Doğu Akdeniz'de kuş uçmayacak

OSMAN ÇOBANOĞLU

İstanbul'dan Libya'ya giden Roselina-A gemisi, Akdeniz'de Alman savaş gemisi tarafından durdurulurken yıllardır deniz taşımacılığında beyaz listede yer alarak bu alanda kendini ispatlayan Türkiye'nin hakları gözetilmedi. Uluslararası teamüllere göre uluslararası sularda bayrak devletinin izni olmadan herhangi bir gemiye çıkılamıyor. Akdeniz ve Karadeniz Liman Devleti Kontrolü Memorandumlarının kurucusu ve etkin bir üyesi olan Türkiye’nin, bulunduğu coğrafyada diğer ülke limanları ile 11 adet kardeş liman anlaşması ve 63 denizcilik anlaşması bulunuyor. Denizcilik anlaşmalarının 45’inin yürürlükte olduğu 18’inin onay sürecinin ise devam ettiği öğrenildi.

TÜRKİYE BEYAZ LİSTEDE

2005 yılına kadar Avrupa Birliği üyelerinden oluşan ve dünyanın önde gelen liman devleti denetimi rejimi olan Paris Liman Devletleri Kontrolü Mutabakat Muhtırası’nda yüzde 25 tutulma oranı ile Türk gemileri kara listede yer alıyordu. Yapılan iyileştirme çalışmaları ile Türk gemileri 2006'da gri listeye, 2008'de de beyaz listeye girdi. Böylece daha önce Türkiye'nin uluslararası sulardaki her dört gemisinden birisi denetime tabi tutulurken şimdi ise 100 gemiden biri denetlemeye girmeye başladı. 

İZİNSİZ DENETLEME OLAMAZ

Türkiye, AB üyelerinin oluşturduğu Paris Muhtırası kapsamında yer alıyor. Uluslararası sefer yapmak için belgelendirilen gemilerin hem bakım onarımını hem de taşınan malzemeleri uluslararası sörvey ve belgelendirme yapan kuruluşlara tescil ettiriliyor. Bu kapsamda yola çıkan gemiler ABD, İtalya, Güney Kore gibi gemi işletmelerinin çalıştığı şirketlerin temsilcileri tarafından da denetleniyor.

DOĞU AKDENİZ GEMİ TRAFİK HİZMETLERİ PROJESİ HAYATA GEÇİYOR

Öte yandan edinilen bilgiye göre Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile KKTC Ulaştırma Bakanlığı arasında imzalanan protokol ile "KKTC Gemi Trafik Hizmetleri Sistemi" de 2021'de tamamlanacak. Bu kapsamda, Havelsan tarafından geliştirilen yerli ve millî yazılım Doğu Akdeniz'de hayata geçirilecek. Proje dâhilinde KKTC'ye bir gemi trafik hizmetleri merkezi ile iki trafik gözetleme istasyonundan oluşan gemi trafik hizmetleri sistemi kurulacak. Kurulacak gemi trafik hizmetleri sistemi Mersin gemi trafik hizmetleri ile entegre edilecek. Oradan da Ankara'daki merkez sistemle irtibat kurularak, Türkiye Doğu Akdeniz'deki her gemiden anında haberdar olacak.