Çift başlı kartal

“Coğrafya kaderdir” sözü, siyaset kurgusunda kritik bir gerçeğe işaret eder. Devletlerin uzun vadeli planları, coğrafi şartlara, konjonktüre ve kendi kapasitesine dayanarak şekillenir.

 

Rusya Devlet Başkanı Putin de küresel sistemde ülkesini yeni dönemde belirgin bir noktaya yerleştirmeye çalışıyor. Alaska’daki Trump-Putin görüşmesi sonrası yapılan yorumlar ile Şanghay İşbirliği Teşkilatı toplantısında verdiği görüntü farklıydı.

 

Bugün asıl soru şudur: “Rusya hangi tarafta konumlanacak?” Çünkü dünya yeni bir sistem dizaynı sürecinden geçiyor. Eski düzen tamamen yıkılmış değil; kurumlar ve enstrümanlar hâlâ var, ama işlevsiz. Çöküşü hızlandıran savaşlar zinciri ise yeni dünyanın taraflarını belirliyor. Bu çatışmaların sonuçları, kaçınılmaz olarak tüm dünyayı etkileyecektir.

 

Rusya’nın tavrı dikkat çekiyor. Ukrayna ile barış sürecini askıya alması, ABD ile karşılıklı pazarlık yürüttüğünün göstergesidir. Şanghay zirvesi sonrası Trump’ın Rusya’ya yönelik sert söylemleri ise gerçeği yansıtmıyor. Trump’ın, pazarlık için her yolu denediği açık...

 

Peki, Putin ne yapmak istiyor? Hem Trump’la masada, hem de Çin lideriyle yakın görüntüler veriyor. Bu tablo, “Putin hangi plana oynuyor?” sorusunu gündeme getiriyor. Verdiği cevap ise ezberleri bozan nitelikteydi:

 

“Çift başlı kartallar aynı yere bakmaz, konumlarına göre farklı yönlere bakar.”

 

Rusya’nın dış politika çizgisi de bu anlayışı yansıtıyor: Sahadaki tüm aktörlerle temas, masadaki herkesle dirsek teması... Rusya’nın coğrafi şartları, tarihî mirası ve etki alanı düşünüldüğünde bu yaklaşım doğaldır.

 

Ancak kritik mesele şudur: ABD-Çin mücadelesinde Rusya ne yapacak?.. Görünürde iki tarafla da temas hâlinde. İşte burada, Rusya armasındaki çift başlı kartal simgesi manidar bir metafor sunuyor.

 

Çarlık döneminden miras kalan çift başlı kartal, devlet ile kilisenin birlikteliğini sembolize ediyordu. Yeni Rusya da bu simgeyi sahiplenmiş durumda. Bugün Putin, Rusya’nın konumunu yine bu sembolle açıklıyor:

 

“Rusya, çift başlı kartal gibi davranacak. Tek tarafa bakmayacak, çıkarları gereği her yöne bakacak.”

 

Dolayısıyla Rusya, uzun vadeli çıkarlarını herkesle temas kurarak şekillendirecek. Başlangıçta değindiğimiz “coğrafya kaderdir” sözü, bu noktada yeniden anlam kazanıyor. Rusya, coğrafyası gereği tek bir tarafa yaslanamaz, çok yönlü davranmak zorundadır.

 

Bu gerçek, Türkiye için de geçerlidir. Türkiye’nin coğrafi konumu, onu sert uçlarda dolaşmaktan alıkoyar. Aksi durumda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ifadesiyle “Devreye kılıç girer.” O noktada ise artık ne kaleme ne de kelama yer kalır...

 

 

 

Sevil Nuriyeva’nın önceki yazıları…