Arnavutluk'a gitmek için sebep çok

Arnavutluk ülkemizde de sevilen yemekleriyle meşhur. Arnavut böreği, Arnavut ciğeri, elbasan tava yani TAVË KOSİ aklıma ilk gelen lezzetler. Tiran gezimde elimden geldiğince yöresel yemekler aradım ama yerel lokantalar bulmakta zorlandım. Çarşıda İtalyan etkisi yoğun. Arnavutluk kadim bir coğrafya.  Adriyatik’in en küçük ülkesi ve başkenti TİRAN. 450 yıla yakın Osmanlı egemenliği altında kalmış ve Osmanlıdan 1912 yılında ayrılmış. Daha sonra İtalyanlar ve Almanlar tarafından işgal edilmiş. Ülkenin nüfusunun yüzde 60’ının Müslüman olduğu bilgisi var. Arnavutluk batıda Adriyatik Denizi, güneybatıda ise İyonya Denizi’ne kıyısı olan özel bir ülke. Balkanların anahtar ülkesi denebilir. Çünkü Osmanlı ve İtalyan izlerini günümüze kadar koruyan ve yıllarca perde arkasında kalan bir ülke olarak bilinir. Bir dönem komünist rejim altında kalmış. Tiran seyahatimde en çok etkilendiğim yerlerden biri İSKENDER BEY MEYDANI oldu. Açıkçası Tiran’ın en gözde yeri Arnavutluk’un ulusal kahramanı olarak bilinen İskender Bey’in heykelinin bulunduğu bu meydan aynı zamanda tarihî noktaların da merkezi. Hemen arkasındaki BÖREKÇİLER ise tabii ki benim etkilenmemde önemli rol oynadı. Söylemeden geçemeyeceğim Arnavut böreklerini genellikle pırasa ağırlıklı biliriz ama inanın ben hiç pırasalı böreğe denk gelmedim. Diğer bir özel yer ise ETHEM BEY CAMİİ, Molla Şaban Bey’in ölümünün ardından 10 yıl sonra oğlu Ethem Bey, caminin inşa sürecini tekrar başlatmış. Takvimler 1819’u gösterdiğinde Ethem Bey Camii Tiran’da açılmış. Caminin giriş kapısının sağ tarafında Ethem Bey’in, sol tarafında ise eşinin mezarı yer alıyor. Caminin hemen yanında yine Ethem Bey tarafından inşa edilen saat kulesi de var, mutlaka görün derim. 

GÖRENLERİ HAYRAN BIRAKIYOR

İlginç bir adres Arnavutluk’un yer altı sığınakları olan ve Tiran’da müze olarak ziyarete açılan BUNK’ART 1 ve 2. Bu yer altı sığınaklarında 100’den fazla oda var. İçlerinde ise mutfaktan, tuvalete kadar birçok bölüm bulunuyor.  Şehir merkezindeki eşsiz tabiatıyla DAJTİ DAĞI da görülmesi gereken yerlerden... İki saat yol gidebilecek zamanım var derseniz BERAT, kendinizi Türkiye’de sanabilirsiniz.  Safranbolu’nun âdeta ikiz kardeşi. UNESCO Dünya Miras Listesi’ne adını altın harflerle yazdıran MANGALEM, 2.400 yıllık geçmişini yansıttığı taş duvarlı evleriyle görenleri hayran bırakıyor. BEYAZ KÖPRÜ ismiyle bilinen GORİCA KÖPRÜSÜ, BERAT KALESİ, KALE İÇİNDE ONUFRİ MÜZESİ, BERAT’IN İLK CAMİSİ OLAN KIZIL CAMİ, HOLY TRİNİTY KİLİSESİ, SULTAN CAMİİ, KURŞUNLU CAMİ görmeniz gereken diğer yerler. Tiran’ın 20 kilometre kuzeyinde bulunan KRUJA, şirin bir kasaba. Osmanlı döneminde Akçahisar ismiyle anılıyormuş. Arnavutluk’un Osmanlıdan kopan son toprak parçası olmasıyla da ayrı bir önemi var. KRUJA KALESİ’ne giderken yol üzerinde bulunan BEKTAŞİ TEKKESİ ve hatta tekkenin bahçesindeki ünlü yaşlı zeytin ağacını kesinlikle görmelisiniz. KRUJA KALESİ zamanında FATİH SULTAN MEHMED tarafından fethedilmiş. Kale içinde bulunan ESAD TOPTANİ PAŞA KONAĞI günümüzde etnografya müzesi olarak kullanılıyor. Konağın içi ve dışı eski Anadolu konaklarını andırıyor. Son olarak eski Osmanlı Çarşısı, İskender Bey Müzesi, Dolma Baba Bektaşi Tekkesi, Sarı Saltuk Dergâhı, Osmanlı Hamamı ve Murat Bey Camii… Sanki ülkemden bir yerler anlatıyormuşum gibi değil mi? 

Veeee gelelim Arnavutluk mutfağına…

GÜVEÇ YEMEKLERİ, BÖREKLERİ, TAZE SEBZELERLE SUNULAN LEZZETLERİ VE PEYNİRLERİ ile öne çıkan Arnavut mutfağının başrollerinde SAMSA, ELBASAN TAVA, PIRASA BÖREĞİ, TİRİT, ARNAVUT CİĞERİ ve PETLA gibi özel lezzetler bulunur. Şaşıracaksınız belki ama BOZA, Arnavutların ulusal içeceği iyi mi? Bir kaç da adres vereyim elim değmişken. TAVË KOSİ yani ELBASAN TAVA için RESTAURANT MANGALEMİ / BERAT, ARNAVUT CİĞERİ için ERA VİLA / TİRAN, Arnavut böreği olarak bilinen peynirli, ıspanaklı, kıymalı, patatesli börekler için İskender Bey Meydanı’nın arkasında bulunan Börekçiler Sokağı. Kahvaltı ya da gün içinde hafif atıştırmalıklar için TRİBECA TİRANA CAFE. Derseniz ki İtalyan etkisi mutfağa nasıl yansımış görmek isterim; o zaman Pizza ARTİGİANO, OSTERİA TİRANA ve çikolata ya da dondurma CIOCCOLAT ITALIANI. Bir de benim çok özel bulduğum adresler var; yemekten çok ambiyans için MULLİRİ VJETER (Tiran’da yaygın olan kahve kültürünün en güzel örneğini sunuyorlar. Bence şahane kahveler yapıyorlar) son adresim RADİO BAR (Tiran’da nerede ne yenir ve ne içilir listesinin benim için en değerlisidir. Mükemmel dekorasyonu ile kafe olarak hizmet veriyor. Hatırlatayım Arnavutluk’ta fazla kafa sallamayın, bizde “EVET” anlamına gelen kafa sallaması Arnavutlarda “HAYIR” anlamına geliyormuş... Neyse belki de işinize yarar. Arnavutluk’a gidin derim, bunun için o kadar çok sebebiniz var ki…