İnsan beyninin beş gelişim dönemi haritalandı: Ergenlik çağı 32 yaşında sona eriyor!
Yeni bir çalışmaya göre insan beyni hayatı boyunca beş temel dönem geçiriyor. Buna göre ergenlik dönemi 32 yaşından önce sona ermiyor.
- İnsan beyni, doğumdan yaşlılığa kadar beş temel gelişim dönemi geçiriyor.
- Bu gelişimde yaklaşık 9, 32, 66 ve 83 yaşlarında dört kritik dönüm noktası tespit edildi.
- Araştırma, 0-90 yaş aralığında 4 bin kişiye ait beyin taramalarının analiziyle yapıldı.
- Beynin yapısal gelişiminin doğrusal olmadığı, belirli dönüm noktalarında yeni bir yöne evrildiği belirtildi.
- Bu dönemler çocukluk, ergenlik, yetişkinlik, erken yaşlanma ve geç yaşlanma olarak adlandırıldı.
- Bulgular, beyinsel bozulmaların ne zaman ve nasıl ortaya çıkabileceğini anlamak açısından önem taşıyor.
Bilim insanları, insan beyninin doğumdan yaşlılığa uzanan gelişim sürecinde beş temel “dönem”den geçtiğini ortaya koydu. Yaklaşık 0–90 yaş aralığında 4 bin kişiye ait beyin taramalarının analiz edildiği kapsamlı araştırma, sinirsel bağlantıların hayat boyunca nasıl değiştiğini gözler önüne seriyor. Araştırma, beynin yapısal örgütlenmesinin dört kritik “dönüm noktası”ndan geçtiğini ve bu kırılmaların yaklaşık 9, 32, 66 ve 83 yaşlarında gerçekleştiğini gösteriyor.
Cambridge Üniversitesi’nden araştırmanın kıdemli yazarı Prof. Duncan Astle, “Hepimiz hayatımızın farklı dönemlere ayrıldığını düşünürüz. Görünüşe göre beyin de benzer ‘çağlar’ yaşıyor” dedi. Astle, beynin yapısal gelişiminin doğrusal bir ilerleme olmadığını, belirli dönüm noktalarında tamamen yeni bir yöne evrildiğini belirterek bunun beyinsel bozulmaların ne zaman ve nasıl ortaya çıkabileceğini anlamak açısından önemli olduğunu vurguladı.
İşte araştırmada ortaya çıkan bulgulara göre insan beyninin beş gelişim dönemi...
ÇOCUKLUK(0-9 YAŞ)
Bu dönemde beynin “ağ konsolidasyonu” yoğun şekilde gerçekleşiyor. Bebeklikteki yüksek sayıdaki sinaptik bağlantılar ayıklanıyor; aktif olanlar korunuyor. Bu süreçte bağlantı verimliliği düşerken gri ve beyaz madde hacmi hızla artıyor; korteks kalınlığı zirveye ulaşıyor.
ERGENLİK (9-32 YAŞ)
Bu evrede beyaz madde hacminin büyümesi sürüyor ve beynin iletişim ağları giderek rafine hale geliyor. Beyin genelinde bağlantı verimliliği artıyor; bu gelişme bilişsel performansın yükselmesiyle ilişkilendiriliyor.
YETİŞKİNLİK (32-66 YAŞ)
Yaklaşık 32 yaşında beyinde en güçlü yön değişimi gözlemleniyor. Bu dönemde beyin mimarisi önceki yıllara göre daha istikrarlı hale geliyor; kişilik ve zekâda bir “durağanlık dönemi” görülüyor.
ERKEN YAŞLANMA (66-83 YAŞ)
Bu dönemde beyindeki bağlantıların zayıflamaya başladığı, özellikle beyaz madde yapısının yaşa bağlı bozulmalar gösterdiği tespit edildi.
GEÇ YAŞLANMA (83+ YAŞ)
83 yaş civarında beyin yapısında ikinci bir büyük kırılma meydana geliyor. Bu aşamada bağlantısallığın daha da azaldığı ve yaşlanmaya bağlı nörolojik değişimlerin belirginleştiği görülüyor.
