Enflasyon nasıl düşer? Enflasyon ne zaman düşmeye başlayacak?
Ekonomi Haberleri / Türkiye Gazetesi
Enflasyon nasıl düşer? | Enflasyon, uzun süreçlerin ardından ortaya çıktığı için ve zamanla da psikolojik bir hal alarak “yapışkan” bir görünüm aldığı için, düşmesi de hemen beklenmez. Peki, enflasyon nasıl düşer, ne zaman düşmeye başlayacak? İşte detaylar!
Enflasyon nasıl düşer? Enflasyon, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık olarak ölçülür. Hem bir önceki aya göre hem de bir önceki yıla göre hesaplamalar yapılarak açıklanır. Her veri seti, Üretici Fiyat Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) şeklinde iki başlıkla duyurulur. Peki, Enflasyon nasıl düşer? İşte enflasyonun düşmesi için gerekenler…
ENFLASYON NASIL DÜŞER?
Türkiye’de 2024 yılına gelindiğinde, enflasyonla mücadele için Merkez Bankası (TCMB) tarafından politika faiz oranı yüzde 45 seviyelerine kadar yükseltildi. Piyasada, 2024 yılının ilk çeyreğindeki beklentilere göre; 2024 sonunda enflasyonun yüzde 40 ve 2025 sonunda da yüzde 25 seviyelerine doğru gerileyeceği yönünde beklentiler oluşmaya başladı. Yani sıkı para politikasının etkisini göstermesi ve “enflasyon ne zaman düşer” sorusunun karşılığını bulması 12-24 ay gibi bir süreç gerektirebilir. İktisadi olarak ise enflasyon, bir piyasada şunlar gerçekleşirse zamanla düşüşe geçer:
-Enflasyon beklentilerinde gerilemelerin yaşanması ve böylece öne çekilen panik alımlardan ve harcamalardan vazgeçilmesi.
-Fiyatlama davranışlarında bozulmanın ortadan kalkması ve gelecekte bir mal veya hizmetin fiyatına dair öngörülebilirliğin artması.
-Mal ve hizmetlerin arzının yani üretimin artarak, talebe karşı bir üstünlük sağlaması.
-Yerli para biriminde değer kaybının yavaşlaması ya da durması; yabancı para birimlerine göre yerli paranın daha fazla getiri sunması.
-Piyasada para arzının azalması, aşırı düşük faiz oranlarından vazgeçilmesi ve kredi genişlemesinin belli bir dengede kalacak şekilde ayarlanması.
-Özellikle cari açık veren ülkelere yabancı sermaye girişinin gerçekleşmesi ve yerli para biriminde değerlenmenin yaşanması.
-Beraberinde CDS ülke risk priminin düşmesi, borçlanma maliyetlerinin ve faiz oranlarının, enflasyonla uyumlu bir şekilde düşmeye başlaması.
BAZ ETKİSİYLE ENFLASYON NASIL DÜŞER?
Enflasyonda “baz etkisi” ile gerilemelerin yaşandığı dönemler de olmaktadır. Yıl içinde herhangi bir ayda enflasyonda çok hızlı artış yaşandığında; bundan bir sonraki yıl, aynı aydan itibaren baz etkisi devreye girer ve fiyat artışı hesaplamaları buna göre yapılır.
Örneğin mayıs ayında 10 TL olan bir ürün, haziranda 20 TL’ye yükselsin. Bir sonraki yıl haziran ayında da ayın ürünün fiyatı 24 TL olsun. Hazirandan hazirana (20 TL’den 24 TL’ye) enflasyon artışı, bu üründe yüzde 20 olarak ortaya çıkar. Halbuki hesaplamada bir ay geriye gidilse; 13 aylık artış oranı 10 TL’den 24 TL’ye doğru gerçekleşmiştir. Ve buradaki 13 aylık enflasyon gerçeklemesinin yüzde 140 olduğu görülmektedir. Enflasyon hesaplamaları yıllık olarak yapıldığı için, 12 ay önceki fiyat dikkate alındığında (13 ayda) %140 olan fiyat artışı, (12 ayda) yüzde 20 olarak görülmektedir. Ve baz etkisiyle düşüş de bu şekilde kayıtlara geçmektedir.
Türkiye’de Mayıs 2023 genel seçimlerin ardından enflasyon da hızla yükseldiği için, 2024’ün mayıs ayından itibaren baz etkisi kaynaklı yıllık enflasyon gerilemesinin gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu da “enflasyon ne zaman düşer” sorusunun baz etkisiyle gerçekleşebileceği zamanlama hakkında da ipuçları vermektedir.
'da Takip Edin!
