21. yüzyılın yeni çocuk hastalığı: Klip sendromu

ZİYNETİ KOCABIYIK -Çocuklarda konuşma bozuklukları ve geç konuşma olaylarında büyük artış yaşandığına işaret eden Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bunun sebebinin 21. yüzyıl hastalığı olan “klip sendromu” olduğunu belirterek, “3 yaşın altındaki çocuklarda sürekli video klip seyretme sonucu oluşan sendrom, çocukları otizm tehlikesiyle de karşı karşıya bırakıyor. Çocuklar, konuşmayı bir türlü öğrenemiyor” dedi.

EVDEKİ UCUZ BAKICI

Uluslararası yapılan pek çok çalışmada televizyon, tablet ve telefonun özellikle 0-6 yaş arası çocuklar üzerindeki etkilerinin araştırıldığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bunlar evdeki ucuz bakıcılar olarak da değerlendiriliyor. Anne ya da çalışıyorsa evdeki bakıcı çocuğa telefonunu ya da tabletini veriyor veya televizyonu açıyor. Çocuk saatlerce bu cihazlarla vakit geçiyor. Bu süre zarfında annesini hiç rahatsız etmiyor. Konuşmuyor da. Bu etkiler üzerine araştırmalar yapıldı. Hatta bu çalışmalardan da önce biz de bazı vakalar tespit ettik. Bize başvuran çocuklardan bazıları 4 yaşına geldiği hâlde konuşamıyorlardı. Çünkü çocuk bütün gün televizyonda klip izliyor. O klipleri seyreden çocuk gülüyor, oynuyor, çok rahat vakit geçiyor. Hatta yemek yerken bile izletiliyor. Bu sürede çocuk sadece alıyor, bilgiyi üretmek zorunda kalmıyor. Karşı tarafında konuşacak kişi yok. Konuşacak kişi olmadığı için çocuğun beyninin sözcük üretmesini, sözcüğe anlam-duygu katmasını sağlayan sinirsel devreler oluşmuyor. Literatüre yeni giren bu durumun adı; klip sendromu” diye konuştu.

KONUŞAMAMAK DA OTİZM BELİRTİSİ

Klip sendromuna özellikle 0-4 yaş arası olan çocuklarda çok sık rastlandığını ifade eden Prof. Dr. Tarhan, “Çocuk, gecikmiş konuşmayla bizlere geliyor. Anne babalar, “Çocuğumuz bir türlü konuşmaya başlamadı” diyor. Bütün otizm testleri, taramaları yapılıyor. Bakıldığında otizm belirtileri yok, çocukta gecikmiş konuşma var. Zaten gecikmiş konuşma da otizmin belirtisidir” diye açıkladı.

KONUŞMADA GECİKME VARSA DİKKAT!

Özellikle televizyon başta olmak üzere ekranların 0-3 yaş arasındaki çocuklarda olumsuz etkileri olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan “Televizyon, telefon ve tablet, özellikle bu dönemdeki çocukların zihinsel, davranışsal ve sosyal değişimine etki ediyor. Klip sendromu yaşayan çocuklara sosyal tarama testleri yapıldığında, sosyal performans tarama testlerinin düşük çıktığını görüyoruz. Dil konuşma becerileri geç gelişiyor, anlıyorlar ama ifade edemiyorlar, kelime konuşamıyorlar, sözcük üretemiyorlar. Beynin sözcük üreten alanı gelişmiyor. İnce ve kaba motor becerileri, sosyal ve öz bakım becerileri gelişmiyor. Böyle çocuklar yaşıtlarına göre geri kalıyorlar. Bu gibi tehlikeli durumlar sebebiyle yakın bir gelecekte bu aletlerde ‘Çocuklar için zararlıdır’ uyarısı yer alacak” dedi.

BU BELİRTİLERİ GÖZ ARDI ETMEYİN!

Prof. Dr. Nevzat Tarhan klip sendromunun belirtilerini şöyle sıraladı:

Çocuğa seslenildiği zaman çocuk tepki vermiyorsa, dil ve konuşmasında gecikmeler varsa dikkat etmek gerekiyor. 1,5 yaşına gelmiş çocuğun iki heceli konuşması lazım. Çocuk teknoloji dışındaki konulara odaklanamıyorsa, şiddete eğilim varsa, ailede ve
arkadaşlarıyla başka türlü ilişki kurmak istemiyorsa olumsuz etkilerden bahsetmek mümkündür.