Putin’e barış teklifi gelirken tutuklama tartışmaları alevlendi! Trump ve Avrupa’dan peş peşe açıklamalar
Trump-Putin zirvesinin ardından uluslararası hukuk cephesinde kartlar yeniden karılıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin 2023’te savaş suçları gerekçesiyle hakkında tutuklama kararı çıkardığı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, ABD topraklarında gerçekleşen Alaska zirvesine katılması yeni bir diplomatik krizi tetikledi.
Alaska'nın soğuk havası, dünya siyasetindeki gerilimi dindirebildi mi bilinmez… Ancak Trump ile Putin arasında gerçekleşen üç saatlik kapalı zirve, sadece gündemdeki başlıklarla değil, perde arkasındaki sorularla da dikkat çekti.
Zirvenin ardından gündemi asıl meşgul eden soru netti: “Putin, ABD’deyken tutuklanabilir miydi?”
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) 2023’te hakkında verdiği savaş suçu gerekçeli tutuklama kararı hâlâ yürürlükteyken, Rus liderin ABD topraklarına adım atması, özellikle Avrupa başkentlerinde alarma neden oldu.
Trump ise zirvenin ardından hem Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy hem de Avrupalı liderlerle temasa geçti; barış çağrısı yaptı, yeni görüşmeler duyurdu… Ama Putin hakkındaki yargı sürecine dair tek kelime etmedi.
Zirvenin perde arkası: Barış mı, siyasi manevra mı? İşte detaylar...
Zirvede öne çıkan konulardan biri, Ukrayna’ya yönelik muhtemel bir güvenlik formülüydü.
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna için NATO'nun 5. Madde kapsamındaki kolektif savunma anlayışına benzer ancak ittifaka üye olmayan bir ülkeye yönelik özel bir güvenlik garantisi formülü sundu.
AFP'ye konuşan diplomatik kaynaklar, teklifin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yapılan Alaska zirvesi sonrasında gündeme geldiğini aktardı.
Diplomatik bir kaynak, “Amerikan tarafı, Ukrayna’ya yönelik güvenlik garantileri kapsamında NATO’nun 5. Maddesi türü olmayan bir modeli gündeme getirdi. Bu teklif, Başkan Trump’ın Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle yaptığı telefon görüşmelerinde dile getirildi” dedi.
ALASKA ZİRVESİ'NİN ARDINDAN YOĞUN TEMAS TRAFİĞİ
Trump, Putin ile Alaska’da gerçekleştirdiği yaklaşık 3 saatlik zirvenin ardından Zelenskiy ve aralarında NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin de bulunduğu Avrupalı liderlerle telefonla görüştü. Beyaz Saray, görüşmelerin yapıldığını doğruladı.
Ukrayna Devlet Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, Trump’ın önce Zelenskiy ile bire bir görüşme gerçekleştirdiği, ardından diğer liderlerin görüşmeye katıldığı iletmişti.
'PUTİN BU MODELİ KABUL EDER Mİ?' SORUSU GÜNDEMDE
Görüşmelere ilişkin bilgi sahibi ikinci bir kaynak da NATO benzeri güvenlik garantilerinin gündeme geldiğini doğrularken, "Putin’in bu teklifi neden kabul edeceği sorusu ortada duruyor" dedi.
Trump, Truth Social adlı sosyal medya platformunda yaptığı açıklamada, “Ukrayna’daki savaşı sona erdirmenin en iyi yolu ateşkes değil, doğrudan bir barış anlaşmasıdır” ifadelerini kullandı. Trump ayrıca, Zelenskiy ile 19 Ağustos Pazartesi günü Washington’da bir araya geleceğini duyurdu.
KREMLİNDE SON DURUM: ÇÖZÜM ÖNERİLERİNDE İLERLEME KAYDEDİLDİ
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise Alaska’daki görüşmeye dair yaptığı açıklamada, “Zirve, Ukrayna krizine yönelik çözüm önerilerinde birlikte ilerlememizi sağlayan yapıcı bir görüşmeydi” dedi. Peskov ayrıca görüşmenin nükleer güvenlik ve Avrupa’daki genel güvenlik meselelerini de kapsadığını belirtti.
ZELENSKİY: RUSYA, YENİ SALDIRILARA HAZIRLANIYOR
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya’nın önümüzdeki günlerde yeni saldırılar gerçekleştirmeye hazırlandığını açıkladı. Zelenskiy, Moskova'nın askeri baskıyı artırarak diplomatik zeminde avantaj sağlamayı hedeflediğini kaydetti.
