Atilla Yayla

İnsanların ve toplumların hayatında birden çok beşerî kurum var. Bu kurumların belli başlıları olarak ahlak, din, hukuk, bilim, ideoloji, gelenek ve görenekler, felsefe sayılabilir. Bunların hepsinin insan ve toplum hayatında bir yeri ve birbirinden nispeten faklı fonksiyonları bulunur.

23 Nisan 2025 Çarşamba günü İstanbul’da yaşanan 6,2 büyüklüğündeki deprem bir tartışmayı tekrar gündeme getirdi. Tartışma beton kullanmaya ilişkin. Bu konuda hayli yaygın ve aynı ölçüde yanlış bir görüş görüş var. Bu hatalı yaklaşım, “betona yatırım yapıldı”, “her taraf betonlaştırıldı” türünden ifadelerle karşımıza çıkmakta. Buna göre, hiç ihtiyaç bulunmazken, olur olmaz yerlere, beton binalar dikilmekte, yeşil alanlar ve tarımsal üretim sahaları betonlaştırılmakta, millî servet betona gömülmekte. Betonlaşma her yeri sarmış vaziyette. Betonlaşmamın ekonomik gelişmeye de ülkeye de bir katkısı yok.

Yüz beş yıl önce bugün TBMM açıldı. Milletin temsilcilerini bünyesinde barındıran TBMM Millî Mücadele’yi yürüttü. Savaştan sonra ülke mutlak monarşiden anayasal monarşiye doğru yürümekte olan bir siyasî sistemin iki kademede demokratik cumhuriyete dönüşeceği bir sürece girdi.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel son zamanlarda yaptığı konuşmalarda hükûmeti cuntacılık yapmakla ve Erdoğan’ı cunta başı olmakla suçlamakta. Buna gerekçe olarak da İBB eski Belediye Başkanı İmamoğlu’nun yolsuzluk yaptığı iddiasıyla tutuklanmasını ve terör örgütüyle iş birliği yaptığı iddiasıyla yargılanmasını göstermekte. Özel, ikazlara ve hakkında tazminat davaları açılmasına rağmen, bu tavrını ısrarla sürdürmekte. Bu, ister istemez, cuntacılığın ne olduğuna ve AK Parti’nin mi yoksa CHP’nin mi cuntacılığa daha yakın olduğuna bakmayı gerektirmekte.

Köpekperestlerle akla ve mantığa uygun ve sonuç verici bir tartışma yapmak ne yazık ki imkânsız. En azından ben kendi çevremde ve dolaştığım sosyal medya platformlarında böyle bir tartışma yapma vasfına ve entelektüel gücüne sahip birilerini pek göremedim. Köpekperestlerin argüman diye öne sürdükleri çoğu zaman ya kendileri gibi düşünmeyen ve davranmayan insanlara yönelik vicdansızlık, merhametsizlik, canlar arasında gereksiz yere ayrım yapma suçlamaları ya da haksız ve gayrimeşru insan-hayvan karşılaştırmaları...

Türkiye gazetesinde 19 Mart 2025’te yayınlanan yazımda Türkiye’de kadınların nispeten erken bir tarihte seçme ve seçilme hakkına sahip olduğu yolunda bir yorum yapmıştım(*) Bir sosyal medya mecrasında bir okuyucum, haklı olarak, bir ikazda bulundu. Bazı kadınların seçilme hakkını çok daha yakın zamanlarda kazanabildiğini hatırlattı.

CHP’nin çağrıları boykotun ne olduğu ve ne gibi sonuçlara sebep olduğu hakkında çeşitli tartışmalara yol açtı. Aslında boykot ne arada sırada ortaya çıkıyor ne de tek türü var. Boykotun bazı türleri devamlı hayatımızda, diğerleri ise zaman zaman boy göstermekte. Boykotların meşruiyetleri ve hayat bulma şansları arasında da mühim farklar mevcut.

6 Nisan 2025 Pazar günü CHP olağanüstü kongresi toplanacak. Kongrenin yapılma sebebi partinin 2023’te gerçekleştirilen kongresi hakkında devam etmekte olan yargı süreci. Hemen vurgulayalım, CHP sözcülerinin ve liderlerinin bu yargı sürecini AK Parti’nin bilhassa Erdoğan’ın sırtına yıkma çabalarına rağmen süreci başlatan bazı CHP’lilerden gelen şikâyetler ve yargıya yapılan müracaatlar... Kongrede önce bir usulsüzlük olmadığını çok iddialı biçimde ileri süren Özgür Özel gelişmelerin aleyhine olduğunu ve partiye kayyım atanabileceğini görmüş olmalı ki olağanüstü kongreye gitme yolunu seçti. Üstelik bunu bir taraftan yargı sürecinin tesiriyle diğer taraftan parti içi rakiplerinin, özellikle Kılıçdaroğlu’nun hazırlanmasına fırsat vermemek için sadece iki hafta içinde gerçekleştirmeye karar verdi...

Kartalkaya’da yaşanan otel yangını ve ardından yapılan tartışmalar mühim bir konuyu gündeme getirdi. Bu ve buna benzer vakalarda sorumlunun veya sorumluların kim veya kimler olduğu nasıl belirlenecek? Sorumluluğun ve sorumluların yukarıdan aşağı doğru mu yoksa aşağıdan yukarıya doğru mu aranması daha doğru ve yararlıdır?

İmamoğlu'nun diplomasına ilişkin yok sayma kararını insanlar aslında sahip oldukları dünya görüşü açısından değerlendirmekte. Bu dünya görüşlerinden biri de liberal düşünce.

