Yapay zekâ acil serviste! Doktorların yükü hafifleyecek

ÖMER TEMÜR'ÜN HABERİ - Sağlık alanında en büyük problemlerden biri acil servislerdeki yoğunluk. Bunun için triyaj hayati önem taşıyor. Günlük binlerce hastanın başvuru yaptığı acil servislerde sınırlı hekim, cihaz, yatak kapasitelerinin etkili şekilde kullanılabilmesi için hastaların öncelik durumuna göre sıralandırılması gerekiyor. Bu alanda akıllı telefon ve saatler gibi taşınabilir tıbbi cihazların kullanımı giderek yaygınlaşırken, önümüzdeki yıllarda MIT’nin bilgisayar bilimi ve yapay zekâ laboratuvarında geliştirdiği RF-Diary gibi kablosuz ağ sinyallerinden kişilerin hayati bulgularının takip edildiği sistemlerin, acil servis bekleme salonlarından, hasta yataklarına kadar hastanelerin her noktasına entegre edileceğini tahmin etmek güç değil. Böylece triyaj odasında, bir sağlık personelinin kendi başına sınırlı sürede ve sınırlı sayıda yapabileceği muayene tekrarının, her dakika, her hasta için defalarca yapılabilmesi mümkün olacak. Son bir yıl içerisinde popülerliği giderek artan ChatGPT gibi yapay zekâ sohbet botlarının sağlık sisteminde kullanılma potansiyeli, sağlık profesyonellerinin ilgisini çekiyor. Dünyanın her yerinden, ek bir kurulum ve özel bir eğitim gerektirmeden kullanılabilmeleri büyük bir avantaj. Ancak devasa veri kaynaklarıyla “eğitilmiş” sistemler olsalar da, sağlık için özel geliştirilmiş olmadıkları için, ne kadar doğru ve tutarlı sonuçlar verdiklerinin iyi değerlendirilmesi gerekiyor.

Geçtiğimiz günlerde bu konuda ülkemizden yapılan ve alanında ilk olan bir çalışma, ChatGPT’nin triyajda özellikle kritik hastaların ayırt edilmesinde kullanılma potansiyeli olduğunu gösteriyor. Acil tıp uzmanı Dr. İbrahim Sarbay ve meslektaşları tarafından yapılan çalışmada, gerçek hasta başvurularına benzer şekilde hazırlanan 50 hasta örneği, acil tıp uzmanlarına ve ChatGPT sistemine sunularak triyajlarının belirlenmesi istenmiş. Çalışma sonuçları yapay zekâ sohbet botlarının triyajda kullanımı üzerine ümit vadediyor. Araştırmacılar şimdi bu durumun diğer popüler sohbet botları için de geçerli olup olmadığını, örnek vakalar ve gerçek hasta verileri üzerinde değerlendirecek çalışmalar hazırlıyorlar.

Akıllara gelen sorulardan biri, bu kadar yeniliğin gelmesi ile hekimlik mesleğinin ortadan kalkıp kalkmayacağı. Verilecek her tıbbi kararın yasal sorumluluğunun bir yapay zekâ uygulamasına bırakılabileceği güne kadar, hekimliğin ortadan kalkacağını düşünmek anlamlı görünmüyor. Ancak bildiğimiz anlamıyla hekimliğin aynı kalmayacağını,  görev ve sorumluluklarının önümüzdeki yıllarda değişeceğini anlıyoruz.

Tıpkı diğer tüm mesleklerde beklendiği gibi...

Tıbbın geleceği üzerine yaptıkları çalışmalarla tanınan Dr. Bertalan Meskó ve Dr. Eric Topol, önümüzdeki dönemde tıp alanında yapay zekâ ile beklenebilecek yenilikleri; tıp profesyonellerine yönelik olanlar ve hastalara yönelik olanlar olarak iki grupta değerlendiriyorlar. Tıp profesyonellerine yönelik bekledikleri yenilikler şunlar:

DOKTORLARIN İŞİ KOLAYLAŞACAK

>> Triyaj
>> Teşhisle ilgili destek
>> Klinik verilerin dokümantasyonu
>> Hasta takip ve taburcu edilme notlarının hazırlanması
>> Sosyal güvenlik sisteminin takibi
>> Bilimsel çalışmaların kolayca özetlenmesi
>> Radyoloji görüntülerinin değerlendirilmesi
>> Tedavi seçeneklerinin ve planlarının önerilmesi

HASTALAR İÇİN FAYDA SAĞLAYACAK

>> Laboratuvar sonuçlarının analizi
>> Hastalıklar hakkında doyurucu bilgi
>> Hekim notlarının açıklanması
>> Kişiye özel sağlık tavsiyeleri
>> Sağlık riski değerlendirmesi
>> Şikâyetlerin hangi hastalıklarla ilişkili olabileceği konusunda destek
>> Akıllı cihazlardaki verilerin yorumlanması
>> Akıl sağlığı alanında sohbet botu
>> Tedavilere uyuma destek olunması
>> Rehabilitasyon rehberliği

KALP KRİZİNİ HABER VERİYOR

Genç yaşlara kadar inen kalp krizi vakalarında erken teşhis hayati önem taşıyor. Akıllı saatler ise kullanıcıların imdadına yetişiyor. Samsung Electronics’in yeni nesil akıllı saati Galaxy Watch6 Serisi gelişmiş kardiyo özelliği ile ritim bozukluğunu tespit ederek kalp krizine karşı önceden uyarıyor. Mevcut kan basıncı ve elektrokardiyogram izlemeye eklenen yeni Düzensiz Kalp Ritmi Bildirimi özelliği, uykudayken bile arka planda Atriyal fibrilasyon (AFib) düşündüren kalp ritimlerini kontrol ederek kullanıcıların kalp sağlıklarını daha kapsamlı bir şekilde anlamalarına yardımcı oluyor. Ayrıca kullanıcılar kitle yağ oranını ölçüp EKG çekiyor, tansiyon ölçüyor, bütün bunları raporlayarak doktoruna gönderiyor. Başarı oranı ise yüzde 99,8.  Galaxy Watch6 ayrıca ister kullanıcıların ‘Uyku Puanı Faktörleri’nin (toplam uyku süresi, uyku döngüsü, uyanık kalma süresi, ayrıca fiziksel ve zihinsel iyileşme) derinlemesine analizini sunuyor.