Yasa dışı bahis, dolandırıcılık ve yetişkin içeriği! Meta milyonlarca kullanıcısını hiçe saydı

Instagram, Facebook ve WhatsApp'ın çatı şirketi Meta'nın, yıllık gelirinin yaklaşık yüzde 20'sine, yani 3 milyar doların üzerine tekabül eden Çin kaynaklı reklam dolandırıcılığına kasten izin verdiği açığa çıktı. Şirket içi belgeler, CEO Mark Zuckerberg'in kararıyla Çin'e odaklanan dolandırıcılıkla mücadele ekibinin dağıtıldığını ve alınan önlemlerin durdurulduğunu gösterdi. Bu kararın ardından, şirketin platformlarındaki dolandırıcılık içerikli reklamların oranı hızla yeniden yükseldi. Meta'nın, Çinli reklam verenlerin yüksek suistimal oranlarını kalıcı olarak kabul ettiği de öne sürüldü.

Reuters tarafından yürütülen bir araştırma, Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın sahibi olan Meta şirketinin, milyarlarca dolarlık gelirini korumak amacıyla Çin’den gelen yüksek orandaki dolandırıcı reklamlara göz yumma kararı aldığını ortaya çıkardı. Şirket içi belgeler, Meta’nın sahtekarlıklarla mücadele etmenin yol açacağı potansiyel "gelir etkisini" en aza indirmek istediğini gösterdi.

ÇİN'DEN SAĞLANAN YILLIK GELİR: 18 MİLYAR DOLAR

Çin hükümeti vatandaşlarının Meta sosyal medya platformlarını kullanmasını yasaklasa da, Çinli şirketlerin küresel çapta platformlar üzerinden yurt dışındaki tüketicilere reklam vermesine izin veriyor. Bu durum sayesinde Meta’nın Çin’deki reklam geliri 2024 yılında 18 milyar doları aşarak şirketin küresel gelirinin onda birinden fazlasına ulaştı. Ancak, Reuters’ın incelediği şirket içi belgelere göre Meta, bu gelirin yaklaşık yüzde 19’unun (3 milyar dolardan fazla) dolandırıcılık, yasa dışı bahis ve diğer yasaklanmış içeriklere ait reklamlardan geldiğini hesapladı.

DOLANDIRICILIKLA MÜCADELE EKİBİ DAĞITILDI

Diğer taraftan Reuters’ın ulaştığı belgeler, Meta’nın küresel platformlarındaki tüm dolandırıcılık ve yasaklı ürün reklamlarının yaklaşık dörtte birinin Çin menşeli olduğuna inandığını gösterdi.. Tayvan’daki sahte sağlık takviyesi alanlardan ABD ve Kanada’daki birikimlerini kaybeden yatırımcılara kadar birçok kişi mağdur oldu. Meta personeli, Nisan 2024’te üst düzey güvenlik yöneticilerine yapılan bir sunumda, "Artan zararı azaltmak için önemli miktarda yatırım yapmalıyız" uyarısında bulundu.

Bu amaçla kurulan Çin odaklı bir dolandırıcılıla mücadele ekibi, 2024’ün ikinci yarısında sıkı önlemlerle bu sorunlu reklamların oranını yüzde 19’dan yüzde 9’a düşürdü. Ancak 2024’ün sonlarında Meta CEO’su Mark Zuckerberg’in devreye girmesi ve bir "Bütünlük Stratejisi değişimi" sonrasında, ekip çalışmalarına "ara vermeye davet edildi" ve daha sonra dağıtıldı. Bu kararın ardından, Çinli yeni reklam ajanslarına platformlara erişim izni veren dondurma kararı da kaldırıldı ve etkili olacağı düşünülen bazı anti-dolandırıcılık önlemleri ertelendi.

Facebook'un eski bir yöneticisi olan Rob Leathern, bu durumun tüketici korumalarında büyük bir aksaklık olduğunu belirterek, "Bu seviyeler savunulamaz. Kimsenin bunu nasıl kabul edilebilir bulduğunu sanmıyorum" yorumunu yaptı.

META’NIN SAVUNMASI

Meta sözcüsü Andy Stone, Reuters’a yaptığı açıklamada, Çin’den gelen dolandırıcılık amaçlı mücadele eden özel ekibin çalışmasının geçici olduğunu ve Zuckerberg’in ekibin dağıtılması talimatını vermediğini savundu. Stone, Zuckerberg’in talimatının, Çin dahil olmak üzere dünya genelinde yüksek riskli zararları azaltma çabalarını "iki katına çıkarmak" olduğunu iddia etti. Meta, son 18 ayda otomatik sistemlerle 46 milyon reklamı engellediğini de ekledi.

META'NIN PAYI YÜZDE 16'YA YÜKSELDİ

Ancak Meta’nın aldığı bu kararların ardından, birkaç ay içinde Çinli yeni reklam ajansları Facebook ve Instagram’ı yeniden yasaklı reklamlarla doldurdu. 2025 ortasına gelindiğinde, yasaklanmış reklamların Meta’nın Çin gelirindeki payı tekrar yaklaşık yüzde 16’ya yükseldi. Şirket içi bir belgeye göre, Meta yöneticileri Çin’deki reklam verenlerin suistimal oranlarını kalıcı olarak daha yüksek seviyede tolere edeceklerini ve amaçlarının dünya genelindeki ortalama zarar oranını korumak olacağını belirtti.