Çok nadir bulunan bir Endülüs usturlabı keşfedildi! Üzerindeki birden fazla dili Cambridge'li akademisyen çözdü

KORAY ERDOĞAN'IN HABERİ - Cambridge Üniversitesi'ne göre bu keşif, İspanya, Kuzey Afrika ve İtalya'daki Müslüman, Yahudi ve Hıristiyanların yüzyıllar boyunca usturlabı adapte ve tercüme etmeleri açısından çok değerli.

Bu aletlerin dünyanın ilk akıllı telefonu, çeşitli amaçlar için kullanılabilen taşınabilir bir cep bilgisayarı fonksiyonu olduğu biliniyor.

Keşif araştırmayı "Nuncius" dergisinde yayınlayan Cambridge Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Federica Gigante tarafından yapıldı.

Şu anda Fondazione Museo Miniscalchi-Erizzo'da muhafaza edilen usturlap, ortaçağ ve erken modern dönemlerde Araplar, Yahudiler ve Hıristiyan Avrupalılar arasındaki temas ve alışverişin bir ispatı.

İLK KARŞILAŞMA

Gigante araştırmasına, Fondazione Museo Miniscalchi-Erizzo'ya yeni yüklenen bir usturlap resmine rastladığında başladı.

İlk fark edişi için "Bu sadece inanılmaz derecede nadir bir nesne değil. Yüzlerce yıl boyunca Araplar, Yahudiler ve Hıristiyanlar arasındaki bilimsel alışverişin güçlü bir kaydı" diyor Gigante.

İslami usturlaplar konusunda uzman olan Gigante, "Verona Usturlabı"nın yapım tarihini ve yerini belirlemek için önde gelen bilimsel, tasarım, yapım ve kaligrafik özelliklerini analiz etti.

Objeyi Endülüs yapımı olarak tespit eden Gigante, gravür stilinden ve arka yüzdeki terazi düzeninden yola çıkarak usturlabı 11. yüzyılda İspanya'nın Müslüman hakimiyetindeki bölgesi Endülüs'te yapılan aletlerle eşleştirdi.

NAMAZ VAKİTLERİ HESAPLANIYOR

Gigante, usturlabın İspanya'nın Toledo kentinin Müslümanlar, Yahudiler ve Hıristiyanlar arasında gelişen bir birlikte yaşama ve kültürel alışveriş merkezi olduğu dönemde yapılmış olabileceğini öne sürdü.

Usturlap, orijinal kullanıcılarının günlük namazlarını zamanında kılmalarını sağlamak için düzenlenmiş vakit çizgileri ve isimleri içeriyor.

Usturlabın üzerindeki imzada "İshak için (...) Yunus'un eseri" yazmaktadır. Bu, usturlap yapıldıktan sonra, muhtemelen daha sonraki bir sahibi için kazınmıştır.

"YAHUDİLER DE KULLANMIŞ OLABİLİR"

İngilizce'deki Isḥaq ve Yunus, Isaac ve Jonah Arap harfleriyle yazılmış Yahudi isimleri olabilir. Bu ayrıntı, nesnenin bir noktada, Arapçanın konuşulan dil olduğu İspanya'daki Sefarad Yahudi cemaati içinde dolaştığını düşündürmektedir.

Eklenen ikinci bir levha tipik Kuzey Afrika enlemleri için yazılmıştır, bu da objenin başka bir noktada, belki de Fas veya Mısır'da kullanıldığını düşündürmektedir.

Kanıt parçaları, usturlap üzerindeki İbranice yazıların birden fazla el tarafından eklendiğini ortaya koymaktadır.

Bir dizi ekleme derin ve düzgün bir şekilde oyulmuşken, farklı bir dizi çeviri çok hafif, düzensiz bir eli göstermektedir.

Araştırmaya göre, İbranice eklemeler ve çeviriler, nesnenin bir noktada İspanya veya Kuzey Afrika'dan ayrıldığını ve Arapça'nın anlaşılmadığı ve bunun yerine İbranice'nin kullanıldığı İtalya'daki Yahudi diaspora topluluğu arasında dolaştığını gösteriyor.

KULLANAN BİR KAÇ DİL BİLİYOR

Usturlaba yapılan İbranice eklemelerden birinde "34 ½" yerine "34 buçuk" yazmaktadır ki bu da oymacının bir astronom ya da usturlap yapımcısı olmadığını düşündürmektedir.

Diğer İbranice yazılar Akrep, Yay, Oğlak, Kova, Balık ve Koç gibi astrolojik burçların Arapça isimlerinin çevirileridir.

Usturlap sadece İbranice değil, günümüzde kullanılan rakamlarla da düzeltmeler içermektedir.

Usturlabın plakalarının her yerinde, enlem değerlerini çeviren ve düzelten, bazıları birden fazla kez olmak üzere, Batı rakamlarıyla hafifçe çizilmiş işaretler bulunmaktadır.

Gigante, bu eklemelerin Verona'da Latince veya İtalyanca konuşan biri için yapılmış olmasının kuvvetle muhtemel olduğunu düşünmektedir.

GÖK HARİTASI OLUŞTURABİLME

Usturlap, İspanya'da yapılmış bilinen en eski usturlaplardan biri olan bir "rete"ye -gökyüzü haritasını temsil eden delikli bir disk- sahiptir.

Dikkat çekici bir şekilde, M.S. 1062'de yapılan ve günümüze ulaşan tek Bizans usturlabının rete'sine ve İslam usturlabları model alınarak İspanya'da yapılan en eski Avrupa usturlablarına benzemektedir.

Yıldızın konumunun hesaplanması, bulunduğu astronomik konum için geçici bir zaman dilimi oluşturmasını-hesaplamasını sağlar.

Yıldızların rete üzerindeki konumlarını analiz ederek, 11. yüzyılın sonlarında sahip oldukları konuma, örneğin M.S. 1068'de diğer usturlaplarla eşleşecek şekilde yerleştirildiklerini hesaplamak mümkündür.

Usturlabın, Miniscalchi ailesine geçmeden önce Veronalı soylu Ludovico Moscardo'nun (1611-81) koleksiyonuna girdiği düşünülmektedir.

Aile, koleksiyonlarını korumak için Fondazione Museo Miniscalchi-Erizzo'yu kurmuştur.

Gigante, enstrümanın dünya çapında paylaşılan bilimsel kültürlerin bir ispatı olduğunu açıkladı.