Balkanlarda Osmanlı mirasını yaşatan proje
Türkiye’nin Avrupa’ya açılan kapısı olan Balkanlarda Türk izlerinin silinmemesi adına yürütülen çalışmalara bir yenisi daha eklendi. Önünden yürüyüp geçerken fark edilmeyen birçok Osmanlı eseri ve anıtı; tarihin derinliklerine kaybolmasın ve unutulan değerler yaşatılsın hedefiyle faaliyete geçen proje ile Balkanlardaki Türk izleri yaşatılmaya devam edilecek.
Türkiye ve Balkan ülkeleri arasında çok eski tarihlere dayanan ve oldukça köklü olan ikili ilişkiler günümüzde de sürdürülmeye devam ediyor. Türkiye’nin bu coğrafyadaki izlerinin silinmemesi adına yürütülen çalışmalara bir yenisi daha eklendi. Uluslararası Balkan Üniversitesi (IBU) tarafından yürütülen ve Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), Kuzey Makedonya Kültür Bakanlığı, Kuzey Makedonya İslam Birliği tarafından desteklenen ‘Kuzey Makedonya Kitabeler Projesi’yle Osmanlı’nın Balkanlar’da bıraktığı izler gün yüzüne çıkarılıyor.
120 KİTABE İNCELENDİ, 4 FARKLI DİLE ÇEVRİLDİ
'Kuzey Makedonya Kitabeler Projesi' Makedonya’daki Osmanlı eserlerinin gün yüzüne çıkarılması adına oldukça kapsamlı bir şekilde yürütülüyor. Konu hakkında bilgi veren Uluslararası Balkan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Lütfi Sunar bu projenin Balkanlar’da uzun yıllar boyunca sessiz kalan anlamlı eserlerin yeniden görülebilir ve anlaşılabilir kılınması adına yürütüldüğünü söyledi. Sunar konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı:
"Kuzey Makedonya Kitabeleri Projesi, bir fikirden çok bir gözlemle başladı. Balkan şehirlerinde gezen uyanık ve duyarlı birisinin, tarihe şahitlik eden Osmanlı mimari eserlerinin duvarlarına kazınmış, çoğu zaman silikleşmiş, bazen de fark edilmeyen alın yazılarını yani kitabeleri görmemesi imkânsızdır. İşte biz Kuzey Makedonya’daki Osmanlı dönemi mimarî eserlerinin kitabelerini kayıt altına almak, okumak, çevirmek ve yorumlamak amacıyla bir ekip oluşturduk. Sahada yapılan tespitlerle birlikte hem mevcut literatürden hem de ulaşılması güç kaynaklardan yararlanarak yaklaşık 120 kitabe inceledik.
Çalışma, yalnızca bir dil aktarımı değil; aynı zamanda bir epigrafi, tarih, sanat tarihi ve kültürel miras projesi olarak şekillendi. Bu metinleri titizlikle deşifre ederek ve Türkçe, Arnavutça, Makedonca ve İngilizce olarak, dört dilde yeniden sunarak, akademik arkeolojiden daha fazlasını yapıyoruz ve ortak bir hafıza platformu inşa ediyoruz. Bu projenin çıktıları bize tarihin yaşanmış bitmiş bir şey değil, yaşayan canlı bir diyalog alan olduğunu gösteriyor. Geçmişi incelikli bir şekilde anlayarak günümüzde daha fazla empati, saygı ve iş birliği geliştirebiliriz. Bu proje, tarihî mirası bölünmenin kaynağı olmaktan çıkarmak ve karşılıklı anlayışın temeli ve ortak bir gurur kaynağı haline getirmek konusundaki kararlılığımızın somut bir ifadesidir"
"TAŞLARIN ÜZERİNDEKİ SESSİZ METİNLER ANLAM KAZANDI"
Kuzey Makedonya’nın başkenti Üsküp’te gezerken bir Osmanlı mirası olduğu fark edilen ama ne olduğu, neden orada bulunduğu, neyi temsil ettiği yani hikayesi bilinmeyen pek çok eserle karşılaşılıyor. Hikayesi bugüne taşınamamış, ruhu silikleşmeye ve zamanla tarihi tozlu raflarına gömülmeye yüz tutmuş pek çok eser bu proje ile canlandırılıyor. Yıllardır sessiz kalan hikayelerin ruhu yeniden gün yüzüne çıkarılıyor. Lütfi Sunar "Bu süreçte en değerli kazanım, taşların üzerindeki sessiz metinlerin yeniden anlam kazanması oldu. Her bir satır, hem Osmanlı kültür mirasının Balkanlardaki devamlılığını gösterdi hem de geçmişle bugün arasında yeni bir kültürel bağ kurdu. Böylece proje, yalnızca bir belge çalışması değil; bir hafızayı yeniden okuma, anlamlandırma ve paylaşma girişimi olarak tarihe not düşülmüş oldu" diyerek Balkanlar’da yürütülen bu projenin değerine dikkat çekti.
Projenin uygulama sürecinin resmi olarak başlatılması adına geçtiğimiz günlerde Kuzey Makedonya’daki Mustafa Paşa Camii’nde düzenlenen törene Kuzey Makedonya Meclis Başkanı Afrim Gaşi, Kuzey Makedonya Milletvekili Salih Murat, Yalova Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Bahçekapılı ve çok sayıda davetli katılım gösterdi.
Mustafa Paşa Camii’nde gerçekleştirilen törenin ardından; Üsküp Çifte Hamam’da proje kapsamında sergi ve panel düzenlendi. IBU Genel Sekreteri ve Türkçe Öğretmenliği Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Seyhan M. İbrahimi’nin moderatörlüğünü yaptığı panelde; Prof. Dr. Mehmet Samsakçı ve Prof. Dr. Ertuğrul Karakuş projeyi kapsamlı bir şekilde anlattı.
Ayrıca sergi kapsamında, proje çıktılarının yer aldığı ve Kuzey Makedonya’nın kültürel mirasına önemli bir katkı sağlayan kitabın da tanıtımı yapıldı.