Zelenskiy yaptığı açıklamada, “Rus ordusunun, küresel aktörlerle yapılacak görüşmeler öncesi daha elverişli siyasi koşullar oluşturmal amacıyla Ukrayna mevzilerine yönelik baskı ve saldırılarını artırma çabasında olduğunu öngörüyoruz” şeklinde konuştu.
Ukrayna lideri ayrıca, Rus birliklerinin hareketliliğinin Ukrayna askeri birimleri tarafından izlendiğini söyledi. “Yeni saldırıların hazırlıklarına dair işaretler alıyoruz. Rus birliklerinin hareketlerini ve planlarını kaydediyoruz” ifadelerini kullandı.
AVRUPALI LİDERLERDEN ORTAK AÇIKLAMA: ÜÇLÜ ZİRVEYE HAZIRIZ
AB Konseyi, Trump ve Putin’in Alaska’daki görüşmesinin ardından Fransa, Almanya, İtalya, İngiltere, Finlandiya ve Polonya liderleriyle birlikte ortak bir açıklama yayımladı.
Açıklamada, Trump’ın sabah saatlerinde Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’yi ve Avrupalı liderleri zirvenin sonuçları hakkında bilgilendirdiği belirtildi.
Avrupalı liderler, Trump’ın Ukrayna’daki savaşı durdurmaya yönelik çabalarını memnuniyetle karşıladıklarını vurguladı. Trump’ın “Anlaşma olana kadar anlaşma yok” sözlerine atıfta bulunulan açıklamada, bir sonraki adımın Zelenskiy’nin de katılacağı üçlü bir zirve olduğu kaydedildi.
“Trump ve Zelenskiy ile birlikte Avrupa olarak üçlü zirveye hazırız” denilen açıklamada, şu mesajlara yer verildi:
"Ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü etkili bir şekilde savunabilmesi için kesin güvenlik garantilerine sahip olması gerektiği konusunda netiz. Başkan Trump'ın ABD'nin güvenlik garantileri vermeye hazır olduğu yönündeki açıklamasını memnuniyetle karşılıyoruz. Gönüllüler Koalisyonu, aktif bir rol oynamaya hazırdır. Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine veya üçüncü ülkelerle işbirliğine hiçbir sınırlama getirilmemelidir. Rusya, Ukrayna'nın AB ve NATO'ya katılımını veto edemez. Topraklarıyla ilgili kararları almak, Ukrayna'nın sorumluluğundadır. Uluslararası sınırlar zorla değiştirilmemelidir."
Estonyalı parlamenter Marko Mihkelson ise Putin’in Alaska zirvesinde “ABD’yi küçük düşürdüğünü” öne sürdü.
PUTİN'E TUTUKLAMA KARARI MASADA MI?
Zirve sonrası kamuoyunun en çok sorduğu sorulardan biri ise şu: Putin tutuklanabilir mi? Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Mart 2023’te Vladimir Putin hakkında savaş suçu gerekçesiyle tutuklama kararı çıkarmıştı. Ancak ABD, UCM’nin yargı yetkisini tanımıyor ve bu nedenle Alaska’daki zirvede herhangi bir adım atılmadı.
BBC'nin analizine göre, ABD topraklarında Putin’in tutuklanmaması, Washington’un Roma Statüsü’nü onaylamamış olmasından kaynaklanıyor. Bu nedenle, Biden döneminde defalarca “savaş suçlusu” ilan edilen Putin’e karşı yasal adım atılamadı.
Ancak insan hakları savunucuları ve bazı Avrupa milletvekilleri, UCM kararının uluslararası baskı aracı olarak kullanılmaya devam etmesini talep ediyor. Putin’in ileride UCM üyesi bir ülkeyi ziyaret etmesi halinde tutuklanma ihtimali hâlâ geçerli.
KREMLİN SAHADA BASKIYI ARTIRIYOR
Zelenskiy’nin uyarısına göre, sahadaki yeni Rus saldırıları muhtemel bir üçlü zirve öncesinde Ukrayna’nın pozisyonunu zayıflatmayı hedefliyor. "Rusya diplomasiye gitmeden önce her zaman savaş kartını oynar" diyen askeri kaynaklar, Harkiv ve Zaporijya hattında olağanüstü bir hareketlilik tespit ettiklerini aktardı.
GÖZLER WASHİNGTON'DAKİ TRUMP-ZELENSKİY ZİRVESİNDE
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Trump ile Alaska’daki görüşmenin detaylarını değerlendirmek ve muhtemel barış planlarını görüşmek üzere Washington’a gidecek. Görüşmede güvenlik garantilerinin şekli, Avrupa’nın rolü ve Rusya’nın tavrı masaya yatırılacak.
'da Takip Edin!
