Uykusuzluk Parkinson habercisi

ZİYNETİ KOCABIYIK

Parkinson hastalığı dünyada 10 milyon Türkiye’de yaklaşık 150 bin kişiyi etkiliyor. Dünya Sağlık Örgütü hızla yaşlanan dünyada 2030 yılında Parkinson hastalarının sayısının 30 milyona ulaşacağını öngörüyor. Ancak Covid-19 virüsünün beyin üzerindeki etkileri sebebiyle pandemi sonrasında alzheimer ve Parkinson gibi nörolojik hastalıklarda patlama yaşanmasından endişe ediliyor.
Parkinson hastalığı beynin hareketlerini kontrol etmekle yükümlü bölgesindeki hücrelerin çalışmaması ile ortaya çıkan ilerleyici bir hastalık. Henüz kesin bir tedavisi olmasa da bazı ilaçlar ve hayat tarzı değişiklikleri ile ilerleyişi yavaşlatılabilen Parkinson hastalığının iyi bilinmeyen öncül belirtilerini Koç Üniversitesi Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Sibel Ertan’la konuştuk...

UYKU BOZUKLUĞU DEYİP GEÇMEYİN
Parkinson hastalarının büyük bir bölümünün geçmiş hikâyesinde uyku bozuklukları olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ertan “Parkinson hastalığı toplumda yeteri kadar ve doğru olarak tanınmıyor. Teşhis konduğunda ise hızla ilerliyor. Oysa hareket dışı belirtiler teşhis konmadan yıllar önce başlıyor.  REM uykusu davranış bozukluğu dediğimiz uyku bozukluğu, uykuda bağırma, korku, kol ve bacaklarda hareketler de Parkinson hastalığı belirtisi olabilir. Parkinson hastalarında gece boyunca sık uyanma, erken uyanma, gün içi uykuya meyil gibi uyku problemleri görülebiliyor” dedi.

İYİ KOKU ALAMIYORSANIZ DİKKAT
Beyinde dopamin üretiminin yüzde 60-70 oranında azalmasından sonra bilinen belirtilerin ortaya çıktığını söyleyen Prof. Dr. Ertan “Parkinsonun az bilinen ancak önemli öncül belirtilerinden biri de koku duyusunun azalmasıdır. Diğer belirtiler kabızlık, genel vücut ağrısı, depresyon, çevreye karşı ilgisizlik, idrar kaçırma, terleme değişiklikleri ve tansiyon kontrolünde bozulma bozulmadır. Bu belirtiler tek başına Parkinson hastalığını işaret etmese de bir kaçının birlikte görülmesi Parkinson’u akla getirmelidir” diye anlattı.

YAZINIZ KÜÇÜLMEYE BAŞLADIYSA
Hastayı doktora götüren en önemli sebebin, zor fark edilen ve heyecanla ortaya çıkan, tek bir eldeki para sayma şeklindeki titreme olduğunu ifade eden Prof. Dr. Ertan “Titreme özellikle istirahat halinde ortaya çıkar. Dikkatli bir muayenede hareketler de yavaşlık da fark edilir. Küçük bir grup hastada titreme hiç görülmeyebilir. Yine hastalığın erken dönemlerinde, hastaların yüz ifadesinde donuklaşma, göz kırpma sıklığında azalma, yürürken tek kolun daha az sallanması, alçak sesle, monoton konuşma gibi zor fark edilebilecek belirtiler de söz konusu olabilir. Hastalar yazılarında harflerin küçülme meylinde olduğunu ifade edebilirler. Kas sertliğinden dolayı uzuv ağrıları, donmuş omuz benzeri hareket kısıtlılıkları görülebilir” dedi.

ANNE BABADA VARSA RİSK ALTINDASINIZ
Parkinson yaşlılarda görülen bir hastalık olsa da genetik temelli olarak gençleri de etkileyebiliyor. Hastaların yaklaşık yüzde 15’inde aile hikâyesinin dikkati çektiğini ifade eden Prof. Dr. Ertan “Bu durum anne babasında Parkinson görülen kişilerin de risk altında olabileceğini gösteriyor. Ayrıca tarım ilaçları olan herbisit, pestisit gibi bazı kimyasal maddelere maruziyetin de Parkinson hastalığına yol açabileceğine ilişkin bilgiler var” dedi.

COVID-19 PARKİNSON HASTALARINI KÖTÜ ETKİLEDİ
Geçtiğimiz günlerde Oxford Üniversitesinin yayınlandığı bir araştırma Covid-19 enfeksiyonu geçiren hastalarda 14 psikiyatrik ve nörolojik hastalık gelişim riskinin arttığını ortaya koyuyor. Bu hastalıklardan biri de Parkinson. Pandemi sürecinde eve kapanmanın Parkinson hastalarında hastalığın gidişini olumsuz etkilediğini söyleyen Prof. Dr. Sibel Ertan “Parkinson hastalarında hareket ve egzersiz en önemli tedavilerden biridir. Kapanma döneminde hareket azlığının ortaya çıkardığı yavaşlık, ağrı, ruhsal bunaltı, korku ve endişe birçok hastanın durumunun kötüleşmesine sebep oldu. Özellikle hastaların evde kapalı kaldıkları dönemde öğrenmiş oldukları egzersiz programlarını aksatmadan sürdürmeleri ve uygun zaman aralıklarında yürüyüş yapmaları çok önemli gözükmektedir” dedi.