Araç fiyatları son bir yılda iki kat arttı

Bu sıralar vatandaşın gündeminden biri de otomobil fiyatlarındaki artış. Geçen yıl 60 bin liraya satın alınan ortalama bir binek araç 100 bin lirayı geçti. Pekiyi bunun sebebi ne? Ve bu gidişat neyin habercisi?

Ali Çelik

Otomotiv sektörü 10 yıldan fazladır ekonominin lokomotifi, ihracatın can suyu görevini üstleniyor. Ne var ki, iç pazarda otomobil ve hafif ticari araç satışı ağustos ayında bir önceki yıla göre yarı yarıya azaldı. Sektör, sekiz ayda önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20,79 daraldı.

Çünkü, otomobil fiyatları ciddi oranda arttı. Geçen yıl 60 bin liraya satılan ortalama bir binek aracın fiyatı 100 bin lirayı aştı. 3 bin 500-4 bin lira maaşı olan bir öğretmenin, ayda cebine 5 bin lira giren bir polisin sıfır otomobil alması hayale doğru gidiyor. Pekiyi bu durumun sebebi ne? Zammın döviz kurundaki artışla bir ilgisi var mı? Bundan sonra ne olacak?

“KADEMELİ” ARTIŞ

Birinci sebep; Maliye Bakanlığının getirdiği matraha dayalı ÖTV sistemi. Bakanlık, Kasım 2016’da otomobil vergisinde ‘vergisiz fiyata dayalı kademeli sisteme’ geçti. 1.6 litre ve altındaki hacimlere sahip araçlardaki ÖTV oranları yüzde 45 ila 60 arasında 3 dilime ayrıldı. Maliyeti 40 bin TL’yi aşmayan otomobiller için ÖTV yüzde 45’te sabit kaldı. Maliyeti 40 bin lirayı aşıp 70 bin lirayı geçmeyenler için ise ÖTV yüzde 50 yapıldı. Matrah fiyatı 70 bin lirayı aşanlarda ise ÖTV oranları yüzde 45’ten yüzde 60’a çıktı. Bu da ister istemez, fiyatları artırdı. Neredeyse her ay araç fiyatları, otomatik olarak zamlandı.

DOLAR TUZU BİBERİ

Bu arada Türk lirasının döviz karşısında değer kaybı da işin tuzu biberi oldu. Sektör temsilcileri Maliye Bakanlığının kapısını çaldı. ÖTV matrahı limitleri 1 Ocak 2018 itibari ile yeniden değişti. Yeni oranlara göre motor silindir hacmi 1.600 cc’yi geçmeyen araçlar için ÖTV matrahının alt limiti 40 bin liradan 46 bin liraya, üst limiti 70 bin liradan 80 bin liraya yükseltildi. Motor silindir hacmi 1600 cc’yi geçen ancak 2.000 cc’yi geçmeyen araçlar için ÖTV matrahı 100 bin liradan 114 bin liraya çıkarıldı. Döviz kurlarında yaşanan büyük artış ÖTV sistemini tamamen köşeye sıkıştırdı.

NE YAPMALI?
Parça ham maddeleri ihtalalat üzerine kurulduğu için dolar artarken fiyatlar da yükseldi. Öyle ki yüzde 45 ve 50’lik en düşük ÖTV dilimine giren otomobil kalmadı.
Otomotiv sanayicileri vergilendirme sisteminin değişmesini talep ediyor. Türkiye otomotiv sanayiine yön veren 14 büyük üyesiyle sektörün çatı kuruluşu olan Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yenigün
iç pazarın normale dönmesi için şu tavsiyede bulunuyor: Devlet vergi toplarken, ‘birim araç başına’ değil ‘büyüyen piyasadan toplanacak vergi’ olarak düşünmelidir. Araç fiyatları yükseldi, kredi faizleri ise çok arttı. Bu noktada ticari araçların kiralanmasının önündeki engeller kaldırılmalı. Devlet ihalelerinde öncelik yerlilik olmalı. Konut edinme konusunda mümkün kılınan düşük faizli kredi otomotiv için de uygulanmalı.
Otomotiv Distribütörleri Derneği Başkanı Ali Bilaloğlu da ÖTV’de matrah limitinin 46 binden 60 bin TL’ye çıkarılması gerektiğine işaret ediyor.

Otomobil fiyatlarının artması nelere yol açar?
1- İç pazar daralır. Üretim azalır. Sektör kesintiye gider.
2- İhracatı rakamları artar. Bu da cari açığa ilaç olur.
3- İkinci el piyayası canlanır. Yan sanayi ve tamircilerde canlanma yaşanır.