Çocuğunuz sizinle çatışsını

CANAN ERASLAN

“Biz de ergen olduk ama böyle değildik” diyorsanız, çocuğunuzun davranışlarına uyum sağlamakta zorlanıyorsunuz demektir. Bu serzenişler sıklaştıysa da çocuğunuzun ergenlik sürecini zor geçiriyorsunuzdur. Biz daha sonra başlıyor zannediyoruz ama ergenlik 10-21 yaş arası epey uzun bir dönemi kapsıyor ve cinsiyet ve yaşanan sosyal çevreye, kültüre göre de değişiklik gösteriyor. Uzmanlar, bu dönemi hem çocuk hem aile ilişkileri bakımından hasarsız atlatmanın önemine işaret ediyor. Psikolog Aslıgül Güven, sevgi ve anlayış merkezli yaklaşımın önemine değiniyor ve ekliyor: En önemlisi ona iyi bir rol model olun. Neyi niçin yapma dediğinizi anlamasını sağlayın. Konuşmanız sadece yasaklar ve kurallar üzerine olmasın. Zaman zaman hiç ihtiyacınız olmasa da ondan kararlarınız hakkında fikir alın ve uygulayın ki, o da size danışmayı öğrenebilsin. Hatta çatışın. Çatışma anları çocuğun içinde tuttuklarını söyleme zamanlarıdır, unutmayın. Unutmamanız gereken bir şey daha var. Anne ve baba olarak çocukla ilgili karar verirken önce sizin fikir birliğiniz olsun. Annenin doğru dediğine baba ‘saçma’ demesin. Önce siz bir noktada buluşun, sonra çocuğu o noktaya getirmeye çalışın.

UZAKLAŞIYORSA AMAN DİKKAT
Erken ergenlik 10-14 yaş arasında yaşanıyor. Bu dönemde çocuğun bedeni o kadar hızlı değişiyor ki, çocuk kendisini o bedende yabancı hissedebiliyor. Bunları kontrol edebilmek adına da yeme davranışları değişiyor. Bazıları bağımsızlık isteğini öne çıkarırken, ebeveynden uzaklaşma, onların kusurlarını bulmaya çalışma, dış görünüşlerini eleştirmeye başlama ve ‘yalnız kalmak istiyorum’ taleplerini sıkça söylemeye başlar. Bu da aile içi çatışmaları artırır. Siz ise dikkatli davranmalısınız.
¥ Çocuktaki değişiminin normal olduğunu bilin. Çocuk bunları yaşamalı.
¥ Bedenindeki değişikliklerin niçin olduğunu anlatmaya çalışın. Yapamıyorsanız bir uzmandan yardım alın.
¥ Yemeklerinizi ailece yiyin, yeme davranışlarını gözlemleyin, sağlıklı beslenmesine özen gösterin.
¥ Fiziksel aktiviteye teşvik edin, spor sanat gibi aktivitelere yönlendirin.
¥ Bilgisayar ve televizyonla olan ilişkinizi kısıtlayın, siz de buna uyun.
¥ Arkadaşlarını tanıyın. Eve davet etmesini teşvik edin, ailelerini de tanıyın.
¥ Kurallarınız net, anne ve baba aynı kararlılıkta olsun.
¥ Mümkün olduğu kadar çok dinleyin. Gerekirse çatışın. Çatışma, birikimleri ortaya çıkarır, çözümü kolay kılar.
¥ Güvenliğin ne olduğunu, endişenizin sebeplerini tam anlatın.

ÇOCUĞUNUZ İÇİN GÜNLÜK TUTUN
Yaş aralığı 14-17 civarındadır. Tipik Ergenlik olarak tanımlanır, keşif ve heyecan arayışı dönemi öne çıkar. Cinsel kimlik ortaya çıkar, risk alma eğilimi artar, keşfe çıkan ergende aileden uzaklaşma, ev dışında vakit geçirme isteği artar. Burada her türlü istismara açık bir hâle gelebilir. İnternet ve sosyal medya bağımlılığı bu evrede sık görülüyor. Arkadaş grubunda kabul görmek için onların değerlerine uygun davranır, aile değerlerini hiçe sayıp çatışmalara başlayabilir. Peki neler yapmalı?
¥ Değişimlerini bilerek izleyin, anlayışla karşılayın ki  bağımsız birey olabilsin.
¥  Bebeklikten itibaren çocuğunuzla konuşmalısınız ama en çok bu dönemde. Kaygılarını asla küçümsemeyin. Davranış değişikliklerini gözlemleyin, hatta kendinize bir günlük tutun.
¥  Mahremiyet ihtiyaçlarına saygı duyun ama odasında TV ve bilgisayar olmasın. Beraber vakit geçirin. Sizinle eğlenebilsin. Ailesiyle bol vakit geçirenlerin daha az bağımlı olduğu kesin.
¥ Depresif görünüyorsa karşı koymayın.
¥ Evde her zaman sağlıklı yiyecekler tutun ki başkalarına yönelmesin.

MESLEK SEÇİMİNDE DOĞRU BİLGİLENDİRİN
Geç ergenlik dönemi, o yaşına kadar öğrendiklerini harmanlama dönemi olarak tanımlanabilir. Geleceği planlayacak, isteklerini öteleyebilecek, sınırlar koyup bağımsız karar alabilecek. Karşıt görüşlere tahammülsüzlüğün devam ettiği bu dönemde aile ilişkileri yine son derece önemli.
¥  Ona sevgi, ilgi ve yakınlık göstermeye devam edin, desteğinizi çekmeyin üzerinden.
¥  Görüşlerine karşı çıktığınızda gerilim artabilir, dikkatli ve sabırlı olun, konuşmayı kesmeyin.
¥  Meslek seçiminde onu dinleyin, doğru bilgilendirin ya da bilgiye yönlendirin.
¥  Kimlik gelişimini tamamlayabilmesi için çocukluğu boyunca kazandığı beceri, tutum ve davranışları harmanlamasına
yardımcı olun.