Stoltenberg kitabında anlattı: Erdoğan’la dostluğum NATO’yu kurtardı!
NATO'nun eski Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, yeni kitabında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la yıllar içinde kurduğu dostluğun, ittifakı dağılmaktan kurtardığını itiraf etti. CNN’de yayımlanan söyleşisinde Stoltenberg, “Erdoğan’la doğrudan iletişim kurmak krizleri çözdü. Türkiye olmadan NATO birliğini koruyamazdı” dedi. Kitabında, 2015’teki Rus uçağı krizi, Suriye operasyonları ve İsveç-Finlandiya vetosuna dair perde arkasını anlatan Stoltenberg, “Erdoğan çoğu zaman haklıydı” dedi.
DIŞ HABERLER—CNN’in Amanpour programına konuk olan eski NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, yeni kitabı “On My Watch”ta kariyerinin en kritik dönemlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la kurduğu yakın diyaloğun NATO’yu dağılmaktan kurtardığını anlattı.
Kitaptan bölümler, Middle East Eye yazarı Ragıp Soylu’nun derlemesiyle kamuoyuna yansırken, Erdoğan’ın kriz anlarında sergilediği kararlılığın ittifakın geleceğinde nasıl belirleyici bir rol oynadığı da ortaya çıktı.
“TÜRKİYE UÇAĞI DÜŞÜRDÜ, NATO İKİYE BÖLÜNDÜ”
Stoltenberg, 2015’te Türkiye’nin Rus savaş uçağını düşürmesiyle başlayan krizin NATO içindeki dengeleri nasıl sarstığını ele aldı:
“Kamuoyuna Türkiye’yi desteklediğimizi söylesek de, ittifak içinde büyük bir görüş ayrılığı vardı. Türkiye, NATO’nun eylemlerine koşulsuz destek vermesi yönündeki talebinde Doğu Avrupa ülkelerinden destek aldı. Fransa ve İtalya açık desteğe karşı çıktı. Almanlar desteğe karşı değildi ama daha temkinliydi. Onlara göre sınır ihlalini kınamak başka, sadece 17 saniyelik bir ihlal nedeniyle bir uçağı düşürmeyi haklı göstermek bambaşka bir konuydu.”
“Rusya buna karşılık olarak S-400 hava savunma sistemlerini Suriye’ye ve amiral gemisi Moskva’yı Suriye kıyılarına konuşlandırdı. Aynı öğleden sonra Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier aradı: ‘Neler oluyor? Dünya tamamen rayından mı çıktı?!’ dedi.”
Stoltenberg, o gün yaşananları “ittifakın kırılma noktası” olarak tanımladı.
“YPG TERÖRİSTTİR"
Stoltenberg’in Erdoğan’la ilişkisi, sadece kriz yönetimiyle sınırlı değildi.
2019’da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde yapılan görüşmede Erdoğan’ın kararlılığını şu sözlerle aktardı:
“Erdoğan ulaşılması kolay bir liderdi. Toplantılara genellikle bir iPad getirir, üzerinde kendi görüşlerini destekleyen rakamlar, tablolar ve videolar gösterirdi.”
2019’daki Külliye görüşmesinde Suriye operasyonu gündeme geldiğinde Erdoğan, Stoltenberg’e açık bir mesaj verdi:
“Biz Kürtlere karşı değiliz. Türkiye’de milyonlarca Kürt yaşıyor. Suriyeli sığınmacılar arasında da yüz binlerce Kürt var. Bizim karşımızda olan bu silahlı grup, YPG. Onlar teröristtir. Türkiye içinde halkımıza ölümcül saldırılar düzenliyorlar.”
“YPG teröristtir. Sen de bunu daha önce söyledin. Peki neden artık söylemiyorsun? Evet, onlara DEAŞ’la savaşmak için ihtiyacınız var, ama bu onları daha az terörist yapmıyor.”
“MISIR SEVER MİSİN?”
Stoltenberg, aynı görüşmede Erdoğan’la yaşadığı unutulmaz diyaloğu da aktardı:
“Genel Sekreter, mısır sever misin? diye sordu birden Erdoğan. Küçük bir masanın etrafında oturuyorduk. Önümüze altın sarısı koçan mısırlarla dolu büyük bir tepsi getirildi. Ardından kavrulmuş kestaneler geldi.”
