Ayçiçek yağı krizinde yeni alternatif: Aralarında Türkiye de var
EKONOMİ Haberleri / İHA
Ayçiçek yağı ve buğday krizi, Rusya'nın Ukrayna topraklarındaki işgal girişimi nedeniyle ithalatçı ülkeleri vurdu. Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı olan Rusya ve bu konuda beşinci sırada bulunan Ukrayna'nın savaşı nedeniyle küresel olarak gıda krizi yaşanabileceğini belirten BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Türkiye dahil birçok ülkenin ayçiçek yağına alternatif olarak başka yağlara yönelebileceğini işaret etti.
Ayçiçek yağı fiyatları arttı, buğday krizi korkusu Türkiye'yi sardı. Rusya-Ukrayna gerilimi Türkiye de dahil olmak üzere ihracatçı konumda olan ülkelerde paniğe neden oldu. Dünyanın en büyük buğday ihracatçıları arasında bulunan ve küresel tahıl ihracatının üçte birinden fazlasını oluştan iki ülkenin savaşı, dünyada gıdayı vurdu. BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), ülkemiz de dahil olmak üzere birçok ithalatçının ayçiçek yağı yerine başka alternatiflere yönelmek zorunda kalabileceğini belirtti.
ÖNCE KORONAVİRÜS, SONRA SAVAŞ
Son iki yılda koronavirüs pandemisi nedeniyle gıda güvenliği bakımından birçok zorluk yaşandığını, bunun ardından 2022 yılının başlarında ortaya çıkan Rusya-Ukrayna geriliminin de başka zorlukları beraberinde getirdiğini belirten Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Genel Direktörü QU Dongyu, savaşın tahıl üretimi ve ithalatı konusunda büyük riskler taşıdığını belirtti.
"Tahılın ve yağlı tohumun tedarik zinciri ve lojistiğinde iki ülke kaynaklı aksamalar ve aynı zamanda Rusya'nın ihracatına getirilen kısıtlamalar gıda güvenliği açısından önemli etkilere yol açabilir" diyen Dongyu, "Bu, özellikle buğday arzının yüzde 30'u veya daha fazlası için Rusya ve Ukrayna'ya bağımlı elli ülke için geçerli. Birçoğu en az gelişmiş ülkeler veya Kuzey Afrika, Asya ve Yakın Doğu'daki düşük gelirli, gıda açığı olan ülkeler" dedi.
TÜM ZAMANLARIN EN YÜKSEK SEVİYESİ
2020'nin ikinci yarısından bu yana gıda fiyatlarının yüksek talep, girdi ve ulaşım maliyetleri ile limanlara ulaşımdaki kesintiler nedeniyle Şubat 2022'de tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını söyleyen Dongyu, "Küresel buğday ve arpa fiyatları 2021 boyunca yüzde 31 arttı. Kolza yağı ve ayçiçek yağı fiyatları yüzde 60'dan fazla arttı. Yüksek talep ve değişken doğalgaz fiyatları da gübre maliyetlerini artırdı" ifadelerini kullandı.
ALTERNATİF YAĞLARA YÖNELİM OLACAK
Mevcut çatışmanın hem Rusya hem de Ukrayna'dan buğday ihracatında ani ve keskin bir düşüşe neden olabileceğini söyleyen Dongyu, "Diğer ihracatçıların bu boşluğu doldurup dolduramayacağı hala belli değil. Mısır, Türkiye, Bangladeş ve İran, buğdaylarının yüzde 60'ından fazlasını Rusya ve Ukrayna'dan satın alan dünyanın önde gelen buğday ithalatçıları. Lübnan, Tunus, Yemen, Libya ve Pakistan da buğday tedariki için büyük ölçüde bu iki ülkeye bağımlı" dedi.
"Ayçiçek yağı ve diğer alternatif yağlar için ihracat beklentileri de belirsizliğini koruyor" diyen Dongyu, şu ifadeleri kullandı: Hindistan, Avrupa Birliği, Çin, İran ve Türkiye de dahil olmak üzere büyük ayçiçek yağı ithalatçıları, hurma, soya ve kolza tohumu yağları üzerinde yayılma etkisi oluşturabilecek, başka tedarikçiler veya diğer bitkisel yağlar bulmak zorunda kalacaklar.
POLİTİKA ÖNERİLERİ
FAO, küresel gıda tedariğini tehdit eden bu olaylara karşı izlenebilecek şu 5 politika önerisinde bulundu.
"Küresel gıda ve gübre ticaretini açık tutun. Yerli ve küresel talepleri karşılamak için gerekli üretim ve pazarlama faaliyetlerini korumak için her türlü çaba gösterilmelidir. Tedarik zincirleri çalışmaya devam etmeli, bu da halen hizmet veren bitkisel, hayvansal ve gıda işleme altyapılarını ve tüm lojistik sistemleri korumak anlamına geliyor.
Yeni ve daha çeşitli gıda tedarikçileri bulun. Rusya ve Ukrayna'dan gıda ithalatına bağımlı ülkeler şoku emmek için alternatif tedarikçiler aramalıdır. Ayrıca mevcut gıda stoklarına güvenmeli ve insanların sağlıklı diyetlere erişimini sağlamak için yerli üretimlerini çeşitlendirmelidirler.
Ülke içinde yerlerinden edilmiş kişiler de dahil olmak üzere hassas grupları destekleyin. Hükümetler hassas insanları korumak için sosyal güvenlik ağlarını genişletmelidir. Ukrayna'da, ihtiyacı olan insanlara ulaşmak için uluslararası kuruluşlar devreye girmelidir. Dünya genelinde çatışma nedeniyle çok daha fazla insan yoksulluk ve açlığa itilecek ve onlara zamanında ve iyi hedeflenmiş sosyal koruma programları sunmalıyız.
Anlık politika tepkilerinden kaçının. Gıda arz güvenliği için her türlü tedbiri yürürlüğe koymadan önce, hükümetler, uluslararası piyasalar üzerindeki ihtimal etkilerini göz önünde bulundurmak zorundadır. İthalat tarifelerindeki düşüşler veya ihracat kısıtlamalarının kullanılması, her bir ülkenin gıda güvenliği sorunlarının kısa vadede çözülmesine yardımcı olabilir, ancak küresel pazarlardaki fiyatları artıracaktır.
Piyasa şeffaflığını ve diyaloğu güçlendirin. Küresel piyasa koşulları hakkında daha fazla şeffaflık ve bilgi, tarımsal emtia piyasaları değişken olduğunda hükümetlerin ve yatırımcıların bilinçli kararlar almasına yardımcı olabilir. G-20'nin Tarımsal Piyasa Bilgi Sistemi (AMIS) gibi girişimler, objektif ve zamanında piyasa değerlendirmeleri sağlayarak bu şeffaflığı artırmaktadır."
'da Takip Edin!
