Anadolu’nun mutfak envanterini çıkarıyoruz

A -
A +

Kültür ve Turizm Bakanlığı 2020 yılını “Gastronomi Yılı” ilan ediyor. Biz de evlerimizin kalbi mutfakları, sosyal sorumluluk olarak inceleyeceğiz. Yedi bölgedeki yerel ürünler ve yemekler, sofra âdetleri, yol üstü durakları ve en doğru alışveriş noktalarını halkımızın da bilmeye hakkı var...

İnsanlar; ülkeler, bölgeler, şehirler ve bulunduğu mekânlarla etkileşim hâlindedirler ve bulundukları yerlere hayat verirler. Çünkü mekânları var edenler insanlardır. İnsanlar, hayatlarını sürdürebilmek için yerler ve içerler. Zaman içinde yeme ve içme alışkanlıklarında da değişimler yaşanmıştır. Bu çerçevede insanların yemek algıları gibi sofra algıları da değişmiş ve gelişmiştir. Mutfaklar, evlerimizin kalbi ve en fazla emek harcanan bölümleri. Mutfaklarımızı taçlandırdığımız bölüm ise sofralarımızdır. Her konuda olduğu gibi uyulması gereken bazı temel kurallar var. Mutfak ya da sofralardaki her ayrıntı ve farklılık; görünüm, sunum, lezzet ve besin değerleriyle hem ev sahipleri hem de misafirler ile direkt alakalıdır. Tam burada mutfak trendleri devreye girer. Ben de bu trendler genelden yerele mi yoksa yerelden genele mi şekillenir sorusunun cevabı ile başlamak isterim. Elbette cevabım yerelden genele olacaktır. Çünkü yerel yoksa genel olmaz. Yerel (yöresel) sofralar; bir bölgenin veya yörenin sahip olduğu yiyecek ve içecekleri ve servis edilmelerine ilişkin alışkanlıkları kapsar. Yerel mutfaklar ise sofralar için yiyecek ve içeceklerin hazırlanması, pişirilmesi, tüketilmesi, saklanması bütün bu işler için kullanılan araç ve gereçler, mutfağın konumu, mimarisi, yemek törenleri ve bu çerçevede geliştirilen inanç ve uygulamalarından oluşan kendine özgü kültürel yapıyı ifade eden bir kavramlar bütünüdür.
“Kültürel görecelilik kuralına göre davranış biçimleri, bir toplumdan diğerine değişmekte. İnsanların acıkması ve açlığını gidermek için yemek yemesi genel bir biyokimyasal olay iken, bu açlığını ne şekilde ne zaman ve hangi yemeği seçerek gidereceği antropolojik ve dolayısıyla kültürel bir olgudur” (İnanç ve Çiftçi, 2002, s. 71).
“Dünyada hemen hemen her mutfağın temel sayılacak bazı özellikleri söz konusudur. Bunlar o mutfağı ötekilerden ayıran özellikler olarak tanımlanır (Beşirli, 2010, s. 160).
“Bütün insanlar acıkır. Fakat bir insanın ne yediği coğrafya kadar kültürle de ilişkilidir. Tercih imkânı olduğu zaman neyi seçtiği, onu ne biçimde sağladığı, nasıl pişirdiği, nasıl, ne zaman ve nerede yediği kendi kültürüne göre şekillenir”. (Tezcan, 2000, s. 1).
“Yöresel yiyecekler sadece kültürün bir ürünü değil, kendi tüketicilerini çekme yeteneği bulunan, aynı zamanda anıt, müze, heykel ve mimari vb. kültürel unsurları içeren değerlerle geleneksel portföyün değerli birer tamamlayıcısıdırlar” (Correia, Moital)
2020 yılına bu gerçekler ışığında girmek önemli. Kültür ve Turizm Bakanlığı 2020 yılını GASTRONOMİ yılı ilan ediyor. İşte tam da burada Türkiye gazetesi üzerine düşeni yapıyor. GASTRO TÜRKİYE ismiyle ayda bir çıkarılacak ek ile bölge bölge, şehir şehir, yerel ürünlerden yemeklere, sofra adetlerinden yol üstü duraklarına ve en doğru alışveriş noktalarına GASTRONOMİ içerikli olarak Türkiye’nin en iddialı isimleriyle incelenecek ve kamuoyu ile paylaşılacak. HEYECANLA BEKLEYİN… İŞTE BU SORUMLU GAZETECİLİKTİR. KAMUOYUNU DOĞRU BİLGİLENDİRMEKTİR. ÜLKE GELİŞİMİNE KATKI VERMEKTİR. DARISI POPÜLER KÜLTÜRÜN ESİRİ OLAN YAYIN KURULUŞLARININ BAŞINA.

