ABD'de 650 kilometrelik radyasyon sisi! 13 milyon kişi tehlikede FotoHaberi

ABD'de halk arasında "Tule Sisi" olarak da bilinen devasa bir "radyasyon sisi" bulutu, California'da yer alan Merkezi Vadisi’ni (Central Valley) etkisi altına aldı. Uzmanlar bölgede yaşayan 13 milyon kişi için ciddi sağlık ve seyahat uyarıları yaptı.

Radyasyon sisinden California'daki Bay Area, Sacramento Vadisi ve San Joaquin Vadisi dahil olmak üzere 650 kilometrelik bir bir hat boyunca 20’den fazla bölge etkilendi. Sacramento, Fresno, Bakersfield, Oakland ve Stockton gibi büyük şehirlerde iki milyondan fazla bölge sakinine yüksek düzeyde hava kirliliği uyarısı yapıldı.

RADYASYON SİSİ NASIL OLUŞUYOR?

t-highlight

Her yıl sonbahar sonu ve kış aylarında görülen bu doğa olayı, gün batımından sonra toprağın hızla soğuması, ısıyı havaya geri bırakması ve yoğun, alçak seviyeli sis oluşturmasıyla meydana geliyor. Genellikle Kasım’da ortaya çıkıyor, Aralık’tan Şubat’a kadar zirveye ulaşıyor ve Mart’ta etkisini kaybediyor. Merkezi Vadi’nin düz arazilerinde, sis inanılmaz derecede yoğunlaşabiliyor ve güneş yükselip buharlaştırana kadar kalıcı olabiliyor.

Diğer taraftan, bu sis nükleer radyasyonla ilgili değil ve araştırmacılar bu sisin insan sağlığına nükleer bir tepkime kadar zarar vermesi mümkün olmadığını ama yine de ciddi riskler barındırdığı belirtiyor.

ULAŞIM İÇİN ÇOK RİKSLİ

ABD Ulusal Hava Durumu Servisi'ne (NWS) göre yoğun, alçak seviyeli sis, sürücü görünürlüğü için aşırı riske neden olarak "yüksek ulaşım tehlikesi" oluşturuyor.
Geçmiş yıllarda radyasyon sisi kitlesel trafik kazalarına yol açtı. En kötülerinden biri, 3 Kasım 2007'de Highway 99’da 108 aracın karıştığı, iki kişinin ölümü ve 40'tan fazla kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan kazaydı ve otoyol 12 saatten fazla kapalı kalmıştı. Daha yakın zamanda, 6 Ocak'ta meydana gelen 40 araçlık bir zincirleme kaza iki sürücünün ölümüne ve dokuz kişinin yaralanmasına neden oldu.

Bununla birlikte, radyasyon sisi, hava kirliliğini önemli ölçüde etkiliyor. Bu durum, daha sıcak bir hava tabakasının soğuk ve sisli havanın üzerinde yer almasıyla oluşuyor. Sonuç olarak, araç egzozu, şömine dumanı, fabrika emisyonları ve tarım tozları (PM2.5 gibi zehirli parçacıklar) gibi kirleticiler, bölge sakinlerinin solunum alanında hapsoluyor. Bu kirli hava, yoğun şehirlerin üzerinde saatlerce asılı kalarak insanları bu toz ve kimyasalları solumaya mecbur bırakıyor ve astım dahil çeşitli solunum problemlerine yol açıyor.

DSÖ: ERKEN ÖLÜMLERİN BAŞLICA NEDENLERİNDEN BİRİ

Sisli günlerde bu havayı solumak, özellikle çocuklar ve yaşlılar için astım ataklarını, öksürük ve hırıltıyı kötüleştirebilir. Hastaneler, bu kirli kış günlerinde solunum ve kalp sorunları nedeniyle acil servise başvurularda artış görebilir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bu tür hapsolmuş hava kirliliğini küresel çapta erken ölümlerin başlıca nedenlerinden biri olarak tanımlıyor.

Son olarak, California üniversitesinden araştırmacılar, 2019'da eyaletin daha sıkı temiz hava kurallarının havadaki küçük toz ve kirlilik partiküllerinin sayısını azalttığını tespit etti. Sis, su damlacıklarını oluşturmak için bu partiküllere ihtiyaç duyduğundan, 30 veya 40 yıl öncesine göre artık daha az sayıda yoğun Tule sisli gün yaşanıyor. Ancak, çalışma yazarı Ellyn Gray, en yüksek hava kirliliği konsantrasyonlarına sahip olan Merkez Vadi'nin güney kesiminin hala belirgin şekilde daha fazla sis yaşadığını açıkladı.