Fotoğraftaki gerçek!

30,5 trilyon dolarla dünyanın en büyük ekonomisi ABD yılın ilk 3 aylık döneminde 0,2’lik beklentiyi hayli aşarak yüzde 0,5 daraldı. Böylece ekonomi 2022’den bu yana ilk defa küçüldü. 3 ayda 150 milyar dolarlık kayıp yaşandı. Eğer ikinci çeyrekte de daralma devam ederse Amerika resesyona (ekonomik durgunluğa) girmiş olacak. Trump’ın hayata geçirdiği yüksek tarifelerin ortaya çıkardığı manzaranın gerçek yüzü ortaya çıktı… ABD Başkanının agresif ticaret gündeminin uygulanmasından önce siparişleri garantilemek ve daha yüksek maliyetlerden kaçınmak isteyen işletmelerin başlattığı ithalat dalgası, rakamları olumsuz etkiledi. Daralma ülke ekonomisindeki büyüme hızının, nüfus artış hızından daha düşük olması sebebiyle kişi başına düşen millî gelirin yerinde saymasıdır. Böyle bir ortamda; ekonomi ivme kaybeder, talepte canlanma görülmez ve genel olarak bir karamsarlık havası egemendir. Büyüme oranındaki her 1 puanlık gerileme, 100 bin kişinin işsiz kalmasına yol açar. Daralan ekonomide üretim azalır. Yatırımlar ertelenir, yeni iş kurmak isteyenler bu kararları hayata geçiremez. 

 

Resesyon ancak 9 ila 15 ay sonra yerini canlanmaya bırakır. Sanayileşmiş ülkeler, iç pazarlardaki durgunluk nedeniyle ellerindeki stokları daha düşük fiyatla yurt dışına satmayı tercih ederler. Küçülen ülkenin parası değer kaybeder, ithal ürünlerin fiyatı artar, işsizlik zirve yapar, hisse senetlerinde aşırı değer kaybı yaşanır, yatırımcılar büyük zarara uğrar. ABD’nin içine düştüğü bu durum kendisine ürün satan ülkeleri de olumsuz etkileyecektir. Zira yükselen ithal fiyatları yüzünden siparişler azalacak...

 

Dolardaki kayıplar sertleşti. 1,17 sente düşen paritenin kısa sürede 1,20 senti aşması bekleniyor. Diğer taraftan avronun eylül 2021’den bu yana en yüksek seviyeye çıkması Avrupa ürünlerini dünya pazarlarında pahalı hâle getireceği için talep büyük ölçüde azalacak.

 

Doların aşırı değer kaybetmesi petrol fiyatlarını aşağı çekecek, altını atağa kaldıracaktır. Şu anda 67 dolardan işlem gören brent petrolün önce 62 daha sonra kademeli olarak 50 dolara ineceği tahmin ediliyor. Bu durumda enerjiye daha az para ödeyeceğiz, cari açık daralacak, rezervler artacak ve enflasyon tahminlerin ötesinde küçülecek. 2025 sonunda %20, 2026’nın ilk yarısında tek haneleri göreceğiz.

 

İş dünyasının belini büken faiz yükünden kurtulacağız, ucuz kaynakla yatırım ve üretim artacak, işsizlik azalacak. Trump, testi kırıldıktan sonra Çin’le ticaret anlaşması yaptığını açıkladı, 10 ülke daha sıradaymış. Bunlar birbirlerine ne kadar vergi uygulayacak belli değil, ama şurası bir gerçek, maliyetleri arttıracak oranlar devreye girecek kavga devam edecek. Türkiye bu dalgadan büyük kazanç sağlayacak.

 

Trump ile Erdoğan’ın Lahey’deki NATO Zirvesinde verdikleri fotoğrafa dikkatle bakıldığında gerçek açık bir şekilde görülüyor.

 

 

 

Necmettin Batırel'in önceki yazıları...