Delhi ve Agra: Evliyalar şehri

Delhi ve Agra, geçmişten bugüne bir başkent olmanın ötesinde; medeniyetlerin kavşağı, evliyaların şehri ve maneviyatın merkezidir. Bugün Delhi sokaklarında dolaşırken yalnızca sarayların ihtişamını değil, evliyaların nefesini, dualarını ve mirasını da hissetmek mümkündür.

Kaydet

SAİT EKEN - Delhi ve Agra, Hindistan’ın tarihî ve manevî kimliğini en güçlü şekilde yansıtan iki şehirdir. Mir Muhammed Numan, Muhammed Bakî Billah, Nizameddin Evliya, Kutbittin Bahtiyar Kâkî, Mir Muhammed Nur Bedayunî, Şah Veliyullah-ı Dehlevî, Abdullah-ı Dehlevî, Mazhar-ı Cânân hazretleri (“rahmetullahi aleyhim ecmain”) ve daha nice evliya-i kirâm hazeratının ilim ve irfan dolu hayatı, Humayun Türbesi’nin ihtişamı ve Tac Mahal’in müthiş aşkı, bu topraklarda geçmişle bugünü bir arada yaşatır. Bu sebeple Delhi ve Agra’yı ziyaret edenler, yalnızca bir seyahat değil; aynı zamanda derin bir tarih ve maneviyat yolculuğuna çıkarlar.

Hindistan’ın kalbi ve başkenti Delhi, sadece siyasi bir merkez değil, tarih boyunca medeniyetlerin buluşma noktası olmuş köklü bir şehirdir. Delhi, asırlar boyunca Gaznelilerden Gurlulara, Delhi Sultanlığı’ndan Babür İmparatorluğu’na kadar pek çok Müslüman milletin hayat sürdüğü topraklar olmuştur. Bu sebeple şehir, camiler, medreseler, türbeler, saraylar ve kervansaraylarla âdeta bir açık hava müzesine dönüşmüştür.

Delhi, İslamiyet’in Hindistan’da yayılışında büyük rol oynamış, Allahü tealanın sevgili kulları olan pek çok evliya-i kiram hazeratının yaşadığı ve insanlara yüzyıllar boyunca Allahü tealanın emir ve yasaklarını anlattığı kadim topraklar olarak süregelmiş; hâlen bu mübarek zatların izlerini taşıyan, günümüzde 30 milyondan fazla insanın yaşadığı dev bir metropol şehirdir. Delhi, Hindistan’ın en büyük ticaret ve sanayi merkezlerinden biridir. Teknoloji, eğitim, tekstil ve el sanatları şehrin ekonomisinin omurgasını oluşturur.

Delhi’deki evliya-i kiram hazeratı sadece dinî birer şahsiyet değil, aynı zamanda toplumun sosyal dokusunu inşa eden mühim şahsiyetler ve kanaat önderleridir.

Onlar aracılığıyla Hindistan’da İslamiyet, kılıçla değil; hoşgörü, muhabbet ve gönül bağıyla yayılmış, türbeleri, fakirlerin doyduğu, yolcuların dinlendiği, kimsesizlerin kucaklandığı mekânlar olmuştur. Bu yüzden Delhi, halk arasında “Evliyalar Şehri” olarak anılır. Hâlen her gün binlerce Müslim ve Gayrimüslim ziyaretçi, bu büyüklerin feyz ve bereketinden istifade etmeye çalışmaktadır.

Delhi ve Agra: Evliyalar şehri - 1. Resim

TAC MAHAL'İN İLHAM KAYNAĞI

Delhi’de yer alan Humayun Türbesi, Babür İmparatorluğu’nun ikinci hükümdarı Humayun için 16. yüzyılda eşi Hümeyra Begüm tarafından yaptırılmıştır. Kırmızı kumtaşı ve beyaz mermerin uyumuyla inşa edilen türbe, Hindistan’daki ilk büyük kubbeli türbe olarak bilinir. Mimari açıdan Humayun Türbesi, daha sonra inşa edilecek Tac Mahal’e ilham kaynağı olmuştur. Bahçeli planı, simetrik yapısı ve ihtişamlı görünümüyle âdeta “Babür mimarisinin başlangıç noktası” kabul edilir. Bugün UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan bu türbe, Delhi’nin tarihî zenginliğini gözler önüne seren en önemli eserlerden biridir.

AŞKIN VE SADAKATİN ANITI: TAC MAHAL

Delhi’den yaklaşık 200 kilometre uzaklıktaki Agra, dünyanın en çok bilinen yapılarından biri olan Tac Mahal’e ev sahipliği yapar. 17. yüzyılda Babür İmparatoru Şah Cihan tarafından çok sevdiği eşi Mümtaz Mahal’in hatırasına yaptırılan bu eser, yalnızca bir türbe değil; aynı zamanda bir aşkın sembolüdür. Beyaz mermerden inşa edilen Tac Mahal, zarif kubbeleri, ince süslemeleri ve muhteşem mimarisiyle eşsiz bir eserdir. UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan yapı, her yıl milyonlarca turisti kendine çeker.

