İngiltere mahkemesinde Gazze krizi! F-35 ihracatı tartışma konusu oldu
İngiltere hükümeti, İsrail'in Gazze'de kullandığı F-35 savaş uçağı parçalarının ihracatı nedeniyle uluslararası hukuku ihlal etmekle suçlanarak Yüksek Mahkeme'de dava edildi. Davacılar, bu silahların savaş suçlarında kullanılma riski nedeniyle tüm silah ihracat lisanslarının askıya alınmasını talep ediyor.
İngiltere hükümeti, İsrail tarafından kullanılan F-35 savaş uçağı parçalarının ihracatı nedeniyle Yüksek Mahkeme'de dava ile karşı karşıya kalırken, davayı açan gruplar asıl amaçlarının Britanya'nın hukuki yükümlülüklerine uymasını sağlamak olduğunu söylüyor.
Global Legal Action Network (GLAN) ve Filistinli insan hakları örgütü Al-Haq tarafından açılan dava, İngiltere hükümetini, Gazze'deki “soykırıma varan savaşta” kullanılan silahlar ve bileşenleri tedarik ederek hem ulusal hem de uluslararası hukuk yükümlülüklerini yerine getirmemekle suçluyor.
SOYKIRIMDA KULLANILDIĞINA DAİR "OLASI RİSK"
Davanın odağında, ABD üretimi F-35 savaş uçakları için İngiltere’den ihraç edilen parça ve bileşenler yer alıyor. Ancak davacılar, yalnızca bu parçaların değil, İsrail’e verilen tüm silah ihracat lisanslarının derhal askıya alınmasını talep ediyor. Gerekçe olarak ise, bu silahların uluslararası hukukun ihlali anlamına gelen savaş suçları ve olası soykırımda kullanıldığına dair “açık risk” gösteriliyor.
Al-Haq Direktörü Shawan Jabarin, Londra’daki mahkeme önünde Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, “Çağrımız şudur: F-35’ler Gazze’deki soykırımda, sivillerin öldürülmesinde kullanılıyor. Artık Filistin’deki suçlara silah ve destek sağlamaya son verilmesi gerekiyor,” dedi.
DAVA GENİŞ DESTEK GÖRDÜ
Bu yasal girişim, Amnesty International, Human Rights Watch ve Oxfam gibi önde gelen insan hakları kuruluşlarının da desteğini aldı. Bu kuruluşlar, F-35 programının Gazze’ye yönelik saldırılardaki merkezi rolüne dikkat çekerek, İngiltere’nin İsrail’e silah satışlarını derhal durdurması gerektiğini savunuyor.
KISMİ ASKIYA ALMA YETMEDİ
Eylül 2024’te İngiltere hükümeti, iç inceleme sonrası İsrail’e verilen 350 aktif ihracat lisansından 30’unu askıya aldığını duyurmuştu. Askıya alınan lisanslar arasında İHA, askeri uçak parçaları ve hedefleme sistemleri bulunuyordu. Ancak bu karar, F-35 parçalarını kapsamamıştı.
Progressive International, Palestine Youth Movement ve Workers for a Free Palestine tarafından yayımlanan bir rapora göre, Eylül 2024 ile Mart 2025 arasında İngiltere, İsrail’e 8.000’den fazla mühimmat ve silah bileşeni ihraç etti.
HÜKÜMETİN SAVUNMASI
İngiltere hükümet avukatları, F-35 parçalarının doğrudan İsrail’in Gazze’deki eylemleriyle ilişkilendirilemediğini belirterek, bu nedenle ihracatın devam ettiğini savundu. Savunma Bakanı John Healey, F-35 lisanslarının iptal edilmesinin çok uluslu programı ve NATO güvenliğini olumsuz etkileyebileceğini söyledi.
Healey’in mahkemeye sunulan bir iç yazışmasında, “F-35 lisanslarının askıya alınması, ortak ülkelerin hava araçlarını dahi etkileyecek bir zincirleme etkiye yol açar ve bu durum uluslararası barış ve güvenlik üzerinde derin sonuçlar doğurabilir,” ifadeleri yer aldı.
Hükümet ayrıca kalan lisansların “büyük çoğunluğunun” sivil amaçlı ya da yeniden ihracat için olduğunu ileri sürdü.
"YASA AÇIKTIR"
Al-Haq temsilcisi Jabarin ise uluslararası ve İngiliz hukukunun açık olduğunu vurgulayarak, “Savaş suçlarının işlendiği yerlere silah yardımı yapılamaz. Hükümetin hukuka ve kendi yasalarına uyması gerekiyor,” dedi.
“Mahkemeden beklentimiz, yasal sorumluluk ve insan vicdanı çerçevesinde karar vermeleri,” diye ekledi.
'da Takip Edin!
