Pandemide korsan e-Kitap enflasyonu

MURAT ÖZTEKİN

Bütün dünyadan yazarlar ve yayıncıları bir araya getiren İstanbul Publishing Fellowship (Uluslararası İstanbul Yayımcı Profesyonel Buluşmaları), bu sene altıncı defa yapılıyor. Dün başlayan faaliyette 60 ülkeden 345 yayıncı bir araya gelerek iki gün daha hem yayıncılık meselelerini tartışacak hem de yeni kitapların üretilmesi için görüşmeler yapacak. Bu sene faaliyetin odak ülkesi ise Azerbaycan... Biz de İstanbul Fellowship’i tertipleyen Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği’nin (TBYM) başkanı Mustafa Doğru’ya yayın dünyasını nelerin beklediğini sorduk...

¥ Global salgının getirdiği mecburiyetlerle birlikte yayıncılık da ciddi yaralar aldı. Yayın dünyası yeni dönemde nasıl şekillenecek?
Aslında biz de bu sorunun cevabı arıyoruz. Bütün bu sıkıntılara rağmen yayıncılar, kitap neşretmeye devam ediyor. Kitapçıların çoğunun kapılarını kapattığı, fuarların yapılmadığı böyle bir ortamda, kitap ihtiyacı online yollardan karşılandı. Burada bir değişim var ama bunu nasıl iyiye döndüreceğiz hep birlikte göreceğiz.

SOSYAL MEDYA ÖNCÜ
¥ Batı ülkelerinin aksine Türkiye’de e-Kitap, beklenildiği kadar rağbet görmedi. Bir tarafta da sesli kitaplar var. Pandemi sonrasında kitap okuma alışkanlıkları sizce nasıl olacak?
Pandemide sesli kitaplarda bir çıkış olduğunu görüyoruz. Türkiye’de e-Kitapların pazar payı ise Batılı ülkeler göre çok düşük. Aslında pandemi döneminde e-Kitaplara bir talep oldu ama bu talebi yeterince legal yollardan karşılayamadık. Bu sebeple kanunsuz yollarla çalışan çok sayıda korsan kitap sitesi oluştu; PDF’ler paylaşan ve yazarların haklarını ihlal eden platformlar oldu. Bunlar maalesef pandemide mantar gibi çoğaldı. Yazarlar ve yayıncılar bu konuda şikâyetçi. Yabancı sosyal medya şirketlerinin korsan e-Kitap’a ev sahipliği yapması da bizi zor durumda bırakıyor.

KİMLİK BİLGİLERİ ÇALINABİLİYOR
¥ Korsan e-Kitabın bu kadar hızlı yayılması, bir hukuki boşluktan mı kaynaklanıyor?
Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği, (TBYM) son raporunda 1.500’e yakın korsan kitap sitesinin kapatıldığı bilgisi var. Bu demek oluyor ki, aslında hukuk işliyor.

¥ Peki, bunun okuyucular tarafında ne gibi sıkıntıları var?
Bedava zannedilen bir şeyin bedeli aslında başka şekilde ödeniyordur. Ücretsiz görünen kitabı indirmek, karşılığında farkında olmadan kendi bilgilerini karşı tarafa verme ihtimalinizi doğurmakta.

KİTAP HER ZAMAN ÖNEMLİ BİR İHTİYAÇ
¥ Bu sene İstanbul Fellowship’i hem online hem de fiziki ortamlarda gerçekleştiriyorsunuz. Nasıl bir program oluyor?
Çeşitli seyahat zorluklarından ötürü bu seneki programımızın bir kısmı fiziki olarak bir kısmı ise online şekilde gerçekleşecek. Kitap, her dönemde önemli bir ihtiyaç. Kitapların insanların zor dönemlerinden umut kaynağı. Ama kitapları yayınlamak için yazarlar, yayıncılar, ajanslar ve editörler çok sıkı iletişim içerisinde olmak zorundayız. Böyle buluşmalar, iyi kitabı yakalayabilmek adına çok önemli diye düşünüyoruz.

¥ Programda Azerbaycan’ı öne çıkarmanızın sebebi neydi?
Bu sene ilk defa odak ülke programı başlatıyoruz. Bu sebeple komşumuz ve kardeşimizin Azerbaycan’ı seçtik. Azerbaycan edebiyatı ve Türk edebiyatı iç içe... Türk yazarlar Azerbaycan’da tanınıyorlar. Ancak yakın geçmişe kadar Azerbaycanlı yazarlar Türkiye’de çok okunmuyordu. Ancak bir aşama kaydettiğimizi düşünüyorum.