Muhsin Abay

Cumhurbaşkanının ne olduğu, ne olmadığı, nasıl seçileceği anayasamızda belli. Bu kadar bilinen ve aslında rutin bir seçimi "rejim meselesi" hâline getirmek isteyenleri izliyorsunuzdur. Bazıları panikte. Oyunları bozulmuş, ya da hesapsız yakalanmışçasına çaresiz ve kızgınlar... Bize sıradan gelen bazılarına neden fevkalâde?

Pazartesi günkü yazımızda küreselleşme hakkında 2001 Nobel ödüllü iktisatçı Stiglitz'in büyük düş kırıklığından söz etmiştik. Yeni dünya düzeni küreselleşme ile yürüyen bir uygulama. Öyleyse küreselleşmeyi toptan ret mi edelim, karşı mı çıkalım?

Küreselleşme iyi mi, kötü mü? Diye bir anket yapsak diye düşünürüm bazen. Bunu herkese sormak mümkün olmadığı için, örnek olayları izleyip, yazılanları tahlil ederek yargıya varmaya çalışırım.

AB bu zamana kadar kaydettiği çok başarılara rağmen çözmesi gereken çetin meselelerle de yüz yüze bulunuyor. 50 yıllık başarı grafiği, onun gelecekte de aynı başarıyı göstermesini garanti etmiyor. "Ortak değerler" etrafında birleşmiş bir Avrupa toplumu ve hayat tarzı inşa etmeye çalışıyorlar. Ama o ortak değerlerin ne olduğu konusunda anlaşabilmiş değiller.

Dün Avrupa Birliği ülkelerinde Roma sözleşmesinin imzalanışının 50. yılı kutlama törenleri vardı. O günlere şahitlik etmiş kimseler konuştu, olayları yaşayanlar konferanslar verdi, gelişmeler filmlerle gösterildi. Bilim adamları Avrupa'nın geleceğine dair düşüncelerini dile getirdiler.

Pazartesi yazımda anlattığım Zaman kütüğü şeklimizin değil, ama eylemlerimizin aynasıdır. Eylemlerimiz karakterimizi yansıttığına göre, zaman kütüğünü karakter aynamız olarak düşünebiliriz. Bu sebeple bu iş çetin, sarsıcı demiştim ilk yazımda. Hiç birimiz kişiliğimize toz kondurmayız. Ama öz karakter aynamıza bakmaktan kaçınırız. Dengeli yaşamak ve mutlu olmak için bu yüzleşmeyi yapmaktan başka çare de yok. Varsa, bendeniz bilmiyorum.

Geçen hafta okuyucularımla hasbihâl ederken Zamanı etkin kullanmak için bazı ipuçları vermeyi vaat etmiştim. Şimdi sözümü yerine getiriyorum.

Çok çalışmasına rağmen işleri yetiştiremediğinden yakınan okuyucularım soruyor. Bazıları iki adım önde; hem işimi, hem evimi ihmal etmeyeceğim dengeli bir çalışma düzeni için ne yapmam lâzım diye. Hepsi de Zamanı yönetmenin püf noktalarını arıyorlar.

Sütunumda kendimden bahsetmeyi yakışıklı bulmam. Ama bir zamandır birikmiş bazı sorulara cevap vermek için aşağıdaki özeti yapacağım. Sonra bu özete dayanarak sorularınıza cevap vereceğim. Sıkılmayacağınızı umarım. Okuyucularımın bir kısmı yakından bilir. Bendeniz Ziraat Mühendisiyim. Hani şimdilerde her işi yapmaya hazır, bir işsizler ordusu hâline gelmiş bulunan o çilekeş meslekten bir fert.

Küresel ısınma ve iklim değişikliği meselesi dünya gündeminin ilk sıralarına oturdu. Bundan sonra kolay kalkmaz. Çevre ve Orman Bakanlığının çalışmalarını, ne olup bittiğini www.cevreorman.gov.tr/ sitesinden takip ediyor ve ülkemizin bu konulara fransız kalmadığını görerek seviniyoruz. Bakan sayın Osman Pepe'nin işi kolay değil. Üstelik başarmaya mahkûm. Başarılar dileriz.

Rögar haberleri geçen haftaya damgasını vurdu. Öyle bir vurdu ki, birikmiş altyapı cerahatimizi patlattı. Herkes yaşadıklarını seslendiriyor, feryat ediyor...

Tutulu satış (mortgage) yoluyla konut edinme Amerika'da 1930'larda başlamış. Amerikan halkının yüzde yetmişi bu yolla ev sahibi olmuş. Avrupa'da daha eski tarihlere gidiyor. 2003 yılına kadar Amerika'da tutulu satış için açılan toplam kredilerin altı trilyon euro'ya, Avrupa'da dört trilyon euro'ya ulaştığını düşünürsek, işin sosyal ve iktisadî önemi daha iyi anlaşılıyor. Oralarda uygulamanın istikrarlı bir düzen ve iyi bir teknik altyapı ile atbaşı gittiğini görüyoruz. Başarı için ayrıca kredi faizlerinin çok düşük olması gerekiyor.

Yazıma başlık bulmakta zorlandım. Dilimizde hoşa gitmeyen bir şey konuşana "dilini eşek arısı soksun" diye ilenirler ya, ondan korktum.

İnsanlık gözünün erdiği, elinin değdiği vakalara bakıyor. Duyulur patırtılara kulak asıyor. Atom silahından ürküyor, ülkesinin başka güçler tarafından istila edilmesinden korkuyor. Hayatı felç edecek yakın bir iktisadî krizden çekiniyor.

"Aman yeter artık! Isınmadan, kuraklıktan, çoraklaşmadan, iklimden, erozyondan, gazdan, buzdan bahsettiğin. İç açıcı, eğelendirici şeyler yaz", diyordu telefondaki okuyucum.

Güzden bu yana hissedilir bir yağış azlığı var. Birçok şehrimizde barajların su seviyesi alarm veriyor. İstanbul'un sekiz aylık suyu kalmış...

Birleşmiş Milletler Uzmanlar Grubu'nun raporu tüm dünyada yankılanmaya devam ediyor. Keşke bu hassasiyet sönmese, yerkürenin her noktasında herkes tarafından anlaşılıncaya, sorumluluklarını yerine getirinceye kadar sürse.

Küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda uzman 2500 bilim adamı ve araştırmacının geçtiğimiz hafta Paris'te toplanıp hazırladıkları özet raporu okuduk. Raporun tamamı yıl içinde açıklanacak. Ayrıntılara o zaman inebileceğiz.

Son günlerde medyanın öne çıkardığı küresel iklim değişikliği haberlerine bir bakalım: Küresel ısınma, firmaların gelecek plânlarında radikal değişikliklere sebep oluyor. Tarım, tarıma dayalı sanayiler, otomotiv ve inşaat sektörleri en çok etkilenenlerin başında.

"Ah! Neydi o eski günler, her şeyin tadı vardı. Domatesler, domates kokardı, elmalar nefaset. Denizler pırıl pırıldı, dereler şırıl şırıl...