Güney Avustralya kıyılarında dehşet! İnsanlar zehirlendi, milyonlarca deniz canlısı öldü

Güney Avustralya’nın bir zamanlar hayat dolu sahilleri, şimdi ürkütücü bir hikaye anlatıyor: Ölü vatozlar, ahtapotlar, yengeçler ve balıklar kilometrelerce uzanan kumsallara yayılmış durumda. 8 ay süren bu çevre felaketinin nedeni, daha önce sadece iki kez görülen son derece nadir ve zehirli bir tür çıktı.

Güney Avustralya kıyılarında 8 ay boyunca süren ve milyonlarca deniz canlısının ölümüne yol açan felaketin ardındaki şaşırtıcı gerçek, bilim insanlarının DNA araştırmalarının sonucunda ortaya çıktı.

ZEHİRLİ KÖPÜKLER ORTAYA ÇIKTI

Bölgede sahile vuran gri köpükler ve kıyıda yaşayan insanlarda görülen solunum zorlukları ile göz tahrişleri, sorunun çevresel olmanın ötesine geçtiğini gösterdi. Balıkçılık ve turizm işletmeleri ciddi kayıplarla yüzleşirken, bilim adamları olaya hızla müdahale etti.

Başlangıçta, kirliliğe Karenia mikimotoi adı verilen zehirli bir alg türünün neden olduğu düşünülüyordu. Ancak, ölümlerin ve kirliliiğin alışılmadık derecede uzun sürmesi uzmanları şaşırttı. Sydney Teknoloji Üniversitesi’nden deniz biyoloğu Shauna Murray, sahildeki atmosferi "çok garip, tüyler ürpertici bir his" olarak tanımladı. Murray, deniz canlısı ölümlerinin 550’den fazla hayvan türünü kapsayacak şekilde milyonları bulduğunu belirtti.

BREVETOKSİNİN TESPİTİ VE DNA TESTI

Bununla birlikte, bilim adamları bölgedeki kabuklu deniz ürünlerinde sinir hücrelerine zarar veren ve hava yoluyla dahi insanlara zarar verebilen brevetoksinler tespit etti. Oysa ilk şüpheli alg türü olan Karenia mikimotoi bu zehri üretemiyordu.

İleri düzey DNA araçlarını kullanan bir bilim insanı ekibi, gerçeği ortaya çıkardı: Olayın asıl faili yalnızca iki kez kayda geçmiş, nadir bir alg türü olan Karenia cristata idi. Laboratuvar çalışmaları, bu türün, Florida’daki kırmızı gelgitlerle ünlü Karenia brevis' adlı türden bile daha fazla brevetoksin ürettiğini doğruladı.

HAYVANLARDA VE İNSANLARDA ÖLÜME NEDEN OLUYOR

Brevetoksinler, sinir hücrelerindeki sodyum kanallarını tıklayarak deniz canlılarında solunum kaslarının kontrolünü kaybetmesine ve hızla ölüme yol açıyor. İnsanlarda ise havaya karışan toksinlere maruz kalmak, öksürük, göğüste sıkışma ve astım benzeri semptomları tetikliyor. Uzmanlar Güney Avustralya’nın kıyı kasabalarında görülen solunum sorunları ile Florida'daki kırmızı gelgit etkilerinin birbirleri ile eşleştiğini doğruladı. Ayrıca, alg patlamasının yoğun olduğu bölgelerde, sudaki oksijen seviyesinin düşmesi (hipoksi) de deniz canlıları için ek bir stres kaynağı oldu.

NEDENİ SICAKLIK DEĞİŞİMİ VE BESİN ARTIŞI

BioRxiv adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışma ayrıca, bu tür alglerin büyümesini tetikleyen koşulları da ortaya çıkardı. Karenia cristatanın ideal büyüme sıcaklığı 14 ile 18 santigrat derece arasındaydı. Güney Avustralya'da daha önce yaşanan bir deniz ısı dalgasının ardından gelen serinleme dönemi, alg patlaması için ideal koşullar oluşturdu. Ayrıca, derin okyanus sularının yüzeye yükselmesiyle gelen besin maddesi artışı da alglerin büyümesini hızlandırdı.

Güney Avustralya Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü'nden Mike Steer, "Tehlike henüz geçmiş değil" uyarısında bulunarak, yeni bir besin dalgasının alg büyümesini yeniden başlatabileceği konusunda uyardı.