Öcalan’ın 27 Şubat açıklamasında PKK’yı ve bütün uzantılarını silah bırakmaya ve demokratik yolları kullanmaya çağırması bazı çevreleri rahatsız etti. Bunlar ortaya çıkabilecek gelişmelere engel olmak ve meselenin aslını çarpıtmak için çeşitli şeyler söylemeye başladı. Bunu yapanlar arasında en önemlisi ve en trajikomiği CHP...

Türkiye, 27 Mayıs 1960 tarihinde demokratik seçimlerle göreve gelmiş Adnan Menderes hükûmetine karşı bir darbeye sahne ve şahit oldu. Bu, kökleri Osmanlı İmparatorluğu’na kadar giden darbeciliğin cumhuriyet dönemindeki ilk ve o zamana kadarki en açık yansımasıydı. Darbeciler, kendi hâline bırakılan seçmenlerin genellikle yanlış -yani CHP dışındaki- partileri seçtiği endişesine dayanan ve buna karşı tedbirler alan bir anayasa yaptırttı. Bu anayasa demokratik iktidarın alanını atanarak göreve gelen silahlı memurlar ve müttefikleri lehine olacak şekilde daraltmaktaydı.

Zaman zaman Kemalizm ve M. Kemal eleştirileri yapmam bazı kişi ve çevreler tarafından M. Kemal düşmanlığı olarak görülmekte ve sunulmakta. Oysa, yaptığım şey, sadece, ülkenin şekillenmesinde ve toplumsal hayatımızın belirlenmesinde önemli roller oynamış bir tarihî şahsiyetin ve yapıp ettiklerinin değerlendirilmesi. Kişilere "tapmadığım" gibi kişilerden nefret de etmem... Sevgimi tapınmaya, eleştirilerimi ise nefrete taşımam. Bu, mizacıma da dünya görüşüme de aykırı...

Suriye’den son günlerde üzücü haberler geldi. Yeni yönetime eski yönetim adına isyan eden bazı rejim kalıntılarıyla yeni yönetimin savunma güçleri arasında çatışmalar çıktı. Bunun üzerine başta CHP ve TİP gibi çevreler ve Türkiye’de yaşamakta olan Nusayrilerin bazıları Suriye’de Nusayrilere karşı bir katliam yapıldığını iddia ettiler. Çeşitli açıklamalar yaptılar. Konuşanlar arsında çok ağır sözler sarf edenler eksik değildi. Türkiye’nin askerî olarak vakaya müdahale etmesini isteyenler oldu. Bazıları Türkiye’nin bir koridor açarak saldırıya uğrayanları Türkiye’ye getirmesi çağrısı yaptı. Kimileri katledilenlerin akrabaları Türkiye’de yaşıyor, onlara sahip çıkmamız gerekir diye feryat etti...

Öcalan’ın sözlerinin değeri onun büyük bir fikir adamı, sistematik ve tutarlı fikirlere sahip bir düşünür veya fikir dünyasındaki gelişmeleri yakından takip eden bir kişi olmasından kaynaklanmıyor. Bu açıdan bakarsak, Öcalan’ın hiçbir sözü üzerinde durmaya gerek yok. Fakat, Öcalan’ın söylediklerinin önemi PKK’nın öncü kurucusu olmasından ve PKK ağları içinde hâlâ liderlik mevkiini işgal etmesinden kaynaklanıyor. 

Öcalan’ın 27 Şubat açıklamasında Kürt probleminin nereden kaynaklandığına ilişkin tespitler var. Bu husus çok önemli. Problemin kökleri ve ardında yatan sebepler bilinmezse çözüm de geliştirilemez. Ne var ki, Türkiye’de meseleyle ilgili tartışmalarda bu gerçek çoğu zaman göz ardı ediliyor ve daha ziyade PKK’nın doğuş tarihi problemin başlangıcı olarak alınıyor. Oysa, PKK, Kürt problemini oluşturmuş olmaktan ziyade geniş anlamda Kürt probleminin sonuçlarından biri. Problemin kökleri ve temelleri daha eskilerde yatıyor.

Geçen ekim ayında Devlet Bahçeli’nin açıklamalarıyla başlayan süreçte Öcalan kendisinden beklenen açıklamayı 27 Şubat’ta yaptı. PKK’nın ve diğer tüm grupların silah bırakmasını ve mücadelede demokratik yolların kullanılmasını istedi. Bu açıklama ile mühim bir dönemece girildi.

Ekrem İmamoğlu’nun Kıbrıs'taki Amerikan Üniversitesi’nden İstanbul Üniversitesi'ne usulsüz geçtiği ileri sürülüyor. Buna dair birçok bilgi ve belge var. İlgili YÖK raporu da usulsüzlük yapıldığını teyit eti.

AK Parti’nin 23 Şubat 2025’te yapılan 8. Olağan Kongresi ilginç bir gelişmeye sahne oldu. Diğer partilerden ayrılmış kimi tanınmış üyeler ve milletvekilleri partiye katıldı ve bazıları MKYK’da görev aldı. Özellikle eski İyi Partili Kürşad Zorlu ile eski Gelecek Partili Serap Yazıcı Özbudun’un MKYK’da yer alması dikkat çekti. Bu isimler daha önceki siyaset hayatlarında AK Parti’yi ve özellikle Erdoğan’ı çok şiddetli eleştirilerle hedef almıştı. Yazıcı Özbudun, ayrıca, tuhaf bir yaklaşımla, yeni hükûmet sisteminin anayasaya aykırı olduğunu bile öne sürmüştü!

"Köpekperestler" kendilerini “hayvansever” olarak adlandırmayı ve sunmayı seviyor. Kendileri gibi olmayanları hayvansever olmaktan dışlıyor. Hatta, daha da ileri giderek, onlardan farklı düşünenleri hayvan düşmanı olmakla itham ediyor.