Haberler > TEKNOLOJİ > Bilim insanlarından iklim krizine ilginç çözüm: Asteroide şemsiye takılacak

Bilim insanlarından iklim krizine ilginç çözüm: Asteroide şemsiye takılacak

Düzenleyen: Hilal Bardakcı

2 Ağustos 2023 11:25 - Güncelleme: 2 Ağustos 2023 11:31

Bilim insanlarından iklim krizine ilginç çözüm: Asteroide şemsiye takılacak

TEKNOLOJİ Haberleri

İklim değişikliği ve küresel ısınmaya karşı mücadele çalışmaları hızlanırken bir grup araştırmacıdan iklim krizine ilginç, sıra dışı bir çözüm önerisi geldi. Araştırmacılar, bir asteroide devasa bir şemsiye takmanın çözüm olabileceğini düşünüyor.

Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü'nden gökbilimci István Szapudi ve ekip arkadaşları iklim krizine karşı oldukça alışılmadık bir çözüm üretmeye çalışıyor. Araştırmacılar, Dünya'yı aşırı güneş ışığından korumak ve küresel ısınmayı bu yolla azaltmak için güneş kalkanı görevi üstlenecek devasa bir şemsiyenin bir asteroide bağlanması fikrini ortaya attı.

István Szapudi, yakalanan bir asteroide karşı ağırlık olarak bağlanacak güneş kalkanının, onlarca yıl içinde iklim krizini hafifletebilecek uygulanabilir bir tasarım haline getirilebileceğini söyledi.

Foto Galeri

<p><strong>James Webb Uzay Teleskobu</strong> (JWST) astronomide (gökbilimi) tam anlamıyla devrim yapıyor. İnsanlığın şimdiye kadar geliştirdiği <strong>en güçlü uzay teleskobu</strong> olarak tanımlanan ve 10 milyar dolara mâl olan Webb Teleskobundan gelen ilk grup görüntüleri bilim insanları 12 Temmuz 2022'de yayınladı. O zamandan beri sürekli olarak şaşırtıcı ve bir hayli etkileyici derin uzay görüntüleri geliyor; zaman zaman gezegen keşifleri bazen de Evren'deki ilk yıldızlara bakışımızda yeni ufuklar açan fotoğraflarla karşılaşıyoruz. İşte James Webb Uzay Teleskobu'nun kaydettiği 8 görüntü. </p>

<h3><strong>MUAZZAM BİR KARE: 'YARATILIŞ SÜTUNLARI'</strong></h3><p>Astronomiye meraklı okurlar, bu yüksek toz ve gaz kulelerinin Kartal Bulutsusu içinde yıldız oluşturan bir bölge olan <strong>Yaratılış Sütunları</strong> olduğunu hemen anlar. Burası, 1995 yılında Hubble Uzay Teleskobu ile çekilen, tüm zamanların en ünlü astronomik görüntülerinden birine konu oldu. JWST, dalgalanan bulutları her zamankinden daha ayrıntılı göstererek yıldız oluşum sürecine ışık tutarak bu mirası 'katlayarak' sürdürüyor. </p>

<h3><strong>JÜPİTER GÖRÜNTÜSÜNÜN NETLİĞİ İLGİ ÇEKTİ</strong></h3><p>JWST tüm zamanını uzak evrenin derinliklerine bakarak geçirmiyor. Jüpiter'in bu görüntüsü, belki de kendi güneş sistemimiz içindeki gezegenlerden birinin en güzel görüntüsü olarak en azından şimdilik tarihe geçti. Fotoğraf, gezegenin kuzey ve güney kutup ışıklarını, ince halkalarını ve iki küçük uydusunu açık mavi olarak gösteriyor. Dev gezegenlerin iç işleyişi, bunun gibi görüntülerin bu devasa dünyalardaki farklı katmanların birbirleriyle nasıl etkileşime girdiğini göstereceğini uman araştırmacılar için bir şekilde gizemli olmaya devam ediyor.</p>

