Türkiye Yüzyılı’nda enerjide tam bağımsızlık: Mavi Vatan’dan Gabar’a enerji destanı

Türkiye, son 23 yılda enerji alanında sessiz bir devrim gerçekleştirdi. 2002’de yalnızca beş ilde doğalgaz varken, bugün 81 ilde 920 yerleşim yerine ulaşan altyapı ve Karadeniz’den gelen yerli gazla 4 milyon haneyi besleyen sistem, enerji bağımsızlığı yolunda dev bir adım oldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın vurguladığı gibi “Nihai hedefimiz, millî enerji ve maden politikası doğrultusunda enerjide tam bağımsız Türkiye’yi inşa etmek.”

Bu stratejik yolculuk üç eksende ilerliyor: arz güvenliği, yerli ve millî üretim, 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi. Arz güvenliği, yalnızca ekonomik bir gereklilik değil, millî güvenliğin de ayrılmaz parçası. Sakarya Gaz Sahası’ndan günlük 9,5 milyon metreküp gaz üretimiyle Türkiye, dışa bağımlılığı azaltıyor ve 2028 hedefi olan 16 milyon haneye yerli gaz ulaştırma yolunda ilerliyor.

Yerli ve millî üretim, Türkiye’nin gücünü pekiştiriyor. Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abdülhamid Han sondaj gemileriyle dünyanın en modern 4’üncü filosuna sahip Türkiye, artık enerji tüketen değil, üreten ve keşif yapan bir güç. Gabar’da günlük 81 bin varillik petrol üretimi ülkenin ihtiyacının yüzde 8’ini karşılıyor. Kaya gazı teknolojisiyle Diyarbakır, Şırnak ve Trakya’da petrol ve gaz üretimi devreye alınarak enerji portföyü çeşitlendiriliyor.

Yenilenebilir enerji alanında Türkiye, kurulu gücünü yüzde 33’ten yüzde 61’e çıkararak Avrupa’nın ön sıralarında yer alıyor. Rüzgâr ve güneşte 2035 hedefi 120 bin MW. Her yıl 2 bin MW YEKA yarışmaları düzenlenecek, 5 bin MW deniz üstü RES yatırımı devreye alınacak. Bu, enerji arzını çeşitlendirirken karbon nötr hedeflere uyumu da garanti ediyor.

Nükleer enerji, stratejik bağımsızlık hamlesinin kritik ayağı. Akkuyu NGS ile yılda 7 milyar m³ doğalgaz ithalatından tasarruf edilecek ve elektrik ihtiyacının yüzde 10’u karşılanacak. Sinop ve Trakya projeleri, küçük modüler reaktörlerle (SMR) 2050’ye kadar 20 GW kapasite hedefiyle Türkiye’yi küresel nükleer enerji pazarında önemli bir oyuncu yapacak.

Enerji altyapısı ve depolama, güvenlik refleksi olarak ön plana çıkıyor. 50 bin km’yi aşan iletim ve 220 bin km dağıtım hattı Türkiye’ye kesintisiz enerji sağlıyor. Mevcut 6,3 milyar m³ doğalgaz depolama kapasitesi 2030’lara doğru artacak ve ülkenin kendi gazını kendi altyapısıyla destekleme hedefi dışa bağımlılığı ciddi ölçüde sınırlayacak.

Bayraktar’ın belirttiği üzere, özel sektörün gaz tedarikinde rekabetçi fiyat ve güvenlik şartlarıyla çalışabilmesi için BOTAŞ, arz güvenliğini sağlarken uzun vadeli kontratlar ve altyapı yatırımlarıyla sistemi sürdürülebilir kılıyor. Elektrik ve doğalgaz destekleri, vatandaşın kesintisiz enerjiye erişimini garanti altına alıyor.

Türkiye’nin enerji bağımsızlığı, iç tüketimle sınırlı değil; uluslararası pazarlarda pazarlık gücünü artırıyor. Karadeniz’den Akdeniz’e, Gabar’dan Trakya’ya uzanan enerji hamleleri Türkiye’yi bölgesel enerji güvenliğinin merkezi yapıyor ve dış politikada hareket kabiliyetini güçlendiriyor.

Bu vizyonda kritik bir aktör de SOCAR Türkiye. Yaklaşık 18 milyar dolarlık yatırımlarıyla enerji, rafineri, petrokimya ve gaz ticaretinde entegre bir ekosistem kuran SOCAR, STAR Rafineri ve Petkim tesisleriyle işlenmiş petrol ürünlerinin büyük kısmını yerli üretimle karşılıyor. Yılda milyonlarca ton ham petrolü dizel, jet yakıtı ve LPG’ye dönüştüren şirket, 7 milyar dolar öngörülen yeni petrokimya yatırımıyla yerli katma değeri güçlendiriyor. Doğalgaz ticareti ve yeşil enerji adımlarıyla Türkiye’nin enerji değer zincirinde yüksek katma değer halkalarında söz sahibi olmasını sağlıyor ve Azerbaycan-Kafkasya enerji köprüleriyle Türk dünyasıyla bağları pekiştiriyor.

Türkiye Yüzyılı vizyonu çerçevesinde: her evde doğalgaz, yerli ve millî üretim, yenilenebilir enerji liderliği, nükleer enerji ve güçlü altyapı ile enerji bağımsızlığı artık somut bir gerçek. Türkiye, enerjide sadece tüketici değil; üretici, teknoloji geliştiren ve jeopolitik bir aktör. Bu yolculuk, ekonomik kazançtan öte, stratejik bağımsızlığın ve millî gücün teminatı olarak tarihe geçiyor.

Nur Tuğba Aktay'ın önceki yazıları...