ESKİ TOKAT BAĞ EVLERİ YENİDEN HAYAT BULDU
Her coğrafya kendi lezzetini oluşturur. Hayatın başladığı andan itibaren o coğrafyada oluşturulan kültürü, toprağına, taşına sindirir ve her yeni gelen öncekiler tarafından şekillendirilir. Tokat, tarihî geçmişiyle birlikte oldukça zengin bir mutfak ve beslenme kültürüne sahip. Tokat yemek kültüründe geleneksel evlerin en büyük özelliği de büyük odalardan birisinin mutfak olmasıdır. Tokat’ta geleneksel yemekleri deneyebileceğiniz adres Tokat Belediyesi tarafından inşa edilen ve yapımı tamamlanan ‘Hıdırlık Sosyal Tesisi’. Geleneksellik ve yerellik kavramlarını harmanlamayı hedefleyen örnek bir model. Tokat mutfak zenginliğini ve ürün kalitesini en doğru mesajlarla tanıtmak için de önemli bir adım. Projesi 1700’lü yıllardaki Tokat müftüsüne ait bağ evinin 1840’lı yıllarda bir Amerikalı ressam tarafindan çizilmiş olan gravüründen yola çıkılarak hazırlanmış.
Hıdırlık Sosyal Tesisi, toplam 800 metrekarelik bir alanı kapsıyor. Sosyal tesis, Tokat’ta konusunda uzman ve hâlen ustalıklarını devam ettiren ustalar tarafından, tamamen ahşaptan ve Tokat’ın yerli malzemeleriyle, fabrikasyon bir işlem kullanılmadan el işçiliğiyle yapılmış. Sosyal tesis, hem Tokatlıların hem de Tokat’a gelecek misafirlerin önemli buluşma yerlerinden biri. Mutfağın başında Şef Kaya Ünal var. Nevşehir’de aşçı olan abisi vasıtasıyla aşçılık mesleğiyle tanışmış. Mesleğine 1985’te Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Nevşehir Ürgüp’te bulunan Turban otelinde başlamış. “Yemeklerimi yapıp sunduğumda ve beğenildiğini gördüğümde duyduğum haz beni mesleğime bağladı” diyor. Mesleğini yaparken çeşitli eğitimlere de katılarak mesleki gelişimini sürdürmeye devam etmiş. 1991 yılında 24 yaşında iken Tokat İl Özel İdaresine bağlı Büyük Tokat Otelinde mutfak şefi olarak çalışma hayatına devam eden Kaya Ünal, Sivas ve Ankara’da önemli otellerde mutfak şefliği yaptıktan sonra Tokat’a tekrar dönmüş. Şu anda, Tokat Belediyesinin açmış olduğu Hıdırlık Sosyal Tesislerinde mahallî lezzetler yanında özel yemekleriyle de hizmet veriyor. Tokat’ta Kanal Tokat kenarında nefis manzarasıyla Kaya şefin ellerinden Tokat’ın geleneksel lezzetlerini hele de Tokat yaprağıyla hazırlanmış baklalı sarmasını yemeden dönmeyin derim.
Binlerce yıllık tarihî derinliğin oluşturduğu topraklar üzerinde  var olan ülkemiz, muhteşem tarihî zenginliği ve bu zenginliğin oluşturduğu kültürüyle çok özel bir yeri hak ediyor. İlgisizlik, bilgisizlik ile unutulan ve yerine bir daha konulamayacak somut olmayan miras kapsamındaki mutfak kültürünün doğru, inandırıcılığı olan çalışmalarıyla varlıklarını sürdüreceği inancındayız. Emek verenlere, katkı verenlere kimlikli duruşun inancını taşıyanlara selam olsun.

Anadolu’nun mutfak envanterini çıkarıyoruzAnadolu’nun mutfak envanterini çıkarıyoruz

UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.