'Kan naklinin yan etkilerine karşı ‘hasta kan yönetimi' şart'

Doç. Dr. Yunus Oktay Atalay, "Eğer operasyon öncesi hasta, anemi tanısı alıp o haliyle ameliyata girerse kan nakli sıklığı artacağı için yan etki görülme riski artar. Fakat ameliyat öncesi hastanın anemisi tedavi edilirse, kan nakline daha az ihtiyaç olur. Bu durum ülke kan kaynaklarının korunmasına, hasta güvenliğinin artmasına ve hastane maliyetlerinin azalmasına büyük katkı sağlar. Bunun için de hastanelerde 'hasta kan yönetimi' stratejilerinin geliştirilmesi gereklidir." dedi.

Medipol Mega Üniversite Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Bölümünden Doç. Dr. Yunus Oktay Atalay, hasta kan yönetimi (HKY) stratejileri ile hastaların kan transfüzyon ihtiyacının azaltılması gerektiğine dikkat çekti. Doç. Dr. Atalay, HKY'nin multidisipliner yaklaşımla hasta güvenliğini arttırmak ve hastanın kendi kan hacmini koruyarak hatta arttırarak cerrahi komplikasyonları azaltmak amacıyla geliştirilmiş ve halen geliştirilmekte olan bir müdahale şekli olduğunu açıkladı.

"Ameliyat sonrası riski azaltır"

HKY'nin birden çok amaca hizmet ettiğini belirten Doç. Dr. Atalay, şöyle devam etti: "HKY, ameliyat öncesi, sırası ve sonrasında alınacak bazı tedbirler ile hastaya yapılacak olası kan transfüzyonunu azaltmaya yönelik stratejiler topluluğudur. En önemlisi ameliyat öncesi hastada anemi tanısını konulup tedavisinin sağlanmasıdır. Eğer ameliyat öncesi hasta, anemi tanısı alıp o haliyle ameliyata girerse ameliyatta ve sonrasında hastalık ve ölüm oranları artacak, ameliyat sonrası komplikasyonlar da daha sık gözlenebilecektir. Ameliyata anemik giren bir hastaya ameliyat sırası veya sonrasında kan transfüzyonu yapılma ihtimali de artmaktadır. Transfüzyon sonucunda ise kan transfüzyonu reaksiyonları, alerji, akciğer hasarı, iskemik inme gibi birçok komplikasyonlar görülebilir. Tüm bunların sonucu ise hasta güvenliğinde azalma ve bunun yanı sıra hastane maliyetlerinde artıştır. Öte yandan HKY ile hastanın mevcut kan hacminin korunması amaçlanır. Hasta kanının iyi yönetilmesi transfüzyon ihtiyacını azaltacak, dolayısıyla ölüm, transfüzyona bağlı yan etki, hastanede kalış süresi ve maliyet belirgin oranda azalacaktır."

"Potansiyel yan etkileri olabilir"

Doç. Dr. Atalay, kan naklinin hayat kurtarıcı olduğu kadar hayatı tehdit edici yan etkilere de neden olabileceğine değinerek şu bilgileri paylaştı: "Ameliyat sırasında bazı ameliyatlarda kanama riski diğer ameliyatlara göre daha fazladır. Gereksiz yapılan kan nakli hem hastayı riske atar hem de ülke ekonomisini olumsuz yönde etkiler. Lakin kan ürünlerinin hazırlanması ve hastaya verilecek hale getirilme aşamaları çok masraflıdır. Tüm dünyada artık ameliyat sırasında kan vermek için önerilen hemoglobin eşik değeri düşürülmüştür. Bu anlamda ameliyat esnasında cerrah anestezist iş birliğinin önemi büyüktür. Gerek ameliyat sırasında kanamayı azaltıcı yöntemler gerekse kan naklini azaltmaya yönelik stratejiler ile kan nakli oranları ciddi anlamda azaltılabilir. Bunun için de güncel kılavuzlar ışığında hekimlerin bilinçlendirilmesi ve mezuniyet sonrası eğitimler çok önemlidir."

"Anemi varsa ameliyat öncesi mutlaka tedavi ettirin"

Dünya Sağlık Örgütü'nün belirlediği kriterlere göre, hemoglobin değeri kadınlarda 12, erkeklerde ise 13 mg/dl'nin altına düştüğünde anemik olarak kabul edilir. Anemisi olan hastaların büyük bir cerrahi geçirme durumu varsa acil ameliyatlar hariç anemilerini ameliyat öncesi mutlaka tedavi ettirmeleri gerekir. Sadece ameliyat öncesi değil ameliyat sonrasında da anemi tedavisinin hasta için birçok faydaları olduğu belirtilir.