Türkiye'de 'stokçuluk eğilimi' hızla artıyor
EKONOMİ Haberleri
Pandemi, tedarik zincirinde yaşanan kırılma ve kuraklık, dünyadaki üretim miktarını azalttı. Ham madde sıkıntısıyla artan maliyetler üreticiyi stok eğilimine itti. Buna dövizdeki dalgalanmanın da eklenmesiyle etiket fırsatçıları mal saklamaya başladı. Bunu gören tüketici de ürün stoklayınca piyasalarda kilitlenme tehlikesi baş gösterdi.
Ekonomi Servisi
Son dönemde bütün dünya ile birlikte artan enflasyon eğilimine, yurt içinde faiz indirimlerinin tetiklediği dolar yükselişi de eklendi. Pandemiyle bütün dünyada görülen dengesizlik, iklim krizi, kuraklık, ham madde üreticisi ülkelerin kıtlık korkusuyla dış satışı sınırlaması gibi etkiler de eklendi ve bütün dünya, ham madde sıkıntısı merkezli maliyet enflasyonunun içine düştü. Amerika’da son 40 yılın, İngiltere’de son 30 yılın en yüksek enflasyonları görülmeye başladı. Türkiye’de ise spekülatif hareketlerin büyük etkisiyle yaşanan hızlı döviz artışı, bozulmayı belirsizlik hâline getirdi, bütün ülke bir stok çıkmazına girdi.
ÜÇ DÖRT AYLIK HAM MADDE STOKLUYORLAR
Üretici imalatı için gerekli ham maddeyi teminde zorluk çekip her alımında fiyatı artınca ürün stoklamaya başladı. Geçmişte bir aylık stok yapan fabrikalar, şimdilerde üç dört aylık ham madde stoklamaya başladı. Üreticiden mamul maddeyi alan perakendeci, ‘yükselen döviz sebebiyle fiyat artacak, sattığım malı aynı fiyatla yerine koyamayacağım’ endişesiyle ürünü rafa azar azar çıkarma eğilimine girdi.
Bütün bunları gören ve süt, yoğurt, peynir, yağ, şeker, bakliyat, un gibi temel gıda ürünlerinde fırsatçı hareketlerinin de etkisiyle yüzde 100’e varan fiyat artışlarını gerçekleştiğini gören vatandaş ise mutfak ve balkonlarını dayanıklı gıda ürünleriyle doldurmaya başladı. Deyim yerindeyse tarladan sofraya, üreticiden tüketiciye kadar bütün tüketim zincirlerinde stokçuluk piyasaları kilitleyecek kadar tehlikeli bir hâl aldı.
İnceleme başlatılan bazı marketler yağ, şeker, un, tuvalet kağıdı gibi ürünlere yüzde 100'e varan zam yaparken, tüketici almak istediğinde ise “kalmadı” diyebiliyor
STOK MALİYETİ BEL BÜKÜYOR
Ülkemizde arz ve talep arasındaki denge bozulduğu için stok maliyeti de büyüyor. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, TL’deki değer kaybının da etkisiyle ülkemize yönelik yoğun bir talep olduğunu belirtti ve “Ancak ham madde maliyetlerindeki aşırı artış sebebiyle rekabetçi fiyat konusunda zaman zaman yetersiz kalıyoruz. Diğer yandan önümüzdeki aylarda fiyat artacak beklentisi var. Üretici önceleri elinde bir aylık ham madde tutarken şimdi üç dört aylık ham madde depolama ihtiyacı hissediyor. Bu da talebi ve fiyatı artırıyor” dedi.
Öncel, çözümün de ham madde ithalatında gümrük vergisinin geçici süre de olsa sıfırlanmasını tavsiye ederken en önemli beklentilerini de “Dövizde istikrar sağlanmalı” diye dile getirdi.
MARKETLERDE BAZI ÜRÜNLERE ADET SINIRI
Her kesimde stokçuluk hortlayınca bazı marketler ürün saklamaya başladı. İnceleme başlatılan bazı marketler yağ, şeker, un, tuvalet kağıdı gibi ürünlere yüzde 100’e varan zam yaparken tüketici almak istediğinde ise “Kalmadı” diyebiliyor. Son dönemde alışverişin yoğun olduğu marketlerde ise bu ürünlerde adet sınırlaması başladığına dair şikâyetler yoğunlaşıyor.
'da Takip Edin!
