Bazıları çok geç fark edildi, bazısı savaşta ortaya çıktı! Dünyanın dört bir yanındaki yeraltı üsleri görüntülendi
İran'ın Fordo nükleer tesisi, 800 metre derinlikteki dağın içine gizlenmiş ve doğrudan saldırılara dayanacak şekilde tasarlanmış dünyanın en korunaklı askeri tesislerinden biri. Dünya genelinde ABD, Rusya, Çin ve Kuzey Kore gibi ülkeler de stratejik tesislerini benzer yer altı komplekslerinde korurken, İran'ın Kazma Dağı'nda daha derin ve korunaklı yeni bir tesis inşa ettiği tahmin ediliyor. İşte dünyanın dört bir yanındaki askeri üsler...
İsrail'in son hava saldırılarının ardından küresel askeri ilginin odak noktası haline gelen İran'ın Fordo nükleer tesisi, Kum kenti yakınlarında bir dağın altına gömülü.
Bu tesis, dünyanın en güçlü şekilde tahkim edilmiş askeri alanlarından biri olarak kabul ediliyor. Dayanıklılığı, daha geniş bir eğilimi yansıtıyor: Dünyadaki birçok ülke, önemli askeri altyapılarını saldırılardan korumak için yer altı üsleri inşa etmiş durumda.
Fordow, yerin yaklaşık yarım mil (800 metre) altına kazılmış, betonla güçlendirilmiş ve hava savunma sistemleriyle çevrelenmiş. Doğrudan bir hava saldırısına rağmen çalışmaya devam edecek şekilde tasarlandı.
Demokrasi Savunma Vakfı'ndan kıdemli uzman Behnam Ben Taleblu, Financial Times'a verdiği demeçte, "Fordo, İran'ın nükleer programının her şeyiyle merkezidir" dedi.
Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü'ne göre bu tesis, yaklaşık üç hafta içinde dokuz nükleer bomba yapacak kadar yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyum üretebilir.
İran, geçtiğimiz hafta tesise saldırı düzenlendiğini açıkladı ancak zararın sınırlı olduğunu söyledi. Askeri analistlerin büyük çoğunluğu, bu tesisin ciddi şekilde hasar görmesi ya da yok edilmesinin ancak ABD yapımı sığınak delici bombalarla ve bu bombaları taşıyabilecek B-2 hayalet savaş uçaklarıyla mümkün olabileceğini düşünüyor. Ancak bu bile kesin değil.
İsrail Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nden analist Danny Citrinowicz, Vijesti'ye yaptığı açıklamada şöyle diyor:
"ABD desteği olmadan Fordow bizim için büyük bir zorluk. Burası son derece tahkim edilmiş ve dağın derinliklerinde. Oraya ne kadar zarar verebileceğimizden emin değilim."
YER ALTI ÜSLERİ SADECE İRAN'A ÖZGÜ DEĞİL
Fordow, bu türden tek tesis değil. Büyük askeri güçlerin çoğu, bazıları Soğuk Savaş dönemine kadar uzanan, bazıları ise hâlâ aktif olan yer altı sığınakları inşa etti. Tahminlere göre dünya çapında bu türden 10.000’in üzerinde üs olabilir, ancak yalnızca az sayıda tesis kamuoyunca biliniyor.
ABD'DEKİ YER ALTI TESİSLERİ
ABD'de, Pennsylvania’daki Raven Rock Dağı Kompleksi, nam-ı diğer “Yeraltı Pentagonu”, Virginia’daki Mount Weather ve Colorado’daki Cheyenne Dağı’yla bağlantılı. Bu tesisler, kriz anlarında hükümetin faaliyetlerini sürdürebilmesi için tasarlandı. Cheyenne Dağı, Kuzey Amerika Hava Savunma Komutanlığı (NORAD) operasyonlarına ev sahipliği yapıyor ve 30 megatonluk bir nükleer patlamaya dayanacak şekilde inşa edildi.
North Dakota’daki Minot Hava Üssü, yer altı nükleer füze siloları ağına sahip. Texas’taki West Fort Hood, bir zamanlar nükleer silahların tutulduğu tünellere sahipti. Soğuk Savaş sırasında Grönland’daki Project Iceworm, Camp Century’de buz tünellerine nükleer ekipman yerleştirmişti.
RUSYA VE ÇİN
Rusya, Moskova’nın altında komuta merkezlerini bağladığı gizli yer altı ulaşım sistemi Metro-2 (D-6) ile biliniyor. Uç noktaları arasında Vnukovo-2 Havalimanı gibi tesislerin bulunduğu düşünülüyor. Güney Ural Dağları’ndaki Yamantau Dağı, geniş bir nükleer silah deposu ya da komuta merkezi olduğu sanılan gizemli bir tesis barındırıyor. Kremlin, bu yerin amacına dair hiçbir zaman açıklama yapmadı.
Çin’in Hainan Adası’ndaki Longpo Deniz Üssü, denizaltıların Güney Çin Denizi’ne gizlice giriş-çıkış yapabildiği gelişmiş bir tünel sistemine sahip. Bu üs, Çin’in ikinci saldırı kapasitesini (karşı saldırı) koruyan stratejik bir rol oynuyor. Üs altı yerleşke, nükleer denizaltıları hava gözetlemelerinden ve saldırılardan korumak için tasarlandı. Her biri yaklaşık 230 metre uzunluğunda altı iskeleye sahip ve 12 denizaltıyı barındırabiliyor. Longpo, Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması’nın Güney Deniz Filosu için önemli bir merkez olan Yulin Deniz Üssü’nün bir parçası.
Hubei’deki Project 131, Soğuk Savaş döneminde kullanılan bir diğer komuta merkeziydi, ancak günümüzde faal değil.
KUZEY KORE
Kuzey Kore, dağların içine oyulmuş kapsamlı yer altı füze üslerine sahip. 1989’da keşfedilen Kumchang-ri tesisi, Pyongyang tarafından gıda deposu olarak tanıtılmıştı, ancak ABD istihbaratı nükleer faaliyetler yürütüldüğünden şüpheleniyordu. Bu üsler, hava saldırılarına dayanacak şekilde inşa edildi.
İRAN'IN DERİNLEŞEN YAPILANMASI
Fordo, İran’ın tek korunaklı tesisi değil. Tahran yönetiminin, Natanz’ın güneyinde yer alan Kuh-e Kolang Gaz Dağı (diğer adıyla “Kazma Dağı”) bölgesinde daha da korunaklı bir tesis inşa ettiği düşünülüyor. Bu yeni tesisin daha derin kazıldığı, en az dört tünel girişi ve daha geniş iç yapıya sahip olacağı tahmin ediliyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), bu tesisi henüz denetleyemedi.
Fordo ise gizli inşa edilmiş ve ilk kez 2009’da ABD, İngiltere ve Fransa tarafından yayınlanan istihbaratla kamuoyuna açıklanmıştı. Bu açıklama, İran’a yönelik yaptırımların artmasına yol açtı ve 2015’te Obama yönetimi tarafından müzakere edilen Ortak Kapsamlı Eylem Planı (nükleer anlaşma) için dönüm noktası olmuştu. Donald Trump’ın 2018’de anlaşmadan çekilmesiyle birlikte İran, Fordo’daki uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yeniden hız verdi.
'da Takip Edin!