<h3><strong>CARTWHEEL GALAKSİSİ</strong></h3><p>Bu, evrendeki en tuhaf galaksilerden biri olan <strong>Cartwheel galaksisi</strong>dir. Muhtemelen bir zamanlar Samanyolu'na benzer bir sarmal gökadaydı (galaksi), ta ki ona eşlik eden gökadalardan biri tam merkezinden geçerek mükemmel bir hedef haline gelene ve bu görüntüde görülebilen iç içe geçmiş halka şekillerine neden olan yıldız ve gaz dalgacıkları oluşturana kadar. Önceki fotoğraflarda detaylar toz bulutları nedeniyle belli olmuyordu ancak JWST'nin bu 'örtünün' içinden bakma yeteneği, araştırmacıların onu daha ayrıntılı bir şekilde analiz etmesine ve galaksiye çarpıcı şeklini veren çarpışmanın ardından beklenmeyen yıldız oluşumu patlamaları bulmasına imkan sağladı.</p>

<h3><strong>DERİN UZAY... ADETA İÇİNE ÇEKİYOR</strong></h3><p>Yayınlanan ilk görüntüler arasında, o zamanlar kozmosun şimdiye kadar çekilmiş en derin görüntüsü olan

Webb'in İlk Derin Uzayı" da vardı. JWST bundan bu yana daha derin uzaydan görüntüler aldı ancak birçok astronom için bu görüntü yeni bir astronomi çağının ilk habercisiydi. Bu görüntüdeki gökadalardan birkaçı daha önce hiç görülmemişti ve şimdiye kadar tespit edilen veya ayrıntılı olarak incelenen en uzak gökadalar gibi görünüyor, erken evren anlayışımızı alt üst edebilecek keşifler bunlar...

" />

<h3><strong>HAVAİ FİŞEK GÖSTERİSİ DEĞİL, 'WR 124'</strong></h3><p>Bu görüntünün merkezindeki yıldız, süpernovaya dönüşmenin eşiğinde. <strong>WR 124</strong> olarak adlandırılıyor ve bir Wolf-Rayet yıldızıdır, patlamaya hazırlanırken dış katmanlarını dökmeye başlayan bir yıldızdır. Bunun nedeni, yıldızın çekirdeğinde kaynaşmak için hidrojeninin bitmesi ve bunun yerine daha ağır elementleri yakmaya başlaması ve morla gösterilene benzer bir bulut oluşturmak için yıldızın dış katmanlarındaki gazı ve tozu uzaklaştıran güçlü bir rüzgar oluşturmasıdır. Önümüzdeki birkaç milyon yıl içinde, bu görüntüde gösterilen tüm olağanüstü ayrıntılar, WR 124 dramatik bir şekilde patlarken kaybolacak.</p>

<h3><strong>PHANTOM GALAKSİSİ </strong></h3><p>Bu hayaletimsi sarmal aslında bir sarmal galaksinin merkezidir ancak JWST'nin benzersiz kızılötesi yetenekleri, kollarının karmaşık ayrıntılarını da ortaya çıkardı. <strong>M74 veya Phantom galaksisi</strong> olarak adlandırılan bu galaksi, Dünya'dan yaklaşık 32 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Sarmal kollarını oluşturan toz ve gaz lifleri, sıcak, mavi yıldız kümesi dışında beklenmedik bir şekilde boş görünen galaksinin merkezinden dışarı doğru kıvrılıyor. Bunun gibi fotoğraflar, astronomların yalnızca yıldız oluşumunu anlamalarına değil, aynı zamanda galaksilerin evrimini de anlamalarına yardımcı olacak.</p>

<h3><strong>WR 140</strong></h3><p>Bu görüntüdeki halkalar basit bir kamera ürünü gibi görünebilir ancak şaşırtıcı bir şekilde gerçektir. WR 140 olarak adlandırılan bu yıldız sistemi, bir <strong>Wolf-Rayet yıldızı</strong> ve güneşin kütlesinin yaklaşık 20 katı olan bir süperdev yıldız içerir. Halkalar, karbonca zengin tozdan oluşmuştur, yıldızlardan püskürtülür ve birbirlerinin etrafında döndüklerinde etraflarına yayılırlar, bu nedenle, bir yüzyıldan fazla toz üretimini takip etmek için bir ağaç gövdesindeki halkalar gibi kullanılabilir. Toplamda, halkalar yıldızlardan 10 trilyon kilometreden fazla uzanıyor ve bunun gibi halkalardan çıkan toz, karbonun daha sonra yeni yıldızlara ve gezegenlere dahil edileceği evrene dağıtılmasında çok önemli olabilir.</p>

