HAYIRLI RAMAZANLAR

__:__:__

Modern İstanbul meczupları bitirdi

Düzenleyen: /
Modern İstanbul meczupları bitirdi
Umut Çelik, Hülya Yazıcı, Murat Öztekin, Haber

KÜLTüR - SANAT Haberleri

Bir zamanlar İstanbul’un imtiyazlı şahısları olan deli ve meczuplar karma sergilere ilham verdi. Serginin proje koordinatörü Umut Çelik “Günümüzde bu sıra dışı insanlar âdeta yok oldular. Çünkü meczupları görebileceğimiz bir şehir dokusu kalmadı” diyor.

MURAT ÖZTEKİN

Düğümlü Baba, Pazarola Hasan Bey, Horoz Mehmed Dede, Nalıncı Baba… Bir zamanlar İstanbul’un meşhur meczup ve delileri vardı. Henüz modern hayat mahalle kültürünü yok etmemişken meczupların duaları alınır, delilerse ‘imtiyazlı’ kabul edilirdi. Mesela, Sultan IV. Murad gibi bir padişaha “Murad, Murad… Dul ananı bana nikâhla!” diyen Osman Dede’ye hiçbir şey yapılmamıştı. İşte böyle enteresan hikâyeleri anlatılan İstanbul’un meczup ve delileri, asırlar sonra sanata ilham kaynağı oldu. “Tarihsel Serüvende İstanbul’un Delileri ve Meczupları” projesinin sergisi, Cağaloğlu’nda Bağımsız Sanat Vakfı ile Yeni Dünya Vakfında eş zamanlı olarak ziyarete açıldı.

OSMANLI DELİLERİ DIŞLAMADI

Sorularımızı cevaplayan proje koordinatörlerinden akademisyen Umut Çelik, sergide İstanbul kültür tarihini meczupların gözünden anlatmaya çalıştıklarını söylüyor. “Akıl sizi terk ederse ‘deli’, siz aklı terk ederseniz ‘meczup’ olursunuz” sözünü hatırlatan Çelik, Osmanlı zamanında meczup ve delilerin el üstünde tutulduğunu ifade ediyor. Çelik bunu şöyle anlatıyor: Deliler ve meczuplar, Osmanlı toplumu tarafından ötelenmiş insanlar değillerdi. Keramet sahibi olduklarına inanılan “meczuplara” İstanbul halkı değer veriyordu. Öte yandan Osmanlıda her mahallenin bir delisi vardı. Bunlar da halk tarafından sahipleniliyordu. Bu insanlara yardım etmek işinizin rast gitmesine alamet sayılıyordu. Mahalle dokusunun varlığı burada çok önemliydi. Modern öncesi zamanlarda bu kişiler hayatın merkezindeydiler.”  

ESKİ DOKU KALMADI

Modern hayatın birçok şeyi yok ettiği gibi delileri de hayatın merkezinden çıkardığını kaydeden Çelik “Daha dünyevi olan modern hayatta, deliler ve meczuplar artık görmezden geliniyorlar. Yanımızdan geçen kimseyi bile fark etmediğimiz bugünlerde bu sıra dışı insanlar da âdeta yok oldular. Çünkü eskiden mahalle, mezarlık kenarları, terk edilmiş yerler canlıyken şimdi meczupları görebileceğimiz bir şehir dokusu kalmadı. Bu kültür biraz olsun Anadolu’da yaşamaya devam ediyor” ifadelerini kullanıyor. 

Modern İstanbul meczupları bitirdi

Pazarola Hasan Bey

NERELERDE YAŞADILAR?
Deliler sanata ilham oldu

“Tarihsel Serüvende İstanbul’un Delileri ve Meczupları” sergisinin 19 seminerlik projeden doğduğunu ifade eden Bağımsız Sanat Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Hülya Yazıcı “İstanbul’un delileri ve meczuplarını tarihsel bağlamından koparmayarak anlatmaya çalıştık. Deliler neler yapmışlardı, nerelerde yaşamışlardı ve cemiyetin onlara bakışı nasıldı gibi sorulara cevap aradık. Bana göre meczupluk bir arayışın parçası; insanın aklını kendi iradesiyle bırakması gibi bir şey. Günümüzde de sanatçı arkadaşlarımız arasında da bu tip olguları yaşamış olanlar var. Sanat da bir arayış netice itibarıyla” diyor.  

Serginin yapılan seminerlerin bir neticesi olduğunu söyleyen Yazıcı şöyle konuşuyor: Bu hususta farklı disiplinlerden hocalar seminerler yapmıştı. Buradan çıkan netice de sanatçılar tarafından bir işe dönüştürüldü. Seramik, resim, heykel, video art gibi sahalarda çalışmalar yapıldı. Yani deliler ve meczuplar güncel sanatımıza ilham oldu. Hem hocalarımızın hem de öğrencilerin işlerinin olduğu sergide, Düğümlü Baba’nın asası üzerinden hareketle de bir çalışma yaptık. 

 

UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.
Sonraki Haber Yükleniyor...