Zayıflama iğnesi krizi büyüyor! Talep patladı, karaborsaya düştü

Yeni nesil obezite tedavisinde kullanılan GLP-1 grubu zayıflama iğnelerine artan talep, eczanelerde yokluğa yol açtı. Uzmanlar kontrolsüz kullanımın ciddi sağlık riskleri taşıdığı uyarısında bulunuyor.

Kaydet

ZİYNETİ KOCABIYIK - Türkiye’de ve dünyada obezite oranları hızla artarken, son yıllarda “yeni nesil obezite tedavisi” olarak kullanılmaya başlayan zayıflama iğnelerine olan talep patlama yaptı. Ancak bu alanda kullanılan ve ‘GLP-1 reseptör agonisti’ olarak adlandırılan üç iğne markası haftalardır eczanelerde bulunamıyor.

Bazı eczanelerde fiyatının çok üstünde satıldığına yönelik şikâyetler artıyor. Uzmanlar bu yokluğun arkasında hem küresel üretim problemleri hem de endikasyon dışı kontrolsüz kullanımının yattığını söylüyor.

KOMŞU TAVSİYESİ

Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Hacettepe Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız, yaşanan krizin sadece Türkiye’ye özgü olmadığını söyleyerek, “Bu ilaçlar protein yapılı ve iğne formunda. Üretimleri ağızdan alınan ilaçlar kadar hızlı değil, ayrıca üretimden sonra ülkelere sevk edilirken soğuk zincir gerekiyor. Dünyada da benzer bir tedarik problemi yaşanıyor. Firmalar üretime yetişemiyor. Ama öte yandan hem Türkiye hem de dünyada kötüye kullanım da var. Bu ilaçlar hekime danışmadan kullanılmamalıdır. Hatta uzman hekimler yazmalıdır. İnsanlar komşu tavsiyesi ile hekime gitmeden alıp depolamaya başladı. ‘Ben birkaç kutu alayım’ kullanırım diyorlar. Biraz kilo fazlası olanlar, reçetesiz kullanıyor. Bu çok yanlış bir uygulama” değerlendirmesini yaptı.

ÖNERİLEN HABERLER

SAGLİK

Obezite, kısırlığı körüklüyor! Önce tüp mide sonra tüp bebek

TALEP ÜRETİMDEN FAZLA

Prof. Dr. Yıldız’a göre şu anda dünyada ve Türkiye’de aktif olarak kullanılan iki ana molekül bulunuyor. Bunlardan piyasaya daha önce çıkan ürün diyabet ve obezite tedavisi için farklı doz ve marka isimleriyle piyasaya sunuluyor. Ancak talep, üretimin çok üzerinde. Özellikle daha yakın zamanda piyasaya çıkan ürün, ülkemizde yok satıyor. Zayıflama ilaçları piyasasının çok hareketli olduğunu anlatan Prof. Dr. Yıldız, “Şu anda bu grupta 35 firma, 37 farklı ürün geliştiriyor. Bu firmaların yarısından fazlası Çin firmaları. Önümüzdeki iki yıl içinde en az 2–3 yeni ilaç piyasaya girecek. Şu anda piyasada olan ürünlerin firmalarının da iğnelerinin hap formları geliyor. Yeni gelecek daha da etkili ürünleri var. Son birkaç hafta içinde açıklanan çalışmalara göre nesil ilaçlarla yüzde 27’lere varan kilo kaybı sağlanabiliyor; bu, neredeyse obezite cerrahisiyle yarışan bir etki” dedi.

Prof. Dr. Yıldız, doktor kontrolüne girmeden kullanmanın ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulunarak şunları söylüyor:

Bu ilaçlar yalnızca iştah kesmiyor; mide boşalmasını yavaşlatıyor, beyne doydun sinyali gönderiyor ve en önemlisi insülin direncini kırıyor. Ancak herkese uygun değil. Biz hekimler başlamadan önce ve kullanırken, klinik ve laboratuvar değerlendirmesi yapıyoruz. Hekime danışmadan, kontrolsüz kullanımda ciddi mide-bağırsak problemleri, sıvı kaybı, böbrek fonksiyon bozukluğu, nadiren pankreas iltihabı ve gözle ilgili problemler görülebiliyor. Yanlış ve bilinçsiz kullanımda hayatı tehdit eden tablolar ortaya çıkabilir.

