10 bin kişi kalp şoklamayı öğrenecek

Türkiye’de, ani kalp ölümlerini azaltmak için kalabalık alanlara otomatik şok cihazı (OED) yerleştirilmesi mecburi oldu. Kalabalık alanlarda uygulamalı tanıtımlar yapılarak binlerce kişiye eğitim verilmesi hedefleniyor.

Türkiye’de her yıl 200 bin kişi kalp krizinden hayatını kaybediyor. Sağlık Bakanlığı, “Kalp Durduğunda Siz Durmayın” kampanyasıyla hastane dışındaki ani kalp ölümlerini azaltmayı amaçlıyor. Geçmişte sinema oyuncusu Kemal Sunal’ın uçakta geçirdiği kalp krizinde zamanında müdahale edilememesi de bu ihtiyacı gözler önüne sermişti.

Bu sebeple kalabalık alanlara taşınabilir otomatik şok cihazı (OED) yerleştirilmesi mecburi hâle getirildi. Peki bu cihazlar nerelere konacak, herkes kullanabilecek mi ve Aselsan’ın ürettiği otomatik eksternal defibrilatörün (OED) özelliği nedir? Bu soruları projenin hayata geçmesine katkıda bulunan Türkiye Acil Tıp Vakfı Yönetim Kurulu Üyelerine yönelttik.

HAYATTA KALMA ŞANSI ÇOK DÜŞÜK

Türkiye Acil Tıp Vakfının projenin yönetmeliğinin yazılmasına katkıda bulunduğunu belirten Vakıf Başkanı Prof. Dr. Şahin Çolak, AVM, havaalanı, istasyon, okul ve stadyum gibi kalabalık alanlarda uygulamalı tanıtımlar yaparak 10 bin kişiye eğitim vermeyi hedeflediklerini söyledi. Çolak “Hastane dışında ani kalp krizi geçirenlerin hayatta kalma oranı yüzde 10. 112’nin ulaşması 8-10 dakika sürüyor, oysa ilk 5 dakika çok kritik” dedi. Vakıf Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Ertuğrul Altınbilek ise “İlk dakikalarda yapılan müdahale hayatta kalma şansını yüzde 70 yükseltiyor. Geçen her dakika ise ölüm riskini yüzde 10 artırıyor. Kurtuluş oranı yüzde 5; bunu 10 bile yapsak hayat şansını iki katına çıkarmış oluruz” değerlendirmesini yaptı.

KİMLER KULLANABİLECEK?

Aselsan tarafından geliştirilen tam otomatik OED cihazlarının herkesin rahatlıkla kullanabilmesi için tasarlandığını vurgulayan Vakıf Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Mustafa Çalık “Acil bir durumda 112 ile sağlanacak yönlendirme desteği sayesinde, vatandaşlarımız cihazı güvenle kullanarak ilk müdahaleyi kolaylıkla gerçekleştirebilir” dedi.

YA YANLIŞ BİR ŞEY YAPARSAM?

Prof. Dr. Şahin Çolak, kalp krizinde erken müdahale için OED cihazlarının tanınması ve erişiminin artmasının hayati olduğunu belirterek, bu cihazı kullanmak için ilk yardım eğitiminin gerekmediğini söyledi. Yerli OED’nin kalp ritmini otomatik analiz edip sadece şoklanabilir ritimde elektroşok veren, yanlış şoklamayı önleyen güvenlik mekanizmaları ve sesli-görsel yönlendirmeleriyle herkesin doğru müdahale yapmasını sağladığını ifade etti. Çolak, bu özellikleriyle cihazın ambulans gelene kadar kritik dakikalarda hayat kurtardığını vurguladı.

Şok cihazları nerelere yerleştirilecek?

Hâlihazırda kamu kurumları, havaalanları, uçaklar ve bazı özel kurumlarda bulundurulan şok cihazlarının 1 Ocak 2026 itibarıyla kademeli olarak, 2026-2028 yılları arasında havaalanları, AVM’ler, istasyonlar gibi insan yoğunluğunun fazla olduğu alanlarda, 10 bin metrekareden geniş alanlarda, 10 bin kişinin yaşadığı yerlerde, oda sayısı 500 ve üstü olan otellerde, benzin istasyonlarında, 100 kişiden fazla işçi çalıştıran işyerlerinde bulundurulması zorunlu hâle gelecek. Şu anda Türkiye çapında yaklaşık 5 bin OED cihazı bulunuyor. 2026 yılında bu sayı 13 bine çıkarılacak. Aselsan’ın ürettiği şok cihazları şahıslar tarafından evlerde kullanılmak üzere de satın alınabilecek.