<h3><strong>NGC 3132 - GÜNEY HALKA BULUTSUSU</strong></h3><p>Bu görüntülerin her ikisi de birbirinin yörüngesinde dönen en az dört yıldızın ölümcül dansıyla şekillenen uçsuz bucaksız bir toz ve gaz alanı olan <strong>Güney Halkası Bulutsusu'nu (nebula)</strong> göstermektedir. Bulutsunun merkezindeki birincil yıldız, dış katmanlarını birkaç defa döktükten sonra çevredeki yıldızlar, bu JWST görüntülerinde görülebilen iplikçiklere ve kemerlere sıcak gaz karıştırarak döne döne hareket eder. Soldaki resim tüm bulutsuyu örten gazı gösterirken, sağdaki resim bu gazı delip içerideki yıldızları gösteriyor. JWST'ye kadar, bulutsunun içine gömülü yalnızca iki yıldız olduğunu biliyorduk ancak bu yeni görüntüler dört ya da beş tane olduğunu ortaya çıkardı; diğer pek çok kozmik nesne gibi, bu dalgalanan bulut düşünüldüğünden çok daha karmaşık.</p><p> </p><p><em>Kaynak: New Scientist</em></p><p><em>Hazırlayan: Hilal Bardakcı / Türkiye Gazetesi</em></p>

GÜNEŞ ŞEMSİYESİ FİKRİNDEN ASTEROİD ŞEMSİYESİNE

Independent'ın haberine göre, daha önce de bir grup araştırmacı, küresel sıcaklığı düşürmek için 'güneş şemsiyesi' fikrini ortaya atmış ve böylece Dünya'yı Güneş ışığının bir kısmına karşı gölgede bırakabileceklerini iddia etmişti. Ancak böyle bir kalkanı yerçekimi kuvvetlerini dengeleyecek ve güneş radyasyonu basıncının kalkanı savurmasını önleyecek kadar devasa inşa etmek için gereken büyük miktarda ağırlık, kalkanın inşasında kullanılabilecek en hafif malzemeleri bile imkansız derecede pahalı kılıyor.

Şimdi PNAS adlı bilimsel dergide yeni çalışmalarını yayımlayan Dr. Szapudi ve ekip arkadaşları, devasa bir kalkan yerine toplam kütleyi 100 kattan daha aza indirgeyebilecek bağlı bir karşı ağırlık kullanılmasını önerdi. Çalışmada, kalkanın kütlesinin çoğunu Dünya'dan fırlatmamak için, yakalanacak bir asteroidin karşı ağırlık olarak kullanılabileceği aktarılıyor.

Dr. Szapudi, "Hawaii'de gündüz dışarıda yürürken birçok kimse güneş ışığını kesmek için şemsiye kullanır. Ben de şöyle düşündüm, bunun aynısını Dünya için yapıp yaklaşan iklim değişikliği felaketini hafifletebilir miyiz?" diyerek çalışmanın çıkış noktasından bahsetti.

YÜZDE 1,7'LİK AZALMA FELAKETİ ÖNLEYEBİLİR

Araştırmacı, güneş radyasyonunun Dünya'da doğurduğu etkiyi yaklaşık yüzde 1,7 oranında azaltma hedefine ulaşmak için ihtiyaç duyulacak şemsiye türünü de belirledi. Bu noktada, yüzde 1,7 azalmanın küresel sıcaklıklarda felaket boyutundaki artışı önlemek için gerekli olabilecek oran olduğunu belirtelim.

Kalkana Güneş doğrultusunda bağlı bir karşı dengeleyici yerleştirmenin toplam ağırlığı 3 milyon 500 bin tona indirebileceği bulundu. Bu, daha önce hesaplanan bağlantısız kalkan ağırlıklarından yaklaşık 100 kat daha hafif. Yine de Dünya'dan uzaya yapılan fırlatmaların mevcut kapasitesinden çok çok fazla. Halihazırda en büyük roketler bile alçak Dünya yörüngesine sadece 50 ton civarı yük taşıyabiliyor. Ancak bu araştırmaya göre, karşı ağırlık olarak asteroit kullanıldığında, bu ağırlığın yalnızca yüzde 1'inin (yaklaşık 35 bin ton) yani sadece kalkanın Dünya'dan fırlatılması yeterli olacak. Üstelik daha yeni ve hafif malzemelerle kalkanın kütlesi daha da hafifletilebilir.

Dr. Szapudi, bu tarz bağlantılı bir yapının inşasının ve konuşlandırılmasının mevcut kalkan tasarımlarına göre daha hızlı ve ucuz olacağını belirtti.

(Kaynak: Independent)

Düzenleyen: Hilal Bardakcı - TEKNOLOJİ