllık ekonomik maliyetinin 24 milyar dolar, alkolün maliyetinin 9 milyar dolar, uyuşturucunun maliyetinin 5 milyar dolar, kumarın maliyetinin ise 40 milyar dolar olduğu tespit edildi. Özellikle kumarın bağımlılığının ulaştığı çarpıcı seviye, sanal kumar bağımlılığını yaygınlaştıran platformların kontrolsüzce büyümesinin bir sonucu olarak göze çarpıyor. Sigara kullanımına bağlı hastalıkların sağlık sistemi üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkisinin milyarlarca liraya ulaştığının altı çizilirken, sigaranın neden olduğu sosyal maliyetin ve dolaylı ekonomik kaybın Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın yüzde 2,2’sine karşılık geldiği görülüyor.  

DOĞAYA DA ZARAR VERİYOR

Türkiye’de son 20 yılda sigara satış hacminin 108 milyar adetten 150 milyar adede çıktığına ve yüzde 39 arttığına dikkat çekilen raporda; doğaya atılan sigara izmaritlerinin yıllık 5 bin çöp kamyonunu dolduracak hacme ulaştığı bilgisi de yer alıyor. Çalışmada öne çıkan bir diğer önemli bulgu ise sigara kaynaklı yangınların ülke ekonomisine verdiği zarar. İstanbul’da yalnızca bir yılda meydana gelen 27 bin yangının yüzde 40’ının sigara kaynaklı olması konunun ciddiyetini ortaya koyuyor. Araştırmaya göre sigara kaynaklı yangınların Türkiye’ye getirdiği doğrudan ekonomik yük, 4 milyar dolara ulaşıyor. 

REKLAM YASAĞI GETİRİLMELİ

Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, kumar bağımlılığıyla ilgili dertleri olduğunu, şans, talih, bahis denerek daha zararsız, yıkıcı olmayan bir şey gibi gösterildiğini, bunun da halkın algısı açısından zararlı olduğunu söyledi. Yasal ve yasal olmayan kumar ayrımının yanlış olduğunu ifade eden Dinç “Kumar bağımlılığıyla alakalı mutlaka reklam yasağı getirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Kumar endüstrisi cirosunu bir yılda yüzde 40 artırmış durumda. Bu insanımız üzerinden kazanılan haksız paradır” dedi.  

Yeşilay Denetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş de enerji ithalatına harcanandan fazla paranın bağımlılıklara gittiğini ifade ederek, erkeklerin yüzde 40’ının, kadınların ise yüzde 15’inin sigara kullandığını, 15 yaş üzerin insanların üçte birinin sigara bağımlısı olduğunu söyledi ve ekledi: Geçen yıl 150 milyar adet sigara tüketildi. Sigaranın tüketicilere maliyeti 15 milyar dolar. 150 milyar sigara izmaritinin sadece 50 milyar adedi toplanıyor.

Yeşilay Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Hüseyin Hayri Nuroğlu ise kazaların yüzde 22’sinin alkolden kaynaklandığını bunun 3,3 milyar dolar hasara yol açtığını, uyuşturucu kullanan 1,7 milyon kişinin de 2,7 milyar dolar para harcadığını söyledi.

O PARAYLA NELER YAPILIR?

• 154 yeni şehir hastanesi
• 513 bin aileye yeni konut 
• 18 milyon öğrenciye ücretsiz tablet ve yıllık eğitim desteği 
• 15.000 kilometre uzunluğunda yüksek hızlı tren ağı 
• 40 milyon haneye elektrik tedariki
• 50 bin teknoloji girişimi ve projesine destek
• 1.000 antik kent, müze ve tarihî alan restorasyonu