Vali yardımcısı mı kaymakam mı üstün? Vali ve kaymakamın görevleri nelerdir?

28 Mayıs 2025 tarihinde yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile birlikte Türkiye genelinde birçok vali, vali yardımcısı ve kaymakamın görev yerleri değişti. Atamalar kamuoyunda "Vali yardımcısı mı kaymakam mı üstün?" sorusunu yeniden gündeme getirdi. Vali yardımcısı ile kaymakam arasında hem görev hem de yetki açısından bazı önemli farklar bulunurken, hiyerarşik açıdan hangisinin daha yetkili olduğu konusu sıklıkla karıştırılıyor.
VALİ YARDIMCISI MI KAYMAKAM MI ÜSTÜN?
Türkiye’de mülki idare sistemi içerisinde yer alan kaymakamlar ve vali yardımcıları, sıkça karşılaştırılan ancak görev tanımları ve yetki alanları bakımından birbirinden farklı iki kamu görevlisidir.
Halk arasında hangisinin daha üst düzey bir konumda olduğu sık sık tartışma konusu olurken, bu sorunun cevabı idari hiyerarşi ile belirlenmektedir. Kaymakamlar, ilçe düzeyinde en yetkili mülki amir olarak görev yaparken; vali yardımcıları, ilde görev yapan valinin doğrudan yardımcısıdır ve ona bağlı olarak çalışırlar.
Yetki bakımından bakıldığında, vali yardımcısı, il genelinde valinin vekili olarak daha geniş bir koordinasyon görevine sahiptir. Bu nedenle hiyerarşik olarak vali yardımcısının konumu kaymakama göre daha üst düzeyde kabul edilir. Ancak her iki görevin de kamu idaresi açısından kendine özgü önemli sorumlulukları vardır.
KAYMAKAM GÖREVLERİ NELERDİR?
Kaymakamlar, ilçelerde devletin temsilcisi olarak görev yapar. İlçede kamu düzeninin sağlanması, merkezi idare tarafından alınan kararların uygulanması ve vatandaşlarla devlet arasındaki ilişkinin kurulmasında önemli bir rol üstlenirler.
Görevli oldukları ilçede yürürlükteki kanunların, yönetmeliklerin ve genelgelerin uygulanmasını sağlamakla yükümlüdürler. Ayrıca halkın taleplerini dinlemek, kamu kurumları arasındaki iş birliğini koordine etmek, denetim faaliyetlerini yürütmek ve valilik makamından gelen talimatları hayata geçirmekle sorumludurlar.
İlçede yürütülen kamu hizmetlerinin aksatılmadan yürütülmesi ve vatandaş memnuniyetinin sağlanması da kaymakamların temel görevleri arasında yer alır.
VALİ YARDIMCISI GÖREVLERİ NELERDİR?
Vali yardımcıları, ilin genel idari yapısının işleyişinde önemli görevler üstlenir. Vali tarafından kendilerine verilen yetkiyle çeşitli kurum ve birimlerin denetim ve koordinasyonunu sağlarlar.
Aynı zamanda, valinin yokluğunda ya da belirli konularda yetki devri durumunda vali adına görev yaparlar. Vali yardımcıları, ilin bütününü ilgilendiren sorunların çözümünde aktif rol alır; güvenlik, eğitim, sağlık, sosyal hizmetler gibi alanlarda yapılan çalışmaların takibini yürütür.
Kurumlar arası koordinasyonu sağlamak, kamu düzenini gözetmek ve vali tarafından belirlenen diğer görevleri yerine getirmek de sorumluluk alanları arasındadır. Valilikteki karar süreçlerinin çoğunda etkin bir konumda yer alarak ilin idari yapısının sağlıklı işlemesine katkıda bulunurlar.
VALİLER KARARNAMESİ NEDİR?
Valiler Kararnamesi, Türkiye’de İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanarak Cumhurbaşkanı’nın onayıyla Resmi Gazete’de yayımlanan resmi bir atama ve görev değişikliği belgesidir. Kararname ile ülke genelinde görev yapan valilerin iller arası yer değişiklikleri yapılabilir ya da yeni atamalar gerçekleştirilebilir.
Valilik makamı, illerdeki en üst düzey mülki idare pozisyonudur ve bu nedenle valilerin görev yerlerinin belirlenmesi stratejik öneme sahiptir.
KAYMAKAMLAR KARARNAMESİ NEDİR?
Kaymakamlar Kararnamesi, tıpkı valilerde olduğu gibi, İçişleri Bakanlığı’nın teklifiyle hazırlanan ve Cumhurbaşkanlığı onayıyla yürürlüğe giren bir atama belgesidir. Kararname, Türkiye’nin dört bir yanında görev yapan kaymakamların yer değişikliği, atama ya da görevlendirme süreçlerini düzenler.
İlçelerde yürütülen kamu hizmetlerinin etkinliğini artırmak, yönetimsel ihtiyaçlara göre yeniden yapılanma sağlamak amacıyla kaymakamlar belirli dönemlerde başka bölgelere tayin edilir. Kararname ile yapılan değişiklikler, Resmi Gazete'de yayımlanarak kamuoyuna duyurulur.