DIŞ HABERLER SERVİSİ
NASA, Mars atmosferinde "mini yıldırım"lar buldu: Mars'ta hayat için ne anlama geliyor?
NASA, Mars atmosferinde mini yıldırım lar buldu: Marsta hayat için ne anlama geliyor?
Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA)’nın Perseverance keşif aracı, Mars atmosferinin elektriksel olarak aktif olduğunu gösteren ilk kanıtları elde etti. Araştırmacılar, bu keşfin Mars’ın atmosfer kimyası, iklimi, yaşanabilirliği ve gelecekteki robotik ya da insanlı görevler açısından kritik sonuçlar taşıdığını belirtti.
2021’den bu yana Mars’ın kuzey yarımküresindeki Jezero Krateri’nde görev yapan Perseverance, SuperCam isimli uzaktan algılama cihazıyla hem ses hem de elektromanyetik veriler topladı. Bu veriler, Kızıl Gezegen’in ince atmosferinde bugüne kadar belgelenmiş ilk elektriksel aktivite olarak kayıtlara geçti. Araştırmacılar, gezginin “mini yıldırım” olarak tanımlanan elektrik boşalmalarını, gezegen yüzeyinde dolaşan toz hortumları (dust devil) sırasında kaydettiğini açıkladı.
ÖNERİLEN
DÜNYA
Kral Charles'ın bir tutam saçı satışta! Hayranları sırada, fiyatı ise dudak uçuklatıyor
"KRİTİK SONUÇLAR BARINDIRIYOR"
Çalışmanın baş yazarı ve Fransa’daki Astrofizik ve Gezegenbilimi Araştırma Enstitüsü’nden gezegen bilimci Baptiste Chide, bulguların önemini şöyle açıkladı:
“Bu elektriksel boşalmalar, Mars’ın atmosfer kimyası, iklimi, yaşanabilirliği ve gelecekteki robotik ya da insanlı görevler açısından kritik sonuçlar barındırıyor.”
Chide, bu elektrik yüklerinin Mars’taki toz hareketlerini etkileyebileceğini, bunun da gezegen ikliminin temel unsurlarından biri olduğunu vurguladı. Ayrıca bu boşalmaların hem mevcut robotik araçlar hem de gelecekte Mars’a ayak basacak astronotlar için güvenlik riski oluşturabileceğini belirtti.
Mars atmosferinin elektriksel olarak aktif olduğunu gösteren ilk kanıtlar bulundu.
Araştırma ekibi, Perseverance’ın iki Mars yılı boyunca yaptığı 28 saatlik kayıtları analiz etti ve toplam 55 elektriksel boşalma tespit etti. Bu boşalmaların büyük çoğunluğu toz hortumları ve toz fırtınalarının bulunduğu anlara denk geldi.
Çalışmanın ortak yazarlarından gezegen bilimci Ralph Lorenz, duyulan seslerin geleneksel anlamda yıldırıma benzemediğini belirterek, “Bu, sadece birkaç milimetre uzunluğunda küçük bir kıvılcım. Daha çok bir kamçı sesi ya da çıtırtı gibi.” dedi.
Ekim ayında yayımlanan başka bir araştırma da Mars’ta toz hortumlarının yüzlerce kilometre hızlara ulaşan rüzgârlar ürettiğini göstererek bu olayların ne kadar yaygın olduğunu doğrulamıştı. Bilim insanları, elektriksel boşalmaların triboelektrik (sürtünme kaynaklı elektrostatik) bir süreç sonucu oluştuğunu söylüyor. Toz tanecikleri birbirine sürtündükçe elektronlar birikiyor ve birkaç santimetre uzunluğunda elektrik arklarına dönüşen küçük boşalmalar meydana geliyor.
Çalışmanın yazarlarından CNRS araştırmacısı Franck Montmessin, bu olayı gündelik bir örnekle açıkladı: “Güneşli ve kuru bir günde halı üzerinde yürüyüp metal bir kapı koluna yaklaşırken hissettiğiniz küçük kıvılcım, Mars’ta tespit ettiğimiz elektrostatik boşalmaların aynısı.”
BU KEŞİF NE ANLAMA GELİYOR?
NASA’nın Perseverance aracıyla ilk kez kaydedilen elektriksel boşalmalar, Mars’ın atmosferine dair bilim dünyasını yakından ilgilendiren birçok kritik soruya ışık tutuyor.
Bugüne kadar Kızıl Gezegen’in ince atmosferinde böylesi bir elektrik aktivitesinin varlığı sadece teorik düzeyde tartışılıyordu. Bu keşif, artık bu olgunun gerçek ve ölçülebilir olduğunu gösteriyor. Öncelikle, elektriksel boşalmaların tespit edilmesi Mars atmosferinin dinamiklerinin tahmin edilenden daha karmaşık olduğunu ortaya koyuyor. Toz hareketleri, gezegenin iklimini belirleyen en önemli süreçlerden biri. Elektrik yüklerinin bu süreci nasıl hızlandırdığı veya şekillendirdiği, Mars’ın geçmiş ve gelecekteki iklim değişimlerini anlamak açısından büyük önem taşıyor.
Keşif aynı zamanda gelecekte Mars’a gönderilecek robotik ve insanlı görevler için güvenlik uyarısı niteliği taşıyor. Küçük birer kıvılcım gibi görünse de bu elektrik boşalmaları, araçlardaki elektronik sistemler için potansiyel risk oluşturabilir. Ayrıca, bir gün Mars yüzeyinde çalışacak astronotların karşılaşabileceği çevresel tehlikeler arasında elektrostatik şokların da olabileceğini gösteriyor.
Bir başka önemli sonuç ise gezegenin yaşanabilirliği ve kimyasal evrimiyle ilgili. Elektrik boşalmaları, atmosferde yeni moleküllerin oluşmasına veya mevcut bileşiklerin parçalanmasına yol açabilir. Bu süreçler, hayatın temel bileşenlerinin gelişip gelişemeyeceği sorusunun cevaplanmasında kritik öneme sahip. Kısacası, “mini yıldırım” olarak tanımlanan bu boşalmalar, Mars’ın yalnızca kuru ve tozlu bir çöl olmadığını; kendi içinde enerji üreten, dinamik ve beklenenden daha aktif bir atmosfer barındırdığını gösteriyor. Bu da Mars araştırmalarında yeni bir dönemin kapısını aralıyor.
Yayın Tarihi
|
Bizi Takip Edin
YORUMLAR
