Oyuncağı uçaksa pilot arabaysa şoför olmaz

CANAN ERASLAN - Eskiden imkânlar kısıtlı, hayaller sınırlıydı. Okuyan çocuklar için ya doktor ya öğretmen olacak hayalleri kurulur, hiç olmazsa 'memur' olsun duaları edilirdi. Okumakta gözü olmayanların gideceği yer ya sanayi sitesi ya da terzi çıraklığıydı. "Kolunda altın bileziği olsun" dilekleriyle bazı zanaatkârların yanına verilen çocukların top oynamasına izin verilmez, “şarkıcılık” deyince şöyle bir irkilirdi insanlar!..  Dedim ya, eskiden... Şimdi ne çocuğunu küçükken çırak olsun diye bir esnafın yanına götürüp "Al sen şu parayı, çocuğa haftalık ver ki gelmeye heves etsin" diyen anne babaların yerini, belki futbolcu olur diye çocuğunu o kulüp senin bu kulüp benim gezdirenler aldı. Dünün utanılan mesleği şarkıcılık için aile boyu yarışma programında gözyaşı dökenler de cabası... Fakat ne o ne bu... Gelecek hiç beklemediğimiz şekilde şekilleniyor. Nasıl salgın sebebiyle bir anda milyonlarca çalışan işini evine taşıdıysa, yarın başka bir mecburiyetle, başka bir şekil alacak hayatlarımız. Sürücüsüz araçlar şoförlüğü meslek olarak yapanların alanını daraltacak. Yeni ihtiyaçlar yeni meslekleri gündeme getirecek, robotlar işçilerin yerini alacak. Yani, teknoloji her şeyimiz olacak. Hayatımız bunun etrafındaki mesleklerle şekillenecek. Bizim de geleceğimiz olan çocukları buna göre yetiştirmemiz, onların yeteneklerine göre eğitim yolunu çizmelerine yardım etmemiz gerekiyor. Uzman Psikolog Aslıhan Sönmez, çocukların ilgi alanlarını belirlemek için rastgele oyuncaklar almak yerine ya bir uzmandan yardım almak ya da Montessori yönteminden faydalanmayı öneriyor. "İtalya’nın ilk kadın doktoru, Pedagog Maria Montessori’nin yöntemleri, bu konuda anne ve babalara en önemli rehber olacaktır" diyor Sönmez.

Çocuğunuzu mutlaka izleyin
Aslıhan Sönmez diyor ki; çocuğunuzu mutlaka sürekli izleyin. Onların meslek seçimi konusunda bir yaş aralığı söylemek mümkün değil. Çocukların bazıları çok küçük yaşta bir şeye yönelebilirken, bir diğerinde hiçbir iz göremeyebilirsiniz. Kimi çocuk müzik aletlerine odaklanıyor, kimi sporda güçlü yönlerini ortaya çıkarabiliyor. Şekillerle yeni objeler yapabilmesi tasarım anlamında yeteneğini de gösteriyor olabilir.

Bugünkü mesleklerin yarısı 20 yıl içinde yok olacak
Yapılan araştırmalar, yaklaşık 20 yıl içerisinde birçok mesleğin geçerliliği kalmayacak. Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Alt Komisyon Başkanı Derya Bakbak yapıyor bu tahmini. Bakbak'ın verdiği bilgiye göre, mesleklerin yaklaşık yüzde 75'i bilgisayar ve teknoloji içerikli olacak. Bilim, Teknoloji, Matematik ve Mühendislik (BTMM-STEM) olarak gruplandırılan bu alanlar, geleceğimizi de şekillendirecek. Nasıl gerekliliğini bilsek de cesaret edemediğimiz evden çalışma, pandemide zorunluluk oldu, dev şirketler dahi bundan böyle 'evden çalışmaya devam' kararı verdiyse, teknoloji merkezli diğer sistem ve meslekler de bir anda vazgeçilmez olabilecek. Bu nedenle yapılması gereken, çocukların teknoloji ve mühendislik merkezindeki mesleklere yönlendirilmesi. Neyse ki ülkemizde bu alanı tercih edenlerin oranı Avrupa ülkelerinden çok daha iyi durumda. 

İstemediği alan için zorlamayın
Anne ve babalar çocuğu kendi mesleklerine yönlendirmek de isteyebilir, hayalini kurup da olamadığı mesleğe de. Fakat zorlamak çoğunlukla istenen sonucu vermez. Yöneldiği alanlar için onları motive edebilir, istemediği alan için zorlamayın. Merak ve isteklerini ertelemeyin. Bunlar, çok önemli verilerdir. Okul çağında projelere teşvik edin, kendi başına yapmak isteyeceği şeylerde kontrolü bırakmayın ama izin verin, gözlemleyin.

MONTESSORİ YÖNTEMİ UYGULAYIN
Adını İtalya'nın ilk kadın doktoru ve Pedagog Montessori'den alan bu yöntem, çocukların farklı öğrenme hızına sahip olduğunu kabul eder. Bundan faydalanabilirsiniz. Bu yöntemde çocuğa hata yapma özgürlüğü verilir, sosyal ilişkilerini kendi başına yönetebilme yeteneği kazandırılırken, hareket özgürlüğü sağlanır. 3-6 yaş bu yöntem için uygun olsa da ortaokul ve lise seviyesinde de uygulanabiliyor. Bu metodun çocuğun kişisel ve zihinsel kabiliyetini de artırdığı görülmekte, çocuk kendini daha kolay ifade edip meslek seçiminde doğru yol alabiliyor.