MAZHAR-I CAN-I CANAN HAZRETLERİ

“Silsile-i aliyye” denilen âlim ve velilerin meşhurlarındandır. İsmi Şemseddin Habibullah’tır. Babası Mirza Cân bin Abdüssübhan’dır. 1699’da Kalabağ adlı küçük bir kasabada doğdu, 1781’de Delhi’de şehit edildi. Kabri, Şah Cihan Camii yakınındaki Dergâh Camii’nde olup oradaki dört kabirden biridir. Talebesi Abdullah-ı Dehlevî hazretlerinin de kabri yanı başındadır.

Delhi ve Agra: Evliyalar şehri - 2. Resim

MUHAMMED BAKİ BİLLAH HAZRETLERİ

Evliyanın büyüklerinden olup insanları Hakk’a davet eden, doğru yolu göstererek saadete kavuşturan “Silsile-i aliyye”nin yirmiikincisidir. İkinci bin yılın müceddidi ve İslam âlimlerinin göz bebeği olan İmâm-ı Rabbânî Ahmed-i Farukî Serhendî hazretlerinin hocasıdır. 1564’te Kabil’de doğan Muhammed Bakî-Billah, 1603’te Delhi’de kırk yaşında vefat etmiştir. Türbesi Kutabrol denilen yerdeki kendi mescidinin yanında olup ziyaret edilmektedir. Bugün burası Nebi Kerim Mahallesi olarak anılmaktadır.

Delhi ve Agra: Evliyalar şehri - 3. Resim

SEYYİD NUR MUHAMMED BEDEYUNİ HAZRETLERİ

Evliyanın büyüklerinden olup “Silsile-i aliyye”nin yirmialtıncısıdır. Bedayun şehrindendir, doğum tarihi bilinmemektedir. 1722’de vefat etmiştir. Türbesi Nizameddin Evliya’nın türbesinin batısında yer alır. İlmini ve feyzini İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin torunu, büyük âlim ve mürşid-i kâmil Muhammed Seyfeddin-i Farukî’den almıştır. İnsanlar onun sohbetinden feyz almak için koşmuştur. Yetiştirdiği talebelerin en meşhuru ve halifesi, Mazhar-ı Cân-ı Cânân hazretleridir.

Delhi ve Agra: Evliyalar şehri - 4. Resim

KUTBUDDİN-İ BAHTİYAR KAKİ HAZRETLERİ

Çeştiyye tarikatının Hindistan’daki ilk büyük temsilcilerindendir. Asıl ismi Bahtiyar el-Uşî Dehlevî, lakabı Kutbuddîn’dir. Seyyiddir ve nesebi Hazreti Ali’ye kadar uzanır. 1173’te bugün Kırgızistan’ın Fergan bölgesinde Uş adlı kasabada doğmuş, 1235’te Delhi’de vefat etmiştir. Delhi’nin “manevî öncüsü” olarak kabul edilen Bahtiyar Kâkî hazretleri, irşadıyla tasavvufun ve ehl-i sünnet itikadının Delhi’de kök salmasına vesile olmuştur.

Delhi ve Agra: Evliyalar şehri - 5. Resim

ABDULLAH-I DEHLEVİ HAZRETLERİ

“Silsile-i aliyye”den büyüklerden olup seyyiddir. 1745’te Hindistan’ın Pencab şehrinde doğmuş, 1824’te Delhi’de vefat etmiştir. Kabri Şah Cihan Camii yakınındaki dergâhındadır. Binlerce seveni her zaman ziyaret ederek feyz almaktadır. Abdullah-ı Dehlevî, Mazhar-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin huzurunda yetişmiş ve kısa zamanda tasavvuf yolunda ilerleyerek mutlak icazetle şereflenmiştir.

Delhi ve Agra: Evliyalar şehri - 6. Resim

NİZAMEDDİN EVLİYA HAZRETLERİ

Delhi denildiğinde akla gelen ilk evliyalardan biridir. Çeştiyye tarikatının önde gelen temsilcilerindendir. Hayatını İslamiyet’i yaymaya, fakirlere, kimsesizlere ve talebelere hizmet etmeye adamıştır. 1238’de Bedayun’da doğmuş, 1325’te Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur. Dergâhının saraya yakın olmasından dolayı saray mensupları, şehzadeler, komutan ve subaylar bu zata talebe olmuştur.

Delhi ve Agra: Evliyalar şehri - 7. Resim

MİR MUHAMMED NUMAN HAZRETLERİ

Seyyiddir. 1569’da Semerkand’da doğmuş, Hindistan’a gelerek Hace Bakî-Billah hazretlerinin sohbetiyle şereflenmiştir. Uzun seneler İmâm-ı Rabbânî hazretlerine hizmet etmiş ve talebe yetiştirmesi için Burhanpur’a gönderilmiştir. 1650’de Ekberabad şehrinde vefat etmiştir.

Yayın Tarihi | 14 Ekim, 2025 - 05:20

Bizi Takip Edin

YORUMLAR