Zayıflama iğnesi krizi büyüyor! Talep patladı, karaborsaya düştü

KAS KAYBI TEHLİKESİ VAR

Zayıflama iğnelerinin yanlış kullanımında bir diğer önemli riskin kas kaybı olduğunu ifade eden Prof. Dr. Yıldız, “Bu ilaçlar sadece yağı hedeflemez. Eğer kişi yeterli protein almaz ve egzersiz yapmazsa, verdiği kilonun önemli bir kısmı kas dokusundan gider. İlacı bıraktığında ise kilo, neredeyse tamamen yağ olarak geri gelir. Bu nedenle ilacın mutlaka kişiye özel beslenme ve egzersiz planıyla, hekim kontrolünde kullanılması gerektiği vurgulanıyor” dedi.

“55 MİLYAR DOLARDAN FAZLA YATIRIM YAPTIK”

Konu ile ilgili görüşlerine başvurduğumuz üretici firmadan gelen cevap ise şöyle:

Lilly olarak, yenilikçi inkretin ilaçlarımıza yönelik artan bir talebin devam ettiğini görüyoruz ve bu amaçla pazar ihtiyaçlarını dikkate alarak ürün sevkiyatımızı arttırıyoruz. 2020 yılından bu yana, 55 milyar dolardan fazla yatırım yaptık. Ürünün Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen tek bir onaylı perakende satış fiyatı bulunmaktadır. Ayrıca hastaların onaylı ürünlere ulaşabilmeleri için ilaçlarını yalnızca eczanelerden temin etmelerini önemle tavsiye ediyoruz.

REÇETE MECBURİ OLMALI

Hem hekimler hem eczacılar çözüm konusunda hemfikir: “Bu ilaçlar mutlaka reçeteli olmalı ve hekim kontrolü olmadan kullanılmamalı. Komşu tavsiyesiyle, moda gibi kullanılması hem ilaca erişimi zorlaştırıyor hem de insan sağlığını tehlikeye atıyor.”

ECZANELERDE NEDEN YOK?

Eczacıların zam geleceği için zayıflama iğnelerini “elde tuttuğu” şeklindeki yorumların gerçeği yansıtmadığını söyleyen, Uzman Eczacı Kâzım Aykanat, “Ürün Türkiye’ye çok az geliyor. Talep ise inanılmaz yüksek. Özellikle piyasaya daha sonra çıkan ürünün 5, 7,5 ve 10 mg dozlarında ciddi sıkıntı var. Eczanelerin devamlı müşterileri var. Gelen ürünler kendi hastalarımıza bile zor yetiyor. Sınırlı sayıda gelen ürünleri öncelikle düzenli takip ettikleri hastalara ayırıyoruz” dedi.

Ecz. Aykanat’a göre zayıflama iğnelerini estetik amaçla, “birkaç kilo vermek” için kullanımı sanılandan çok daha sınırlı: “Türkiye’de kullanılan ürünlerin yüzde 95’i gerçek ihtiyaç sahipleri. Sadece yüzde 5’i estetik amaçlı kullanıyor. Estetik amaçlı kullananlar genellikle ilacı yurt dışından, Yunanistan veya Dubai’den temin ediyor.”

KİMLER KULLANABİLİR?

Zayıflama iğneleri için temel kriterler net:

>> Vücut kitle indeksi (VKİ) 30’un üzerinde olanlar
>> Amilaz ve lipaz enzimleri normal olanlar
>> Geçirilmiş pankreatit veya tiroit kanseri öyküsü olmayanlar
>> Bunun dışındaki kullanımın riskli olduğu vurgulanıyor.

Editör: ZİYNETİ KOCABIYIK

Bizi Takip Edin

YORUMLAR