Tekstil ve turizmden sonra meyve ve sebzede de pay kapıyor: Tarım ihracatında yeni rakip Mısır

Düşük maliyetli üretim ve agresif fiyat politikasıyla Mısır, tekstil ve turizmden sonra yaş meyve sebze ihracatında Türkiye’nin karşısına çıkmaya başladı. Önümüzdeki dönemde Türkiye ile Mısır arasındaki rekabetin, sadece fiyat ve miktar üzerinden değil; gıda güvenliği, sürdürülebilirlik ve kalite standartları üzerinden şekillenmesi bekleniyor.

KAAN ZENGİNLİ - Tekstil ve turizmden sonra tarımda da Türkiye’nin karşısına çıkan Mısır, düşük maliyet ve agresif fiyat politikasıyla birçok sektörde payını artırıyor. Bu sektörlerden biri de de yaş meyve sebze ihracatı oldu. Başta Rusya olmak üzere Türkiye’nin yaş meyve sebze ihracatındaki en büyük pazarları, Mısır’dan alım yapmaya başladı. Narenciye, patates, soğan ve üzümde Mısır’ın yükselişi dikkat çekiyor.

Mısır’ın 2025 yılı sonunda tarım ihracatının rekor kırması bekleniyor. Mısır’ın ihracatta yer edinmek adına Türk ürünlerinde pestisit iddiasını da fuarlarda bire bir görüşmelerde dile getirdiği bizzat iş adamları tarafından da gündeme getirilmişti. Bu tablo, Türkiye’nin tarımda yıllardır sahip olduğu rekabet avantajlarını koruyabilmesi için yapısal adımların kaçınılmaz hâle geldiğini ortaya koyuyor. Sektör temsilcileri, özellikle girdi maliyetlerinin kontrol altına alınmaması durumunda üreticinin ihracata ürün vermekte daha da zorlanacağını ifade ediyor. Artan maliyetler sebebiyle bazı üreticilerin iç piyasaya yöneldiği, ihracat için yeterli hacmin oluşmasında sıkıntılar yaşandığı belirtiliyor. Öte yandan ihracatçılar, yalnızca fiyatla rekabet etmenin Türkiye açısından sürdürülebilir olmadığını vurguluyor. Türkiye’nin asıl gücünün ürün kalitesi, çeşitliliği, coğrafi yakınlığı ve yıllara dayanan ticari ilişkileri olduğuna dikkat çekiliyor. Ancak bu avantajların korunabilmesi için üretimden ihracata kadar bütün zincirde denetimlerin artırılması, özellikle pestisit kullanımı konusunda daha sıkı ve şeffaf bir sistem kurulması gerektiği dile getiriliyor.

İADE ÜRÜNLER ETKİLEDİ

Bazı sektör temsilcileri, son dönemde Avrupa Birliği sınırlarında yaşanan iade vakalarının, rakip ülkeler tarafından da yakından takip edildiğine işaret ediyor. İthalatçı ülkelerde oluşan algının, tekil vakaların ötesine geçerek ülke geneline yayılabildiği ve bunun da Türkiye aleyhine bir tablo oluşturduğu ifade ediliyor. Bu sebeple kalıntı sorununun sadece ihracatçının değil, bütün sektörün ortak meselesi olduğu vurgulanıyor. Mısır’ın yükselişinin arkasında yalnızca düşük maliyetler değil, aynı zamanda devlet destekli tarım politikaları ve ihracata yönelik planlama da bulunuyor. Uzmanlara göre Mısır, belli ürünlere odaklanarak üretimi ve ihracatı planlı şekilde artırıyor. Bu durum, fiyat istikrarı ve düzenli tedarik arayan küresel alıcılar açısından önemli bir avantaj oluşturuyor. Mısır’da işçi ücretlerini son ürün fiyatına etkisinin ton başına 50 cent olduğu, Türkiye’de ise bu rakaman 1,25 dolara kadar çıktığı belirtiliyor. Önümüzdeki dönemde Türkiye ile Mısır arasındaki rekabetin, sadece fiyat ve miktar üzerinden değil; gıda güvenliği, sürdürülebilirlik ve kalite standartları üzerinden şekillenmesi bekleniyor.

BAKANLIK DESTEĞİ

Türk firmalarının Mısır’da üretim yapmasına ilişkin değerlendirmelerde “Evet, Mısır’da üretim yapan Türk firmaları da var. Bu, pazarın kaybedildiği anlamına gelmez. Bugün sadece Türk firmaları değil; Çin başta olmak üzere Orta Asya ülkelerinden de birçok yatırımcı Mısır’da üretim yapıyor. Bu, ülkelerin maliyet ve lojistik avantajlarına göre farklı coğrafyalarda üretim yapmasının doğal bir sonucudur. Tarım son derece stratejik bir sektör. Pandemi, küresel krizler ve iklim değişikliğiyle birlikte bunun ne kadar hayati olduğunu hep birlikte gördük. Türkiye bu alanda güçlü bir ülke ve bu gücünü doğru politikalarla daha da artırabilir. Tarım ve Orman Bakanlığımızın da üreticiye ve ihracatçıya yönelik önemli destekleri var” dedi.

KALİTE BİZDE, FİYAT RAKİPTE

Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Uçak “Mısır fiyat olarak evet, bizden daha uyguna ürün verebiliyor. Bunu inkâr etmek mümkün değil. Ancak burada altını özellikle çizmek isterim ki kalite açısından Türk yaş meyve ve sebze ürünleri çok daha üst seviyede. Türk üreticisi; ürün kalitesi, lezzet, raf ömrü ve standartlara uyum noktasında Mısırlı üreticiye kıyasla çok daha iyi bir ürün ortaya koyuyor. Bizim yıllara dayanan bir üretim kültürümüz ve ihracat tecrübemiz var. Ancak şunu da görüyoruz ki bazı ülkeler artık kaliteden çok fiyata bakmaya başladı. Özellikle Rusya, Orta Asya ve bazı Avrupa pazarlarında bu eğilim net şekilde hissediliyor. Bu da zaman zaman alımların Mısır’a kaymasına sebep olabiliyor” dedi.