Doğu Cephesi günlüğü bir asır sonra ortaya çıktı! I. Dünya Savaşı felaketi gün gün yazılmış
Cumhuriyet devrinin bürokrat ve iş adamlarından Lütfi Bükülmez’in I. Dünya Savaşı’nda kaleme aldığı ve yıllarca kızı tarafından muhafaza edilen günlükleri, yaklaşık bir asır sonra ilk defa okuyucuyla buluşuyor.
MURAT ÖZTEKİN - Osmanlı İmparatorluğu’nun son vakanüvislerinden Ahmed Lütfi Efendi’nin üçüncü nesilden torunu olan Bükülmez’in Doğu Cephesi’nde ve Filistin Cephesi’nde 1916’dan 1918’e kadar kaleme aldığı notlar, Mümin Yıldıztaş ve ikinci kuşaktan yeğeni M. Berke Merter tarafından yayına hazırlandı. “Doğu Cephesi Günlüğü ve Filistin Hatıraları” adlı eser Yeditepe Yayınları etiketiyle raflarda yerini aldı.
ANADOLU’DAKİ ZORLU DURUM
Cumhuriyetin ana kadrolarına yakın olduğu kadar sosyal biri de olan Bükülmez’in günlükleri, bir asır önce Anadolu’daki zorlu durumu enteresan anekdotlarla tasvir ediyor. Böylelikle İttihat ve Terakki idaresinin I. Dünya Savaşı’na katılma kararının ne kadar hatalı olduğunu da ortaya koyuyor. Bükülmez buna rağmen günümüzdeki resmî tarih anlayışının temelini oluşturan bazı söylemleri de kaleme alıyor. Bütün bunlar sansürsüz şekilde eserde yer buluyor.
LONDRA’DAN CEPHEYE
Kitap hakkında Türkiye gazetesinin sorularına cevap veren Mümin Yıldıztaş, “Bükülmez, Londra’ya tahsile gidip bir yıl okuduktan sonra I. Cihan Harbi patlak veriyor ve ülkeye çağrılıyor. 1916 yılında İstanbul’a gelir gelmez süvari yedek subay olarak askere alınıyor. Trenle ve yaya olarak Doğu Cephesi’ndeki III. Süvari Tümeni’ne katılıyor. Rusların 1917 senesinde Doğu Cephesinden çekilmesinden sonra tümeni Filistin Cephesine gönderiliyor. Bu yıllarda günlük tutuyor. Kendisi bu günlükleri, sadece duygularını ifade etmek için günlük yazıyor” diye konuşuyor.
“Günlüğün en önemli özelliği harbin seyrinden ziyade savaşın geri planındaki sosyal yapıyı resmetmesidir” diyen Yıldıztaş, sözlerine şöyle devam ediyor: “Anadolu’daki fakirlik, erkek namına kimsenin kalmayışı, tarlalarda çalışan kadınların bıkkınlığı ve çocukların bitkinliği günlüklerde yer alıyor. İmkansızlıklar sebebiyle daha cepheye gitmeden birçok askerin şehit olması anlatılıyor.”
Söz konusu günlüklerin, Osmanlı İmparatorluğu’nu I. Dünya Savaşı’na sokan kadroların ne kadar yanlış bir karar aldığını gösterdiğini anlatan Yıldıztaş “Lütfi Bükülmez, Alman karargahında ecnebi askerlerin sütle kahvaltı yaptığını, Türk askerlerinin ise atlarına verecek yemlerinin bile olmadığını görmüş. Eser, I. Dünya Savaşına katılmamızın ne kadar gereksiz olduğunu ve hazırlıksız bir savaşın kazanılamayacağını gösteriyor. Girilen savaşın bir macera olduğunu, bu maceraya milleti sürükleyenlerin ise sorumluluk altında olduğunu Lütfi Bey’in günlüklerindeki notlardan izleyebiliyoruz” diye konuşuyor.
'da Takip Edin!
