Meclis Araştırma Komisyonu’ndan 310 sayfalık ‘Kartalkaya’ raporu: Alternatif tahliye imkanı sunulmadı

TBMM Meclis Araştırma Komisyonu, 78 kişinin hayatını kaybettiği ‘Kartalkaya’ faciasına ilişkin raporunu tamamladı. 4 ayda hazırlanan 310 sayfalık raporda “Otel sahipleri, yönetim kurulu, işletmecisi ve otelin ilgili çalışanları tarafından gerekli tedbirlerin alınması gerektiği, somut eksiklikler zincirinin tahliyelerin gerçekleştirilememesine sebebiyet verdiği anlaşılmaktadır” ifadelerine yer verildi.

Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi'ndeki Grand Kartal Otel'de 21 Ocak'ta çıkan yangında 78 kişi ihmaller çerçevesinde hayatını kaybetmişti. Türkiye’nin yüreğini yakan facia, Meclis Araştırma Komisyonu’nu tarafından ele alındı. Yangının tüm yönleriyle araştırılması amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, taslak raporunu 4 ayda tamamladı.

MECLİS BAŞKANLIĞI’NA SUNULACAK

AK Parti Erzurum Milletvekili Selami Altıok başkanlığındaki Komisyon, hazırlanan raporu üyelere gönderilen rapor, milletvekillerinin görüş ve önerilerinin ardından esas rapor haline getirerek Meclis Başkanlığı’na sunacak.

310 SAYFALIK RAPOR

4 bölümden ve yaklaşık 310 sayfadan oluşan raporda 14 kamu kurum ve kuruluşu ile 10 sivil toplum kuruluşunun temsilcilerinin ve hayatını kaybedenlerin yakınlarının dinlendiği belirtildi.

Raporda, yangının otelin dördüncü katındaki genel restoran içerisinde bulunan ısıtma ızgarasından çıktığı kaydedildi. Aynı zamanda Bolu Cumhuriyet Başsavcılığınca başlatılan soruşturma kapsamında hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitlere işaret edildi.

EKSİK NOKTALAR TEK TEK BELİRTİLDİ

Otelin birinci bodrum katında kafe işletmesinin bulunduğu belirtilen raporda, kafenin iş yeri açma ve çalışma ruhsatının olmadığı, bu bölümle ilgili ruhsat sürecinde Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğüne başvurulduğu, talep doğrultusundaki incelemede bazı eksikliklerin belirlendiği ifade edildi.

Raporda, 24 Aralık 2024'te otel içindeki kafe/restoran için dilekçe ile Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğüne başvurularak yangın güvenlik tedbirlerinin incelenip yangın uygunluk raporunun verilmesinin talep edildiği belirtildi.

Yine raporda, ilk denetimi yapan ve kritik eksiklikleri tespit eden itfaiye görevlisi tarafından 28 Aralık 2024'te bu kez yalnızca söz konusu kafede yapılan denetleme üzerine kafe alanının yangın mevzuatı kapsamında uygun ve yeterli olduğu yönünde inceleme ve denetleme formu düzenlendiği ifade edildi.

Raporda, 2 Ocak 2025'te de Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğünce, Mudurnu Enerji San. ve Tic. AŞ isimli şirketin işletmekte olduğu 70 metrekarelik kafe/restoranın Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe uygun olduğu yönünde yangın uygunluk raporu verdiği ifade edildi.

Otelin dördüncü katında bulunan restoranda "show alanı" diye tabir edilen bölümde bulunan "grill plate" isimli elektrikli ızgaranın açık bırakıldığı, cihazın yangın başlangıç anına kadar açık kaldığı, 3 termostatlı olan cihazın ortasında yer alan termostatın aşırı korozyona uğraması nedeniyle görevini yapmadığı ve bu sebeple cihazda aşırı ısınmanın gerçekleştiği bildirildi.

"ALTERNATİF TAHLİYE İMKANI SUNULMADI"

Raporda, şu kısma dikkat çekildi:

Bu elim olayda vatandaşın can güvenliğini tehdit eden somut eksiklikler karşısında öncelikli olarak otel sahipleri, yönetim kurulu, işletmecisi ve otelin ilgili çalışanları tarafından gerekli tedbirlerin alınması gerektiği, bu kişilerce otelin yangın güvenliğine ilişkin giderilmeyen somut eksiklikler zincirinin, yangının engellenemeyerek hızla yayılmasına ve tahliyelerin gerçekleştirilememesine sebebiyet verdiği anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda, otelin yönetim ve karar alma süreçlerinden sorumlu olanların yangın güvenliği bakımından gerekli yükümlülükleri yerine getirmedikleri,