“Protokol dairesi bu tip şeylerden nefret eder,” dedi Erdoğan, ardından güldü: “Taliban’la protokol dairesi arasındaki farkı biliyor musun? Taliban’la pazarlık yapmak mümkün.”
“Biz teröristleri öldürüyoruz. Sivilleri vuran sizsiniz; Rakka ve Musul’da DEAŞ’ı bombalarken kimse buna ses çıkarmıyor,” diye ekledi.
Stoltenberg, “o anda Erdoğan’ın bir noktada haklı olduğunu düşündüğünü” belirtti.
"MACRON VE ERDOĞAN DÜŞMAN OLDU"
2019’daki Londra Zirvesi öncesi Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, The Economist’e verdiği röportajda NATO’nun “beyin ölümünün gerçekleştiğini” söyleyince ittifakın dengesi bozuldu.
“Trump, Macron’u yerden yere vurdu: ‘Saygısız ve aşağılayıcı bir açıklama. NATO hakkında böyle konuşamazsın,’ dedi.
Stoltenberg, o dönemde öne çıkan üç ismin —Recep Tayyip Erdoğan, Emmanuel Macron ve Donald Trump— NATO içindeki dengeleri derinden etkilediğine değindi.
Ona göre “Erdoğan ve Macron birbirlerinin ideal düşmanı haline gelmişti.”
“Erdoğan, Macron’la yaşadığı gerilimleri İslam dünyasının lideri olarak konumunu güçlendirmek için kullanabiliyordu.”
“ERDOĞAN NE İSTERSE SÖYLEYEBİLİYOR'
2018 Brüksel Zirvesi’nde Donald Trump, NATO liderlerine savunma harcamaları üzerinden yüklenirken sıra Türkiye’ye geldiğinde Erdoğan’a övgü dolu sözler söyledi:
“‘Türkiye’nin harika tarafı şu ki, Erdoğan ne isterse söyleyebiliyor, kimse onu kontrol etmiyor. Seçimlerde yüzde 61 aldığında kendisine ‘Neden 80 demedin ki? Daha iyi duyuluyor,’ dedim.’”
“Trump bu sözlerden sonra Erdoğan’a döndü, el çırptı ve onunla havada beşlik çaktı.”
İSVEÇ VE FİNLANDİYA KRİZİ: BEN O KADAR UCUZ DEĞİLİM
Mayıs 2022’de Erdoğan, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini veto ettiğinde Stoltenberg yeni bir krizle karşılaştı.
“Konuyu Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’yla görüştüm. Çavuşoğlu, Türkiye’nin NATO’nun genişlemesine karşı olmadığını açıkça söyledi. Her şey yolunda gidiyor sanıyorduk. Ancak Erdoğan, başvuruları ancak PKK ve YPG konusundaki endişeler giderildiğinde destekleyeceğini açıkladı.”
Görüşmeler uzadıkça Stoltenberg, Erdoğan’la birebir kaldı:
“‘Bir şey ister misiniz? Kahve? Kek? Sandviç?’ diye sordum.
‘Ben o kadar ucuz değilim,’ diye cevapladı Erdoğan, hafif bir gülümsemeyle.”
“Son metni yavaşça okudum. Erdoğan, Niinistö’ye ve Andersson’a baktı, sonra bana döndü: ‘Peki,’ dedi. O anda oda alkışlarla doldu.”
"TÜRKİYE'NİN TAKDİR EDİLMESİNİ İSTER"
Müzakereler ilerledikçe Stoltenberg, kendi ifadesiyle “sabırsızlığının arttığını” aktardı:
“Mevlüt, sessiz olman gerekiyor!” dedim ve sertçe baktım. Sessizlik oldu. Böyle konuşmak ancak arkadaşlar arasında mümkündür, diye düşündüm.”
Sonunda, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelik sürecine ilişkin uzlaşı sağlandı. Stoltenberg, Erdoğan’la baş başa yürüttüğü süreci şu sözlerle özetedi:
“Onu tanıyorum. Türkiye’nin takdir edilmesini ister.”
'da Takip Edin!
