Kanal İstanbul riskleri önleyecek

Cevdet Fırat Aydoğmuş

İstanbul Boğazı’nda her geçen gün sıklaşan gemi trafiği; ölüm, yaralanma, çevre kirliliği ve maddi hasar gibi birçok şeyi de beraberinde getirdi. Bu kapsamda, Boğaz’da son 60 yılda meydana gelen gemi kazalarında toplam 73 kişi hayatını kaybederken, 1,3 milyar dolarlık da maddi zarar oluştu. Örneğin; 1960’ta Yunan bayraklı gemi World Harmony ile Yugoslav bandıralı petrol tankeri Peter Zoranic’in çarpıştığı kazada 20 can kaybı yaşandı ve 20 ton akaryakıt boğaza aktı. 1979 Aralık’ında meydana gelen bir başka kazada ise Romanya'nın Köstence Limanı'na 96 bin ton ham petrol taşıyan Independenta tankeri, İstanbul Boğazı'ndan geçişi sırasında Haydarpaşa açıklarında Yunan gemisi Evriali ile çarpıştı. Boğaz’daki en kötü kaza olarak tarihe geçen olayda 43 kişi hayatını kaybetti. 1994’te Nassia isimli tanker ile Shipbroker isimli geminin çarpışması sonucu çıkan yangın dört günde söndürülebilirken, bu kazada ise 29 mürettebattan 6’sı öldü. Sarayburnu açıklarında bir geminin sahil güvenlik botuna çarptığı, 2016’da yaşanan olayda da 4 kişi vefat etti. 2018'de de Malta bayraklı bir gemi, Kanlıca önlerinde gemi makinesinin tamamen durması nedeniyle Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı'na çarptı ve yaklaşık 210 milyon dolarlık zarara neden oldu. Bunun gibi birçok kaza daha kayıtlara geçti.

GEMİ TRAFİĞİ 2 KAT ARTACAK
Söz konusu kazalar İstanbul Boğazı’ndaki riskleri gösterirken, Kanal İstanbul Projesi’ne ilişkin daha önce yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporu’nda da proje yapılmazsa risklerin artacağına dikkat çekilmişti. Raporda, dünyanın en işlek yapay su yolları olarak bilinen Panama ve Süveyş kanallarından geçen yıllık toplam gemi trafiğinin 30 bin civarında olduğu belirtilerek, İstanbul Boğazı’ndan geçen gemi trafiğinin ne kadar yüksek hacimde olduğu vurgulanmıştı. Şu anda İstanbul Boğazı’nda 50 bin olan gemi geçişinin, dünya ve bölge ülkelerindeki gelişmeler dikkate alındığında 2030'da yaklaşık 60 bin, 2050'de 80 bin, 2070'de 90 bin olması bekleniyor.

10 BİN KİŞİYE İSTİHDAM SAĞLANACAK
Maliyeti 75 milyar lira olarak hesaplanan Kanal İstanbul’un, 7 yılda bitirilmesi planlanıyor. Toplam kazı ve tarama miktarı 1,17 milyar metreküp olacak inşaat çalışmalarında, yaklaşık 10 bin kişinin çalışması bekleniyor. Sonraki süreçte bünyesinde yer alacak tesislerde ve alanlarda da binlerce kişinin istihdam edilmesi öngörülüyor. Bu çerçevede planlanan entegre tesisler arasında konteyner limanları (Karadeniz ve Marmara), lojistik merkezi ve Küçükçekmece Yat Limanı bulunuyor. Bunların yanı sıra, ekonomiye katkı sağlayacak yeni alanların da olması hedefleniyor.