Emekliler, maaşınızdan olmamak için bu süreleri unutmayın!
28 Mayıs 2025 02:00 | Güncelleme :28 Mayıs 2025 00:49
Anayasa gereğince tüm vatandaşlarımıza sosyal güvence sağlamak üzere kurulan Sosyal Güvenlik Kurumu, sigortalılara yaşlılık, malullük, geçici ve sürekli iş göremezlik geliri, engelli aylığı, vazife malullüğü gibi değişik aylık ve gelir bağlamaktadır.
Bu aylık ve gelirlerin uzun süre hareketsiz kalması hâlinde dönemlere, sigortalılık statüleri ve sigorta kollarına göre SGK tarafından ödenmekte olan gelir ve aylıklarının uzun zaman alınmaması hâlinde Kurum tarafından değişik işlemler yapmaktadır.
Okuyucularımızdan gelen sorulardan hareketle uzun yıllar boyunca alınmayan gelir ve aylık ödemelerinde zaman aşımı uygulamaları ile hak kayıplarına bu yazımızda yer verilmiştir.
EMEKLİLİK MAAŞ VE GELİRLERİNDE KRİTİK SÜRE
SGK öncesinde yürürlükte bulunan SSK’nın uygulama (506 sayılı) Kanunu ile Bağ-Kur’un uygulama (1479 s.) Kanunu gereğince herhangi bir döneme ilişkin gelir ve aylığını 5 yıl içinde almayanların, söz konusu gelir ve aylıklarının ödenmemesi yönünde düzenlemelere yer verilmiştir.
SGK’nın uygulama (5510 s.) Kanununda ise bağlanan gelir ve aylıklardan herhangi bir döneme ilişkin gelir ve aylığın alınmaması durumunda zaman aşımı uygulaması öngörülmemiştir. Bu nedenle, 4/1-a (SSK) ve 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalıları açısından 2008/Ekim ayı başından önce bağlanan gelir ve aylıklardan herhangi bir döneme ilişkin gelir ve aylığın 5 yıl içinde alınmaması durumunda, alınmayan gelir ve aylığın ödeme tarihi ile Kanunun yürürlük tarihi arasında 5 yıllık sürenin dolup dolmadığına bakılacak;
5 yıllık sürenin dolması hâlinde, 2008/Ekim öncesinde 5 yıllık süre ile 2008/Ekim sonrası,
5 yıllık sürenin dolmaması hâlinde ise 2008/Ekim öncesi ve sonrası, gelir ve aylıklar ödenecektir.
VAZİFE MALULLÜĞÜ VE ÖLÜM MAAŞLARINDA “SÜRE”
4/1-c sigortalılarının SGK’nın uygulama (5510 s.) Kanununa göre vazife malullüğü ve ölüm hâlinde bağlanması gereken aylıkların, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde istenmeyen kısmı zamanaşımına uğrayacaktır. Bu durumda, sigortalı ve hak sahiplerinin başvuru tarihinden geriye doğru gidilerek 5 yıllık bölümü ödenecektir. 5 yılı aşan süreye ilişkin aylıklar ise zaman aşımına uğradığından ödenmeyecektir.
Bu kapsamda, zaman aşımı süresinin başlangıcı olarak emekli iken ölüm hâlinde ölüm tarihini takip eden ay başı (takip eden ayın 1’i), iştirakçi iken ölüm hâlinde ise aylıklarını her ayın 15’inde alanlar için ölüm tarihini takip eden ayın 15’i, aylıklarını her ayın 1’inde alanlar için ölüm tarihini takip eden ayın 1’i esas alınacaktır.
GAİPLİK HÂLİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Gaiplik olayının söz konusu olduğu durumlarda hak sahiplerinin gaiplik kararı alınmadan aylık bağlanması talebinde bulunamayacakları göz önüne alındığında, hak sahiplerine bağlanacak gelir ve aylıklarla yapılacak toptan ödemeler ve genel sağlık sigortasına ait alacaklarla ilgili zaman aşımı ve hak düşürücü süre, sigortalının mahkemece gaipliğine hükmolunan ölüm tarihi yerine, gaipliğe ilişkin kararın kesinleştiği tarihte başlayacaktır.
Gaipliğe ilişkin mahkeme kararının kesinleşme tarihinden itibaren 5 yıl içinde müracaat edilmesi hâlinde;
Mahkeme kararının gerekçe veya hüküm bölümünde sigortalının gaip olduğu tarih belirtilmiş ise gelir/aylıklar, mahkeme kararında belirtilen tarihi,
Mahkeme kararının gerekçe veya hüküm bölümünde sigortalının gaip olduğu tarihi belirtilmemiş ise, mahkeme kararının kesinleştiği tarihi,
Takip eden ay başından itibaren başlatılacaktır.
Gaipliğe ilişkin mahkeme kararının kesinleşme tarihinden itibaren beş yıl içinde müracaat edilmemesi hâlinde; müracaat tarihinden geriye doğru beş yıllık gelir/aylık ödenecektir.
Bu çerçevede yapılacak toptan ödemeler için 5 yıllık hak düşürücü süre uygulaması yapılacaktır. Zaman aşımı süresi dolduğundan hak sahiplerine aylıkların başvuru tarihinden geriye doğru 5 yıllık kısmı da ödenmektedir.
***
"Emeklilik, uzun yıllar harcanan emek mukabilinde huzurla semeresini biçme ve yaşama sanatıdır.”
İsa Karakaş'ın önceki yazıları...