6,5 milyonun hakemden "olmazsa olmaz" beklentileri...

Sendikalar, demokratik toplumların vazgeçilmez unsurlardır. Çalışanların işveren karşısındaki bireysel çaresizliğini kolektif güce dönüştürerek toplu pazarlıklarla başta ekonomik ve sosyal hakları olmak üzere çalışma şartları ile sosyal güvenlik haklarının iyileştirilmesine kadar birçok fonksiyonları bulunmaktadır.

 

Ülkemizde kamu sendikacılığına bakıldığında grev haklarının bulunmaması, birlikte dayanışma içinde hareket etmemeleri ve genel olarak mevcut siyasi partilerle dolaylı da olsa ilişkili bulunmaları, yeterince bağımsız hareket etmemeleri belirtilen fonksiyonları icra etmelerinde kifayetsiz kalmalarına neden olmaktadır.

 

Sendika ile kamu işveren arasında uzlaşma sağlanamaması hâlinde sendikaların pazarlık gücünü artıracak yasal düzenlemelerin aksine tamamen elini kolunu bağlayacak zorunlu hakem kurulunun yapısı, işleyişi ve almış olduğu kararlar ise ulusal ve uluslararası ilgili kuruluşlarca eleştiri konusu olmaktadır.

 

6,5 milyona varan kamu görevlileri ve emeklileri adına toplu pazarlık masasına oturan yetkili sendika Memur-Sen teklifi ile hükûmetin teklifi arasında büyük bir uçurum olması memurların özellikle de memur emeklilerinin kayıplarının telafi edilmesine yönelik adım atılmaması doğal olarak süreci Hakem Kuruluna taşımıştır.

 

Hakem kurulunun bu hafta vereceği karar, başta kendi tartışmalı varlığı olmak üzere birçok yansıması olacaktır.

 

Özellikle 7. Toplu sözleşme ile yaşanan kayıplar, bir türlü ifa edilmeyen vaatler ile emeklilikte yaşanan büyük kayıplar kamu sendikacılığının fonksiyonlarını sorgulanır hâle getirmiştir.

 

 

HAKEM KURULU: GERÇEK ANLAMDA HAKEMLİK YAPTI MI?

 

 

Gazetemize ve sosyal medya hesaplarımıza her gün yoğun olarak gelen binlerce iletiden özellikle memur emeklileri ile emekli olmayı planlayan memurların feveran hâlinde olduğu anlaşılmaktadır.

 

Peki üyeleri yeni belirlenen Kamu Görevlileri Hakem Kurulu, memur ve emeklisinin haklı talep ve kayıplarının telafisine yönelik karar verebilecek mi?

 

Öncelikle hakem müessesesinin anlam ve öneminden söz etmemiz gerekmektedir.

 

Hakem kavramı Arapça kökenli olup İslam Hukukunda önemli bir yere sahiptir. Gerçek anlamda hakemlikten söz etmek için hakemin özellikle “adalet” ve “tarafsızlık” kaidelerine göre hareket etmesi gerekmektedir. 

 

Bu açıdan bakarak Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun daha önceden vermiş olduğu kararları birlikte yorumsuz olarak inceleyelim;

 

 

  GEÇMİŞ DÖNEM KARARLAR TABLOSU

 

 

 

 

 

Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere 7 toplu sözleşme döneminde Hakem Kuruluna 4 kez gidilmiştir. Hakem Kurulunun bütün kararlarında neredeyse kamu işverenin kararlarını (iki defa 0,5’lik gibi minik fark dışında) aynen noter gibi tasdik ettiği izahtan varestedir.

 

 

HAK SAHİPLERİNİN KIRMIZI ÇİZGİSİ!..

 

 

Kamu görevlilerinin sendikaları olan güveni özelikle son 3 yılda derinden sarsılmıştır. Zira aynı senaryolarla işleyen toplu sözleşme süreçleri neticesinde yaşanan kayıplar nedeniyle memurlar artık emekli olamaz hâle gelmiştir. Emekli olanlar ise son 20 yılda aktif çalışan memurlara göre ve diğer emeklilere yapılan oransal artışlara göre büyük kayıplar yaşamıştır. Hâl böyle iken yetkili sendika Memur-Sen bu kez yerinde bir hamle ile yukarıdaki tablo karşısında ilk kez Hakem Kuruluna başvurmamıştır. Ancak diğer sendikalarla birlikte üye göndermeyi de ihmal etmediler.

 

Gelelim beklentilere… Önceki yazılarımızda da ifade ettiğimiz üzere; 6,5 milyon memur ve emeklisini ve hak sahiplerini ömür boyu etkileyen seyyanen zam borcunun ifası en başta gelen kırmızı çizgiyi teşkil etmektedir. Bütün memur ve emeklilerinin en büyük beklentisi 78 yılı aşkın teamül ve devlet sözü gereği Hakem Kurulunun bu yönde karar vermesi gelmektedir. İkinci beklenti ise 2024/Temmuz’dan itibaren 3 dönem peş peşe TÜİK’in açıkladığı enflasyonun bile altında güncelleme ile karşı karşıya kalınması oluşturmaktadır. Hükûmetin memuru ve emekliyi enflasyona ezdirmeyeceği sözünden hareketle bu kayıpların telafisi Hakem Kurulundan beklenmektedir. Üçüncü beklenti ise derecesi gelen memur ve emeklilerin 3600 Ek Gösterge alacağıdır. Hakem Kurulu memur ve emeklilerinin bu haklı kırmızı çizgilerini görmezden gelir sadece sembolik olarak oransal minik artışlar yönünde karar verirse maalesef Hakem Kurulu ve sendikalara yönelik güven erozyonu had safhaya varacaktır.

 

 

 

İsa Karakaş'ın önceki yazıları...