Savaş bu ürünü vurdu, fiyatlar yüzde 50 arttı! Küresel kriz reel sektörü etkiliyor
İran-İsrail savaşının tırmanması sonrası Hürmüz Boğazı’nın kapatılma ihtimali, Türkiye’nin ithalatında kritik öneme sahip olan bu güzergâhtan geçen ürünlerin tedarikini riske atıyor.
KAAN ZENGİNLİ - Türkiye, enerji kaynaklarından sanayi ham maddelerine, tüketim mallarından ilaç sektörüne kadar pek çok alandaki tedarik sürecinde bu rotayı kullanıyor. Boğazın kapanması veya lojistik güvenliğinin azalması hâlinde, ithalat maliyetlerindeki artış doğrudan enflasyon ve üretim süreçlerine yansıyacak. Enerji fiyatlarındaki muhtemel bir sıçrama, elektrik üretiminden ulaşıma, plastik üretiminden kimya sanayine kadar geniş bir alanda maliyet artışlarına sebep olabilir. Özellikle petrokimya ürünlerine dayalı sektörler (plastik, temizlik malzemeleri, kozmetik) ve enerji yoğun üretim yapan fabrikalar, bu durumdan doğrudan etkilenecek.
Uzak Doğu’dan gelen ve Hürmüz-Süveyş rotasını kullanan elektronik ürünler, otomotiv yedek parçaları ve tekstil ham maddeleri gibi malların taşınması da risk altında. Navlun ve sigorta maliyetlerindeki artışlar, bu ürünlerin fiyatlarını yukarı çekerek perakende enflasyonunu tetikleyebilir. Ayrıca, inşaat sektöründe kullanılan çelik, alüminyum ve yapı kimyasallarının tedarikindeki aksamalar, konut ve altyapı projelerinde gecikmelere yol açabilir. İlaç sanayi de bu krizden etkilenebilecek sektörler arasında. Hürmüz’de belirsizlik durumu Türkiye’nin alternatif tedarik rotalarına yönelmesini gerektirebilir. Bu da kısa vadede fiyat artışları, uzun vadede ise üretimde darboğazlar yaşanmasına sebep olabilir.
TARIM PİYASASINI DA SARSTI
İsrail ile İran arasında yaşanan savaş, yalnızca Orta Doğu’yu değil, küresel tarım piyasasını da derinden sarstı. Bu gerilimin ilk büyük yansıması ise gübre fiyatlarında yaşanıyor. Tarımın en temel girdilerinden biri olan üre gübresi, son bir hafta içinde spot piyasada ton başına 16 bin liradan 25 bin liraya yükseldi. Sektör temsilcileri, bu yükselişin devam etmesi durumunda fiyatların 50 bin liraya kadar çıkabileceği uyarısında bulunuyor. Türkiye, üre gübresinde neredeyse tamamen dışa bağımlı durumda. İthalata bağımlılık oranı yüzde 90’lara ulaşırken, yerli üretimin büyük kısmını üstlenen iki büyük firma gerçekleştiriyor. Dünyanın en büyük tedarikçilerden biri olan İran, yılda yaklaşık 5 milyon ton gübre ihraç ediyor ve küresel amonyak piyasasında da kritik bir role sahip. Ancak İsrail’le yaşanan kriz nedeniyle İran menşeli gübre tedarikinde büyük sorunlar yaşanıyor. Birçok uluslararası şirket üretimini durdururken, ülkeler de hızla stok yapmaya başladı. Küresel kriz yalnızca gübre arzını değil, fiyatları etkileyen birçok unsuru da tetikledi.
'da Takip Edin!
