Gülümseyin! Kamerada olabilirsiniz

Yüz tanıma teknolojisinin kullanımı dünya çapında giderek artıyor. Devletler, koronavirüs sonrası bu sistemi daha da yaygın hâle getirdi.

Kaydet

OSMAN SAĞIRLI

Yüz tanıma sistemlerinin en masumunu akıllı telefonunuzun kilidini açmak için kullanıyoruz. Ancak dünya genelinde devletler daha çok güvenlik amaçlı kullanıyor. Hâlihazırda küresel nüfus bu sistem sayesinde takip ediliyor.
Son 10 yılda, yüz tanıma teknolojisinin gözetimde kullanımı dünya çapında giderek daha yaygın hâle geldi. İnsan yüzlerinin resimlerini tanımlamak için analiz eden bilgisayar programları suçluları seçmek için kullanılıyor. Öyle ki saniyeler içinde kaybolan çocuklar bile bulunabiliyor.
SurfShark tarafından 194 ülkede yapılan araştırmaya göre 98 ülke yüz tanıma sistemlerini kullanıyor. 12 ülke gerekli onayları verdi ancak şimdilik aktif hâle getirmedi. Üç ülke ise sistemin kullanımını yasakladı. 13 ülke şimdilik bu teknolojik kapasiteye ulaşamadı. 68 ülkede ise sistemin kullanıldığına dair bir delil bulunamadı.
Toplamda günümüzde yüz tanıma teknolojisinin verilerle suçluya ulaşma amacıyla kullanıldığı veya onayladığı 109 ülke var. Ama ne pahasına olursa olsun bu teknolojinin dünyaya yayılması, bu tür yaygın gözetimin gizliliği üzerindeki etkileri hakkında önemli soruları da beraberinde getiriyor.
Yüz tanıma teknolojisinin kamusal kullanımı bugüne kadar sadece bir ülke tarafından yasa dışı ilan edilmiş olsa da (Belçika 2019'da bir havaalanında yüz tanıma teknolojisini kullanan bir federal yasaya aykırı buldu) birçok ulusal hükûmet vatandaşlarını kitlesel olarak bu sistem sayesinde takip ediyor. Bu da etik ve yasallık tartışmalarına sebep oluyor.

AVRUPA'NIN YÜZDE 80'İ 'YÜZ TANIMA'YA KARŞI
Yüz tanıma teknolojisi Avrupa'daki 32 ülkede kullanım için onaylandı. Ancak bu büyük bir tepki ile karşılandı. Fransa ve İsveç yakın zamanda okullarda yüz tanıma kullanımını yasakladı. Avrupalıların %80'i yüz verilerini yetkililerle paylaşmaya hevesli değil. Bu olumsuz düşünceye rağmen, bugüne kadar hâlâ 26 Avrupa ülkesinde kullanılmakta. Türkiye ise askerî amaçlarla sınır güvenliği için yapay zekâ ile yüz tanıma sistemleri üzerinde çalışıyor ve sistemi kullanıyor. Rusya, karantina altındaki potansiyel Covid-19 taşıyıcılarının ihlallerini kontrol etmek için bu teknolojiye başvuruyor. Yalnızca Moskova'da 100 binden fazla yüz tanıma özelliğinin etkin olduğu biliniyor. Afrika ülkelerinin ise sadece yüzde 20’si bu teknolojiye sahip.

KASIRGADA KAYBOLANLARI ARIYORLAR
Kuzey Amerika'daki ülkelerin yarısı şu anda yüz tanıma gözetimi kullanıyor. Bahamalar, kısa süre önce Dorian Kasırgası sonrasında kayıp kişileri aramak için yüz tanıma teknolojisini kullandı. Bu teknoloji, ABD’de de 24 havaalanında kullanılıyor veya kullanılmak için onay almış. ABD İç Güvenlik Bakanlığı, 2023 yılına kadar bütün hava yolcularının %97'sinde yüz tanıma taraması yapmayı hedefliyor. Güney Amerika’da ise ülkelerinin %92'si bu teknolojiden yararlanıyor. Brezilya, bu sayede Interpol'ün Güney Amerika'da en çok aradığı ikinci kişiyi tutuklamayı başardı.

KUMARBAZLARI BULACAKLAR
Çin’de her 12 vatandaş için bir CCTV kamera var. 16 ülkeye yüz tanıma teknolojisi satan Çin, 2023’e kadar pazarın yüzde 45’ine hâkim olmayı hedefliyor. Japonya ise kumarhanelerdeki kumar bağımlılarını tespit etmek için bu teknoloji üstünde çalışıyor. Ayrıca Çin, Güney Kore, Tayvan ve Singapur, koronavirüsle mücadelede de bu teknolojiden yararlanıyor. Orta Doğu ve Orta Asya'daki ülkelerin yüzde 76’sı da bu teknolojiyi kullanıyor. BAE, yüz tanıyan 50 "akıllı gözlük" satın aldı. Kazakistan da de benzer gözlüklerden talep etti.

Ülkeler, yüz tanıma teknolojisini nasıl kullanıyor?

Kullanımda 98
Onaylandı ancak uygulanmadı 12
Teknolojisi yok 13
İspatlanamadı 68
Yasaklı 3