• Öncelikle yangın güvenliği açısından gerekli teknik altyapının oluşturulmadığı ve acil bir durumda bina içerisindeki kişilerin bilgilendirilmesini sağlayacak otomatik ve canlı-sesli anons sistemlerinin kurulmadığı,
• Yangın algılama ve uyarı sistemlerinin mevzuata uygun biçimde işletilmediği,
• Bunun yanında otel personeline yangın ve acil durum konularında eğitim verilmediği,
• Çalışanların yangın tatbikatlarına tabi tutulmadığı,
• Kaçış merdivenleri, merdiven kapıları ve tahliye kapılarının mevzuatın öngördüğü niteliklere kavuşturulmadığı,
• Yağmurlama sisteminin tesis edilmediği,
• Merdivenlerde duman tahliyesini sağlayacak doğal veya mekanik düzeneklerin bulunmadığı,
• Acil durum aydınlatma sistemlerinin ve yönlendirme levhalarının eksik bırakıldığı,
• Otelde kalanlara alternatif tahliye imkanı sunulmadığı,
• Ayrıca 2022 yılından itibaren iş güvenliği uzmanı görevlendirilmediği,
• Asansörlerin mevzuat gereklerine uygun hale getirilmediği,
• Yangının hızla büyümesine yol açan LPG tesisatının ise gerekli proje ve onay süreçleri tamamlanmaksızın bina içinde kullanıldığı,
• Bilinen bütün bu eksikliklere rağmen, otelin 2024-2025 sezonunda faaliyete geçirildiği ve müşteri kabul edildiği,
• Kiracı şirket tarafından işletilmekte olan kafe için temin edilmesi gereken yangın uygunluk raporu nedeniyle 16 Aralık 2024'te Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğünce yapılan denetimde yangın güvenliği bakımından ciddi eksiklikler tespit edilmesine rağmen bu hususlarda herhangi bir tedbir alınmadığı, aksine yapılan denetimin iptal edilerek otelin işletilmesine devam edildiği, birkaç gün sonra ise söz konusu felaketin yaşandığı anlaşılmıştır.

KOMİSYON NELER ÖNERDİ?

Komisyonun 5 ana konuda şu önerileri sundu:

• İtfaiye raporları için makul bir geçerlilik ve yenilenme süresi belirlenmelidir.
• Binalar yangın tehlike ve kullanım sınıfına göre düzenli aralıklarla yangın güvenliği açısından kontrol edilmelidir.
• Proje aşamasında itfaiye denetimini etkin hale getirmek amacıyla mevzuatta düzenlemeler yapılmalıdır.
• Konaklama tesislerinde yangın riski arz eden LPG ve LNG tank ve tesisatlarına ilişkin proje, montaj, bakım ve periyodik kontrol süreçlerine dair açık düzenlemeler yapılmalıdır.
• Mevcut binalara sonradan eklenecek bu türden tesisatın yetkili idarelerin bilgisi ve onayı üzerine montajı gerçekleştirilmeli ve gaz iç tesisatı bulunan binalar için tesisatın periyodik olarak kontrolünü zorunlu hale getiren mevzuat düzenlemesi yapılmalıdır.
• Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik'in "Denetim" başlıklı 131'inci maddesinde, "özel yapı, bina, tesis ve işletmeler, mahalli itfaiye teşkilatı ile bunların bağlı veya ilgili olduğu bakanlık ve kamu kurum ve kuruluşlarının müfettişi, kontrolör veya denetim elemanları tarafından denetlenir" hükmü yer almaktadır. Söz konusu hükümdeki "ilgili olduğu bakanlık ve kamu kurumu" ifadesinin detaylandırılmaması, kamu kurumları arasında yetki karmaşası oluşturmaktadır. İlgili madde, kamu kurum ve kuruluşlarının denetim yetki ve sorumluluğu konusunda tereddüde yer vermeyecek şekilde yeniden düzenlenmelidir.

• İtfaiye teşkilatlarının işyerlerinde yürüttükleri denetimler sonucunda tespit edilen mevzuata aykırılıkların hangi usul ve esaslar çerçevesinde giderileceği ile giderilmeyen aykırılıklar karşısında uygulanacak idari yaptırımların kapsam ve yöntemine ilişkin hükümlerin de ilgili mevzuatta düzenlenmesi gerekmektedir.
• Konut amaçlı binaların zemin katlarına binanın yangın yükünü ve riskini artırmayacak nitelikteki işyerlerinin açılmasına izin verilmeli ve bu amaca uygun mevzuat düzenlemesi hayata geçirilmelidir.
• Bütün iller için AFAD koordinasyonunda İl Risk Azaltma Planı (İRAP) bünyesinde veya bağımsız olarak, insanların toplu halde bulunduğu oteller, okullar, yurtlar, hastaneler, alışveriş merkezleri ve endüstriyel tesisler başta olmak üzere riskli olduğu belirlenen diğer binaları da kapsayacak biçimde planlar hazırlanmalıdır.
• Yangınların çoğunun elektrik kontağı, jeneratör, soba, doğal gaz, akü, pil veya LPG kaynaklı olduğu gerçeğinden hareketle, ilgili binalar için enerji kaynaklı yangınlara yönelik risk analizleri zorunlu hale getirilmeli, yürürlükteki mevzuata göre düzenlenen elektrik tesisatı kontrol raporlarının periyodik yangın kontrolleri esnasında sorgulanması sağlanmalıdır.
• Otelcilik hizmeti sunan işletmelerde, sigaralı ve sigarasız oda ayrımına son verilerek, otel yönetimince belirlenen alanlar dışında tütün ürünleri kullanımının tamamen önlenmesine yönelik tedbirler alınmalıdır.

• Belirli kriterler özelinde belirlenecek binalarda, yangın ikaz sistem panoları, yangın panelleri itfaiye teşkilatına bağlanarak, herhangi bir yangın ihbar ve ikazının kullanıcının onayına bağlı olmadan, itfaiyeye doğrudan, en kısa sürede ulaşması sağlanmalıdır.
• Tüm yangınla mücadele ekipmanları ile yangın algılama ve uyarı sistemlerine, ilgili TS/EN standartlarına uyumlu olma zorunluluğu getirilmeli, aksi halde ürünlerin satışına izin verilmemeli, kamu kurum ve kuruluşlarının yapacağı alımlara yönelik şartnamelerde bu hususa özellikle yer verilmelidir.
• Konaklama tesisleri için yaptırılması zorunlu yangın sigortası hayata geçirilmeli ve poliçeler düzenlenmeden önce sigorta eksperlerince zorunlu olarak yerinde inceleme gerçekleştirilmelidir.