'Babalarımız Yahya Kemal’i ezbere bilirdi'
'Babalarimiz Yahya Kemal’i ezbere bilirdi'
Azerbaycanlı usta yazar Anar “Babalarımız Yahya Kemal gibi Türk yazarları mekteplerde okumuşlardı ve eserlerini ezbere biliyorlardı. Hâlbuki Türkiye’de Azerbaycanlı yazarlar tanınmıyor bile” diyor.
Murat Öztekin
Anar Rızayev ya da eserlerinde tercih ettiği kısa adıyla “Anar”, Azerbaycan edebiyatının yaşayan en büyük isimlerinden biri. Edebiyatçı bir aileden gelen Anar, hayatı boyunca iki yüze yakın esere imza atıp bir dönem de Türkiye’de yaşadı. Anar, bu yüzden biz en yakın Azerbaycanlı yazarlardan biri oldu. Kendisi geçtiğimiz günlerde 80 yaşına bastı ve bunu Türk Edebiyatı Vakfının tertiplediği bir organizasyonda Türkiye’de kutladı. Biz de onunla eserlerine ve geride bıraktığı yıllara dair bir sohbet gerçekleştirdik.
Hiç göstermiyorsunuz ama 80 yaşındasınız. Geriye dönüp geçen yıllara baktığınızda ne görüyorsunuz?
Mazide kalan 80 yıla baktığımda ilk gördüğüm şey insanlar oluyor. Çünkü hayatımda çok farklı insanlar tanıdım ve dostlarımın da çoğunu kaybettim. Ancak çok zengin bir ömür yaşadım. Hem Rusya ve Azerbaycan’da hem de Türkiye’de enteresan insanlarla tanıştım.
Hayatınız boyunca büyük sosyal ve politik hadiselere şahitlik ettiniz. Bunun eserlerinize nasıl bir tesiri oldu?
Tabii ki edebiyat sosyal hayattan kopuk değil. Ben uzun bir ömür yaşadım; Sovyet devrini de gördüm şimdi bağımsız devri de yaşıyorum. Bu hadiseler yazdığım eserlere yansıdı. Son yıllarda en büyük problemimiz ise Karabağ… Topraklarımızın mühim bir kısmı işgal oluşmuş durumda ve milyonlarca kaybımız var. Bu mevzular Azerbaycan edebiyatında ciddi yer kaplamaya devam edecek.
SOVYET DEVRİNDE BASKI BÜYÜKTÜ
Komünist idare altında edebiyat yapmak nasıldı?
O yıllarda sansür ve baskılar çok büyüktü; her istediğimizi yazmamız mümkün değildi. Ancak şunu söylemeliyim ki, o zaman edebiyata merak da büyüktü. Kitaplarımız daha fazla tirajla basılıyordu. Şimdi fikirlerimizi serbestçe yazıyoruz ama edebiyata merak azaldı.
Neden böyle oldu?
Bu sualin birçok cevabı var ama en mühimmi teknolojik gelişmeler. Şimdi internet ve televizyonlar insanların okumayı yadırgamalarına yol açtı. Bu sadece Azerbaycan’da değil Türkiye’de ve dünyanın diğer memleketlerinde de aynı.
YALAN YAZMADIM
Peki, komünizm zamanında fikirlerinizi nasıl ifade ettiniz?
Beni bilen bilir, Sovyet zamanında ne kaleme aldıysam şimdi de neşredebilirim. Bekli baskı zamanında hakikati tam olarak anlatamadım, bazı şeyleri yazamadım ama yazabildiklerim içinde de yalan yoktu.
Ülkenize gelirsek… Türk edebiyatı Azerbaycan’da yeterince tanınıyor mu?
Türk edebiyatı, Azerbaycan’da çok iyi tanınıyor. Mesela bizim babalarımız Yahya Kemal, Abdülhak Hamid, Ahmet Haşim gibi yazarları mekteplerde okumuşlardı ve eserlerini ezbere biliyorlardı. Hâlbuki Türkiye’de Azerbaycanlı yazarlar tanınmıyor. Ben ilk defa buraya geldiğimde çok şaşırmıştım; onuncu dereceden bir Rus yazarının eserleri bile Türkçeye çevrilmişti ama Azerbaycan edebiyatının şah eserleri tercüme edilmemişti.
EN YAKIN İKİ DEVLET
Peki ya Türk-Azerbaycan münasebetleri…
Azerbaycan ve Türkiye, tıpkı ABD ve İngiltere gibi dünyada bir birine en yakın iki devlet. Gönül ister ki daha yakın olabilelim. Ancak yakınlık da kültür vasıtasıyla mümkün oluyor. Daha çok tercüme kitaplar basılır, festivaller yapılırsa temaşa artar. Türk dünyasında gönlümüzün istediği kadar büyük bir birlik yok. Bunu, yaşadığımız Karabağ meselesinde daha açık olarak gördük.
YAZMAK İÇİN ALLAH'TAN ÖMÜR İSTİYORUM
Hâlâ yazmak istediğiniz şeyler var mı?
Kaleme almak arzu ettiğim çok şey var. Bunun için Allah’tan ömür istiyorum. Roman, deneme ve film senaryosu gibi kafamda çok fikir mevcut ama bunun için zaman gerekiyor.
EN BÜYÜK KAZANÇ ANLAYIŞLI OKUR
Bu hayatta en mühim tecrübeniz ne oldu?
Hiç kimse “Ben insanları tam olarak anladım” diyemez. Ancak 80 yıllık ömrümde benim en büyük tecrübem, insanoğlunu biraz anlamayı başarabilmiş olmam.
Bir yazarın en büyük kazancı nedir?
Yazarın iyi kazancı nitelikli okuyucudur. Okuyucunun kemiyeti değil keyfiyeti lazım. Yani seni anlayan 5 okuyucu, anlamayan binlercesinden daha iyidir.
Yayın Tarihi
|
Bizi Takip Edin
YORUMLAR
