Şimdiye kadarki en şiddetli Mars depreminin kaynağı bulundu... Bilim insanları bile beklemiyordu

NASA'nın (ABD Havacılık ve Uzay Ajansı) artık aktif olmayan InSight isimli uzay aracı 4 Mayıs 2022 günü Kızıl Gezegen'i sarsan şiddetli bir depremi kaydetmişti. Bu, InSight'ın 2021'de ölçtüğü 4,2 büyüklüğündeki önceki rekor seviyedeki depremden bile beş kat daha güçlüydü; 4,7 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmişti. Bir yılı aşkın bir süredir bilim insanları, bu en son rekor düzeydeki şiddetli Mars depreminin kaynağını araştırıyor ve şimdi yeni bulgular ortaya çıktı.

Bilim insanlarının 17 Ekim Salı günü yaptığı açıklamaya göre, Mars'ı şiddetle sarsan şimdiye kadarki en güçlü deprem, asteroit çarpmasından değil, gezegenin içindeki tektonik kuvvetlerden kaynaklandı. Yeni bulgular Kızıl Gezegen'in sismik açıdan önceden düşünülenden daha aktif olduğunu ortaya koydu.

Bir saat içinde sona eren çoğu Mars depreminin aksine, yaz depreminin sarsıntıları tam 6 saatlik rekor bir süre boyunca devam etti. Bu 6 saat süren deprem, başka bir gezegende şimdiye kadar kaydedilen en güçlü ve en uzun deprem olarak kayıtlara geçti.

BİRÇOK DEPREM ASTEROİT ÇARPMASINDAN OLUŞTU 

InSight, Kasım 2018'de Mars'taki Elysium Planitia'ya iniş yaptıktan sonra bin 300'den fazla Mars depremi algıladı ve bunların en az sekizinin asteroit çarpması nedeniyle meydana geldiği belirlendi.

InSight iniş aracındaki hassas bir sismometre tarafından ölçülen Mayıs 2022'deki devasa depremden alınan sinyal, asteroit çarpmalarının neden olduğu sinyallere benziyordu. Bu nedenle bilim insanları, her ikisi de asteroit çarpmasından hemen sonra ortaya çıkabilen izleri aradı; Mars'ta 300 metre genişliğinde yeni bir krater ve bir toz bulutu olup olmadığını araştırdılar. 

Bilim insanları, Hindistan, Çin, Avrupa ve Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki ekiplerin Mars'ın etrafında dönen ilgili yörünge araçlarını kullanarak bu göstergeleri aradıklarını ancak hiçbir zaman bulunamadıklarını söylüyor. Bu nedenle aylarca süren araştırmalardan sonra bilim insanları depremin tektonik kökenli olduğu sonucuna vardı.

EN ŞİDDETLİ MARS DEPREMİNİN KAYNAĞI TEKTONİK HAREKETLER 

Öte yandan, Dünya'dan farklı olarak Mars'ın tektonik süreçlere ev sahipliği yapamayacak kadar küçük ve soğuk olduğu yönündeki düşünce hakimdir. Dünya'nın tektonik plakaları mantodaki (kabuk ile çekirdek arasındaki katman) kuvvetlere tepki olarak hareket eder ve genellikle toprak kaymalarına ve depremlere yol açar. Ancak Mars'ın yüzeyi Dünya'nınkiyle aynı şekilde kırılmadığından, Kızıl Gezegen'de plaka tektoniğinin meydana geldiğine inanılmıyor.

Yeni çalışmaya göre, InSight tarafından tespit edilen deprem, muhtemelen gezegenin çeşitli bölümlerinin farklı oranlarda soğuması ve daralması nedeniyle oluşan ve gelişen Mars'ın kabuğundaki milyar yıllık stresin salınmasından kaynaklandı.

İngiltere'deki Oxford Üniversitesinde doktora sonrası araştırmacı olan Benjamin Fernando, yeni bulgulara ilişkin şöyle dedi:

"Gezegenin bazı kısımlarının neden diğerlerinden daha yüksek strese sahip olduğunu hala tam olarak anlayamıyoruz ancak bunun gibi sonuçlar daha fazla araştırma yapmamıza yardımcı oluyor. Bir gün bu bilgi, insanların Mars'ta yaşamasının nerede güvenli olacağını ve nerelerden kaçınmak isteyebileceğinizi anlamamıza yardımcı olabilir."

Bu çalışma, Geophysical Research Letters dergisinde 17 Ekim Salı günü yayımlandı. 

İlgili Haberler

NASA canlı yayınla kutuyu açtı: Asteroid Bennu'da karbon ve su bulundu

Dünya'ya doğru yaklaşan şehir büyüklüğündeki kuyruklu yıldızın 'boynuzları' çıktı